Υπάρχει πραγματική ευτυχία;
Από την Ευτυχία Παπούλια
Κοινωνιολόγος
Αποφάσισα να είμαι ευτυχισμένος επειδή κάνει καλό στην υγεία.
Βολταίρος
Η 20η Μαρτίου κάθε έτους, με απόφαση του ΟΗΕ που ελήφθη στις 28 Ιουνίου του 2012 καθιερώθηκε ως η Παγκόσμια Ημέρα Ευτυχίας. Το γεγονός αυτό δεν προβλήθηκε σχεδόν καθόλου απ’ τα ΜΜΕ, τουλάχιστον όσο θα άξιζε… Οι λόγοι είναι κυρίως δύο. Είτε ο σύγχρονος άνθρωπος εχει παντελώς παραιτηθεί απ’ το δικαίωμά του να είναι ευτυχισμένος, ως κάτι το ανέφικτο, ως κάτι που μπορεί να τον στιγματίζει περίπου ως απαθή και αναίσθητο απέναντι σε όσα συμβαίνουν γύρω του, τόσο στο τοπικό όσο και στο διεθνές περιβάλλον του, είτε, το πιθανότερο, η ευτυχία ως είδηση, δεν πουλάει.
Άλλωστε αυτό, το τελευταίο, ότι δηλαδή η ευτυχία μιας κοινωνίας όχι μόνο δεν πουλάει αλλά αντίθετα, είναι εμπόδιο στον δρόμο για την εξουσία από κόμματα της Αριστεράς, όπως μας είχε πει πριν καιρό μια εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ. Μετά την καθιέρωση της 20ης Μαρτίου ως Παγκόσμιας Ημέρας Ευτυχίας, ο ΟΗΕ δημοσιεύει κάθε χρόνο την ίδια μέρα, έκθεση η οποία κατατάσσει περισσότερες από 150 χώρες σε μια κλίμακα ανάλογα με την κοινωνική ευτυχία της κάθε μιας. Μια έκθεση που βασίζεται σε έξι παράγοντες: Την κοινωνική υποστήριξη, το εισόδημα, την υγεία, την ελευθερία, την γενναιοδωρία και την απουσία διαφθοράς.
Θέση… 58
Οι Σκανδιναβικές χώρες βρίσκονται και πάλι στις πρώτες θέσεις, με την Ελλάδα στην…58η! Μπορεί βέβαια η ευτυχία μιας χώρας σαν συλλογική κατάκτηση να είναι σύμπτωση πολλών παραμέτρων, όμως αυτό δεν απηχεί και την ατομική ευτυχία του καθενός απ’ τους κατοίκους της. Η Φινλανδία, που σήμερα βρίσκεται στην πρώτη θέση της κλίμακας αλλά και άλλες χώρες του Βορρά ήταν πρώτες στις αυτοκτονίες, ως μια διέξοδος απ’ την ανυπόφορη πλήξη μιας ζωής, ναι μεν χωρίς προβλήματα επιβίωσης, μιας ζωής ωστόσο χωρίς νόημα και περιεχόμενο, όταν η ανθρώπινη ψυχή γίνεται κι αυτή ένα με το περιβάλλον της χώρας, σαν τους παγετώνες: κρύα και παγερή. Μπορεί λοιπόν μια χώρα να είναι ευτυχισμένη όπως και πολλές χώρες του κόσμου, αλλά η ευτυχία αυτή να μην αντανακλά στο πρόσωπο του κάθε ένα από τους κατοίκους της.
Υπάρχει όμως πραγματική ευτυχία;
Υπάρχει όμως πραγματική ευτυχία σαν μια μόνιμη κατάσταση που να υπερβαίνει τα μικροατυχήματα της καθημερινής μας ζωής, ή είναι κάτι που πρέπει να το κατακτήσουμε; Είναι ευδιάκριτα τα όρια ανάμεσα στην ευτυχία και την δυστυχία; Ή μήπως τελικά η απόσταση ανάμεσα σε αυτές τις δυο καταστάσεις, είναι τόσο μεγάλη που οι περισσότεροι στην ζωή τους βασανίζονται σε αυτήν την διελκυστίνδα;
Στην καθημερινή μας ζωή δεν είναι εύκολο να διεισδύσει κάποιος στην ψυχή του άλλου αλλά και εμείς οι ίδιοι στην δική μας ψυχή για να απαντήσουμε μονολεκτικά στο ερώτημα αν είμαστε ευτυχισμένοι ή δυστυχισμένοι απ’ την ζωή μας. Υπάρχουν ωστόσο δυο μεγάλες κατηγορίες ανθρώπων στις οποίες μπορούμε να κατατάξουμε τον εαυτό μας και τους άλλους εκθέτοντας απλά τις σκέψεις μας και τις απόψεις μας για καθημερινά θέματα.
Σαν τον… Ηρακλή
Είναι οι θετικοί απέναντι στην ζωή, οι αισιόδοξοι, αυτοί που βλέπουν την χαρούμενη πλευρά της, αυτοί που προσπαθούν για το καλύτερο. Και είναι και οι άλλοι, οι περισσότεροι, οι αρνητικοί, οι απαισιόδοξοι, οι πάντα δυσαρεστημένοι από τους πάντες, ανθρώπους και κυβερνήσεις που κουβαλάνε μέσα τους μια μόνιμη δυστυχία, μια μιζέρια που την διαχέουν γύρω τους και μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά άτομα σε μια δύσκολη καμπή της ζωής τους. Που σαν τον Ηρακλή, πρέπει να πάρουν τον δρόμο του Καλού ή του Κακού, τον δρόμο της δημιουργίας ή τον δρόμο της άρνησης και της παραίτησης, τον δρόμο τελικά της ευτυχίας ή της δυστυχίας…
Οι λόγοι για τους οποίους κάποιοι διαμορφώνουν θετική ή αρνητική στάση απέναντι στην ζωή, μπορεί να είναι το οικογενειακό περιβάλλον, παιδικές εμπειρίες ακόμη και κληρονομικοί. Κατά μια έννοια, οι θετικοί άνθρωποι είναι οι πιο ευτυχισμένοι, γιατί η ευτυχία τους είναι εδραιωμένη, μια πάγια εσωτερική κατάσταση που προστατεύεται από ανάλογη φιλοσοφία ζωής και καμιά εξωγενής επιρροή, οπως μια πολιτική ανατροπή ή ένα απρόβλεπτο γεγονός όπως μια επιδημία, μια οικονομική δυσπραγία ή μια άτυχη προσωπική σχέση δεν μπορεί να διαταράξει.
Θέληση
Αντίθετα, οι αρνητικοί άνθρωποι θα μπορούσαμε να πούμε ότι ανήκουν στην κατηγορία των μονίμως δυστυχισμένων, μια δυστυχία την οποία και αυτοί την υποστηρίζουν με την δική τους φιλοσοφία και την αποδίδουν πάντα σε εξωγενείς παράγοντες, κυρίως όμως τις κυβερνήσεις. Έχουν γραφτεί πολλά βιβλία, έχουν δοθεί και δίνονται άπειρες διαλέξεις για να βοηθήσουν όσους βρίσκονται στην γκρίζα πλευρά της ζωής, τους μόνιμα δυστυχισμένους, αρνητές κι απογοητευμένους, να αλλάξουν στάση ζωής. Να ακολουθήσουν το φωτεινό της μονοπάτι να γίνουν κι’ αυτοί θιασώτες της θετικής σκέψης. Μια μετάλλαξη που όμως χρειάζεται ισχυρή θέληση. Γιατί η δυστυχία πολλές φορές είναι ένα άλλοθι, μια συγκάλυψη της απροθυμίας και της άρνησής για προσπάθεια και δράση. Κάτι σαν τη δικαιολογία που ψάχναμε, για να μην ταράξουμε τα ήρεμα νερά της καταστροφικής αδράνειάς μας…
