Ένας θεσμός που καταργήθηκε, αλλά... στα χαρτιά
Από την Ευτυχία Παπούλια
Κοινωνιολόγος
Το μυστικό ενός ευτυχισμένου γάμου παραμένει μυστικό.
Henry Youngman
Πολλές δεκαετίες πριν, που φτάνουν μέχρι το πολύ μακρινό παρελθόν, η γέννηση ενός κοριτσιού δεν έφερνε στους γονείς του την ίδια χαρά που έφερνε ο ερχομός ενός αγοριού, ιδίως στην φτωχή τότε ύπαιθρο… φτωχή οχι μόνο οικονομικά αλλά και πνευματικά. Αυτό συνέβαινε μιας και για να παντρευτεί μια γυναίκα, που τότε ντυνόταν νύφη σε μικρή ηλικία, έπρεπε να είναι εφοδιασμένη με όλα τα απαραίτητα για το καινούριο της σπίτι, είδη ρουχισμού, κλινοσκεπάσματα, οικοσκευή και διάφορα άλλα που απαιτούσε ο εξοπλισμός ενός νέου νοικοκυριού.
Όλα αυτά μεταφέρονταν επιδεικτικά στο νέο σπίτι σε κοινή θέα, ώστε οι κάτοικοι της τοπικής κοινωνίας να διαμορφώσουν άποψη για το οικονομικό και κατ’ επέκταση το κοινωνικό επίπεδο από την πλευρά της νύφης. Και για να υπάρξει μια αξιοπρεπής παρουσίαση της ‘προίκας’ την συγκεκριμένη στιγμή, έπρεπε οι γονείς του κοριτσιού αμέσως με την γέννησή του να …πιάσουν δουλειά στον αργαλειό στην ραπτομηχανή, στο κέντημα. Πέρα απ’ αυτά όμως, τα ουσιώδη, οι γονείς έπρεπε να καταβάλλουν στον γαμπρό και κάποια χρήματα, αγροκτήματα, ζώα για να τον…αγοράσουν.
Αυτά, συγκροτούσαν τον θεσμό της προίκας. Εναν πανάρχαιο θεσμό που ενώ στην πραγματικότητα αποτελούσε μια πρακτική συνεισφορά στην ζωή ενός νέου ζευγαριού ηθικά, ως συναλλαγή, ευτέλιζε έως και μηδένιζε την ανθρώπινη αξιοπρέπεια της γυναίκας. Γι’ αυτό ο θεσμός αυτός καταργήθηκε με νόμο τον Φεβρουάριο του 1983 σαν μια κίνηση νομικής εξίσωσης της γυναίκας με τον άνδρα.
Η απελευθέρωση…
Μπορεί η γυναίκα σήμερα να απελευθερώθηκε από πολλούς περιορισμούς της ανδροκρατούμενης κοινωνίας, μπορεί ο θεσμός του γάμου και της οικογένειας να κλονίζεται και να αμφισβητείται, ως έχει κι ενα διαζύγιο, αδιανόητο την εποχή των παππούδων μας, να φαντάζει σήμερα ως η πιο εύκολη λύση σε μια προβληματική συζυγική σχέση. Μπορεί τελικά η γυναίκα να έχει αποποιηθεί τον ρόλο της νοικοκυράς, της υπηρέτριας όλων των μελών μιας οικογένειας, όμως το ένστικτο της μητρότητας είναι το σημαντικότερο στην ζωή της κι έναν ρόλο επιθυμεί διακαώς να παίξει για να βιώσει εσωτερική πληρότητα και να δικαιωθεί υπαρξιακά και κοινωνικά.
Κι αυτός ειναι ο ρόλος της μαμάς, μητέρας, μάνας. Ένας ρόλος που ισχύει αντίστοιχα και για τον άνδρα. Ωστόσο η επιθυμία της γυναίκας να παίξει έστω και μια φορά αυτόν τον ρόλο, είναι πιο ισχυρή λόγω της άμεσης σχέσης της με το παιδί πριν αυτό ακόμα γεννηθεί και που σήμερα οι περισσότερες τουλάχιστον προτιμούν το πρώτο τους παιδί να είναι… κορίτσι σε αντίθεση με το μακρινό παρελθόν της επαρχίας. Και μπορεί ως προς το… φύλλο του παιδιού να έγινε κάποια διαφοροποίηση, όμως παρά τους πανηγυρισμούς για την …κατάργησή του, ο θεσμός της προίκας επανήλθε πιο δυναμικός πιο αποφασιστικός προσαρμοσμένος κι αυτός στα συναλλακτικά ήθη της εποχής και επιβεβαιώνοντας για μια ακόμη φορά το δόγμα πως με το χρήμα αγοράζεις τα πάντα, ακόμη και τον… άνδρα σου!
…επίθεση
Αφου το διαδίκτυο δεν κατάφερε να δώσει λύση στο πιεστικό πρόβλημα της ανεύρεσης συντρόφου, αφού ακόμη και η έκθεση της… ‘προίκας’ μιας γυναίκας σε κοινή θέα, των σωματικών της δηλαδή προσόντων δεν συγκινεί τους σημερινούς άνδρες, όπως ισχυρίζονται οι ίδιες, τότε ανέλαβαν να δράσουν πιο… επιθετικά! Και το… σύνθημα γι’ αυτήν την χωρίς οίκτο και έλεος επίθεση στο ανδρικό φύλο ώστε να ενεργοποιηθούν τα αντανακλαστικά του απέναντι στις γυναίκες που φαίνεται να βρίσκονται σε χειμερία νάρκη δόθηκε απ’ τις ίδιες.
Μια απ’ αυτές τις γυναίκες είναι η Eya Tilley Coulson, 35 χρόνων, δικηγόρος που ζει στο Λος Άντζελες των ΗΠΑ η οποία παρά την αδιαμφισβήτητη ομορφιά της μέσα σε πέντε ολόκληρα χρόνια δεν κατάφερε όχι μόνο να βρει σύζυγο αλλά ούτε καν να βρει κάποιον για να πιει έναν καφέ μαζί του. Η ίδια αποδίδει και μάλλον έχει δίκιο, αυτήν την… έλλειψη ανδρών στην αποξένωση που επέβαλλε ο κορονοϊός, ένα χάσμα ανάμεσα στους ανθρώπους που η αναπλήρωσή του, για την ωρα φαίνεται δύσκολη.
Αφού είδε κι απόειδε το κορίτσι, έβαλε το χέρι βαθιά στην τσέπη, έβγαλε ένα μάτσο δολάρια – σύνολο πέντε χιλιάδες – και τα άπλωσε επιδεικτικά πάνω στο γραφείο της. “Σας έχω!”, αναφώνησε με μια κρυφή ικανοποίηση απευθυνόμενη στους ασυγκίνητους κι ανέραστους άνδρες. Φωτογράφησε λοιπόν το χρήμα και το έστειλε στο Τικ-Τοκ αναφέροντας πως προσφέρει αυτό το ποσό σε όποιον της βρει γαμπρό. Ανέφερε δε τους όρους αυτής της συναλλαγής αλλά και τα προσόντα που θα έπρεπε να έχει ο υποψήφιος, τα οποία περιγράφονταν με λεπτομέρειες.
Επίδοξοι… μεσίτες
Η διαφορά με την προίκα της άλλης εποχής είναι, όπως την επέβαλλε με απόφασή της η Εύα, οτι η αναθεωρημένη προίκα δεν αποδίδεται πλέον στον γαμπρό αλλά στον μεσάζοντα και μάλιστα αφού προηγηθεί ο γάμος. Δεν διευκρινίζεται αν θα υπάρχει κάποιο διάστημα ‘πρακτικής εξάσκησης’ για να διαπιστωθεί αν το άτομο ανταποκρίνεται πλήρως στις προδιαγραφές. Και αν υπάρχει κάποια απόκλιση τότε το άτομο επιστρέφεται και επιβάλλεται προσυμφωνημένη οικονομική ρήτρα στον μεσίτη για προσπάθεια παραπλάνησης με σκοπό την αποκόμιση οικονομικού οφέλους. Ίσως να υπάρξουν και ποινικές συνέπειες..!
Όσοι λοιπόν επίδοξοι μεσίτες, όταν αυτός ο θεσμός έρθει και στην χώρα μας, σκοπεύουν να…γεμίσουν ένα βανάκι με υποψήφιους γαμπρούς για να διαλέξει μόνη της η υποψήφια νύφη ας παραιτηθούν από κάθε τέτοια σκέψη. Η κάθε κοπέλα που κάνει μια τέτοια προσφορά δεν έχει χρόνο ούτε διάθεση να κάνει η ίδια τις επιλογές, έχει κι άλλες δουλειές… θέλει τον γαμπρό έτοιμο, φιλτραρισμένο, σιδερωμένο και σε κάποιες περιπτώσεις ίσως η συνάντηση να γίνει κατ’ ευθείαν στα σκαλιά της Εκκλησίας. Για την την ώρα πάντως οι επίδοξοι μεσίτες που θα δραστηριοποιηθούν σε αυτό το επάγγελμα ας μην ανταποκριθούν αμέσως στις πρώτες προσφορές… Οι τιμές μπορεί ν’ ανέβουν. Άντε και καλές δουλειές!..
