Αμερικανο-ρωσικό «τζαρτζάρισμα» πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα

Σε κατάσταση συναγερμού μπήκαν χθες τα κλιμάκια του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, όταν έγινε γνωστό ότι ένα μη επανδρωμένο αμερικανικό σκάφος (UAV) κατέπεσε εξαιτίας ενός ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Το ρωσικό μαχητικό αεροσκάφος φέρεται να προκάλεσε ζημιά στην προπέλα του αμερικανικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους MQ-9 Reaper, με βάση τα όσα έκανε γνωστά η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ.

Πρόκειται, κατ’ ουσίαν για την πρώτη φορά που οι δύο υπερδυνάμεις ακουμπούν κυριολεκτικά «σώμα με σώμα» μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και ανήμερα της υπογραφής στα πλαίσια της AUKUS, της συμφωνίας των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Αυστραλίας για την παραγγελία πυρηνοκίνητων υποβρυχίων από πλευράς της τελευταίας, τα οποία αναμένεται να αλλάξουν άρδην την προβολή ισχύος στον Ινδο – Ειρηνικό.

Πώς έγινε το περιστατικό

Για την ιστορία, τόσο το μη επανδρωμένο αεροσκάφος Reaper, όσο και τα δύο ρωσικά αεροσκάφη Su-27 πετούσαν πάνω από διεθνή ύδατα και πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα χθες, όταν ένα από τα ρωσικά αεροσκάφη πέταξε σκόπιμα μπροστά από το μη επανδρωμένο αμερικανικό αεροσκάφος και έριξε καύσιμα πάνω του πολλές φορές, όπως ανέφεραν πηγές της αμερικανικής – ευρωπαϊκής διοίκησης. Ακολούθως, το ρωσικό μαχητικό αεροσκάφος χτύπησε την προπέλα του αμερικανικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους, ωθώντας τις αμερικανικές δυνάμεις να κατεβάσουν το MQ-9 στα διεθνή ύδατα. Από πλευράς του, ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου, Στρατηγός Πάτρικ Ράιντερ ανέφερε χθες πως το ρωσικό αεροσκάφος πέταξε «στην περιοχή» του drone για 30 έως 40 λεπτά, πριν συγκρουστεί λίγο μετά τις 7 το πρωί, ώρα Κεντρικής Ευρώπης.

«Το αεροσκάφος μας MQ-9 εκτελούσε επιχειρήσεις ρουτίνας στον διεθνή εναέριο χώρο όταν αναχαιτίστηκε και χτυπήθηκε από ρωσικό αεροσκάφος, με αποτέλεσμα τη συντριβή και την πλήρη απώλεια του MQ-9», δήλωσε μετά το συμβάν ο Στρατηγός της Πολεμικής Αεροπορίας James B. Hecker, διοικητής των Η.Π.Α. Air Forces Europe και Air Forces Africa. «Στην πραγματικότητα, αυτή η μη ασφαλής και αντιεπαγγελματική ενέργεια των Ρώσων παραλίγο να προκαλέσει τη συντριβή και των δύο αεροσκαφών», όπως επισημαίνεται στη σχετική ανακοίνωση.

Στο βάθος η AUKUS

Σε κάθε περίπτωση, το περιστατικό δε λογίζεται τυχαίο ή αθώο, αλλά μάλλον το αντίθετο, αφού έχει να κάνει με την κατακόρυφη αύξηση της έντασης μεταξύ των δύο χωρών, τη στιγμή που η Αυστραλία ετοιμάζεται να προβάλει την ισχύ της από τα νέα πυρηνοκίνητα υποβρύχια που αποκτά μέσω του Τριμερούς Αγγλοσαξωνικού συμφώνου (AUKUS), στον Ινδο- Ειρηνικό. Στην προοπτική αυτή, είναι η πρώτη φορά που ρωσικά και αμερικανικά στρατιωτικά αεροσκάφη έρχονται σε άμεση σωματική επαφή από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή στην Ουκρανία -περισσότερο δηλαδή από ένα χρόνο έως τώρα- κι ενώ η ενέργεια αυτή της Μόσχας εκτιμάται ότι μπορεί να αυξήσει τις εντάσεις της Ρωσίας με τις ΗΠΑ. Μάλιστα, για την Ουάσιγκτον οι ενέργειες αυτές είναι «απερίσκεπτες, περιβαλλοντικά αβλαβείς και αντιεπαγγελματικές», βρίσκοντας η Μόσχα αντιμέτωπη και την κοινή γνώμη των ΗΠΑ.

Χαμηλοί τόνοι από τη Ρωσία

Στο ενδιάμεσο, ο Ρώσος Πρεσβευτής στις ΗΠΑ, Ανατόλι Αντόνοφ δήλωσε ότι η Ρωσία δεν επιθυμεί «αντιπαράθεση» μεταξύ της χώρας του και των ΗΠΑ, μετά την κλήση του στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, με φόντο την κατάρριψη του drone. «Προτιμούμε να μην δημιουργήσουμε μια κατάσταση όπου μπορούμε να αντιμετωπίσουμε ακούσιες συγκρούσεις ή ακούσια επεισόδια μεταξύ της Ρωσικής Ομοσπονδίας και των Ηνωμένων Πολιτειών», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Αντόνοφ. Σημειωτέον ότι ο Αντόνοφ που έτυχε να βρίσκεται στο Λευκό Οίκο εκείνες τις ώρες, είπε πως η Βοηθός Υπουργός Κάρεν Ντόνφριντ του μετέφερε τις ανησυχίες των ΗΠΑ για το περιστατικό και ότι οι δυο τους «ανταλλάξαμε τις παρατηρήσεις μας για αυτό το θέμα επειδή έχουμε κάποιες διαφορές». «Μου φαίνεται ότι ήταν μια εποικοδομητική συζήτηση για αυτό το θέμα. Άκουσα τις παρατηρήσεις της, ελπίζω ότι κατάλαβε αυτό που ανέφερα», δήλωσε ο Αντόνοφ στο ειδησεογραφικό δίκτυο CNN. Κυρίως, όμως ο Ρώσος Πρεσβευτής υποστήριξε πως η Ρωσία «είχε ενημερώσει για αυτόν τον χώρο που προσδιορίστηκε ως ζώνη για ειδική στρατιωτική επιχείρηση», όταν ρωτήθηκε πως θα έπρεπε να αντιδράσουν οι ΗΠΑ εάν ένα ρωσικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος πλησίαζε στη Νέα Υόρκη ή το Σαν Φρανσίσκο. Σε κάθε περίπτωση, ο Ρώσος Πρεσβευτής επέδειξε στάση άρνησης, στάση που υιοθέτησε από την πρώτη στιγμή και το ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών, καθώς οι επιτελείς του αρνούνταν πως το ρωσικό αεροσκάφος είχε έρθει σε επαφή με το αμερικανικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος. Σύμφωνα με το ρωσικό ΥΠΕΞ, «το μη επανδρωμένο αεροσκάφος πέταξε με τους αναμεταδότες του μακριά, παραβιάζοντας τα όρια του προσωρινού καθεστώτος εναέριου χώρου που καθορίστηκε για την ειδική στρατιωτική επιχείρηση, κοινοποιήθηκε σε όλους τους χρήστες του διεθνούς εναέριου χώρου και δημοσιεύτηκε σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα», όπως ανέφερε το ρωσικό υπουργείο.

Στο ενδιάμεσο, ο Αμερικανός Πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν ενημερώθηκε σχετικά με το πρωτοφανές περιστατικό από τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας Τζέικ Σάλιβαν, σύμφωνα με τον συντονιστή επικοινωνίας του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας, Τζον Κίρμπι. Επιπλέον, αξιωματούχοι του υπουργείου Άμυνας «δεν έχουν μιλήσει συγκεκριμένα με τις ρωσικές αρχές» για το περιστατικό, ανέφερε ο Ράιντερ. Παρά πάντως τις σχετικά χλιάρές αντιδράσεις της Μόσχας, σε νέες του δηλώσεις ο Ρώσος πρεσβευτής της Μόσχας κάλεσε τις ΗΠΑ να σταματήσουν τις «εχθρικές» πτήσεις. «Τι έκαναν χιλιάδες χιλιόμετρα από τις ΗΠΑ; Η απάντηση είναι προφανής: συγκέντρωναν πληροφορίες που χρησιμοποιούνται από το καθεστώς του Κιέβου για να χτυπήσει τις ένοπλες δυνάμεις μας και το έδαφός μας. Ας αναρωτηθούμε σε ρητορικό επίπεδο: αν για παράδειγμα ένα ρωσικό drone εμφανιζόταν κοντά στη Νέα Υόρκη ή το Σαν Φρανσίσκο, ποια θα ήταν η αντίδραση του αμερικανικού ναυτικού και της αμερικανικής αεροπορίας; Είμαι σίγουρος ότι οι ενέργειες των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων θα ήταν αντισυμβατικές από τη φύση τους. Αναμένουμε ότι οι ΗΠΑ θα σταματήσουν να πετάνε κοντά στα ρωσικά σύνορα».

ΗΠΑ: «Αυτό που πραγματικά συνέβη»

Από πλευράς του, ο Πράις ανέφερε ότι οι ΗΠΑ «συνεργάστηκαν σε υψηλά επίπεδα με τους συμμάχους και τους εταίρους μας» για να τους ενημερώσουν για το περιστατικό. Πρόσθεσε ότι οι ΗΠΑ «δεν είναι σε θέση να μιλήσουν για το τι σκόπευαν να κάνουν οι Ρώσοι» με τους ελιγμούς, αλλά ότι τελικά η πρόθεση είχε λιγότερο σημασία από «αυτό που πραγματικά συνέβη». Πάντως, ο Κίρμπι από το Εθνικό Συμβούλιο Ασφάλειας παρατήρησε πως «δεν είναι ασυνήθιστο» για ρωσικά αεροσκάφη να αναχαιτίζουν αμερικανικά αεροσκάφη πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα, ενώ ανέφερε ότι υπήρξαν και άλλες αναχαιτίσεις τις τελευταίες εβδομάδες. Ωστόσο, σύμφωνα με τον αμερικανικό παράγοντα, το χθεσινό επεισόδιο υπήρξε μοναδικό αναφορικά με το πόσο πολύ «ανασφαλείς, αντιεπαγγελματικές και απερίσκεπτες» ήταν οι ρωσικές ενέργειες.

Ταυτόχρονα, το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ εργάζεται επί του παρόντος για να αποχαρακτηρίσει τις εικόνες από το περιστατικό, δήλωσε ο Ράιντερ και πρόσθεσε ότι η Ρωσία δεν έχει ανακτήσει το μη επανδρωμένο αεροσκάφος, που καταρρίφθηκε. Από μέρους του, ο Κίρμπι δήλωσε πως οι ΗΠΑ «έχουν λάβει μέτρα για να προστατεύσουν τις μετοχές μας σε σχέση με το συγκεκριμένο drone». «Προφανώς δεν θέλουμε να δούμε κανέναν να το παίρνει στα χέρια μας πέρα από εμάς» συνέχισε ο ίδιος και πρόσθεσε ότι οι ΗΠΑ απορρίπτουν την άρνηση ευθύνης από τη Ρωσία.

Πάντως, η κινητικότητα αμερικανικών και ρωσικών μαχητικών πάνω από την Κριμαία αντανακλά εν μέρει τη βαρύτητα παράτασης της συμφωνίας των σιτηρών μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας και κυρίως τους νέους συσχετισμούς ισχύος, με επίκεντρο τον αγγλοσαξωνικό άξονα, υπό το σχήμα AUKUS. Μιλώντας σε ένα ναυπηγείο προχθές, Δευτέρα πλάι στους Βρετανούς και Αυστραλούς ομολόγους, ο Πρόεδρος Μπάιντεν ανακοίνωσε ένα μεγάλο νέο σχέδιο για τον εφοδιασμό της Αυστραλίας με πυρηνικά υποβρύχια, κάτι που αντισταθμίζει την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στην περιοχή, προκαλώντας τα αντανακλαστικά άλλων χωρών, μεταξύ των οποίων και η Ρωσία.