Η γυναίκα με τα αθάνατα κύτταρα: Το βιολογικό υλικό της Ενριέτα Λακς έδωσε τη δυνατότητα να πραγματοποιηθούν μεγάλες επιστημονικές ανακαλύψεις, αλλά η οικογένειά της δεν γνώριζε τίποτα
Η οικογένεια της Ενριέτα Λακς, της Αφροαμερικανίδας που πέθανε πριν από σχεδόν 72 χρόνια αλλά τα «αθάνατα» κύτταρά της έφεραν επανάσταση στη σύγχρονη ιατρική, κατέληξε σε συμφωνία με την Thermo Fisher, με την οποία παύουν οι δικαστικές διεκδικήσεις της εναντίον αυτής της εταιρείας βιοτεχνολογίας. H Λακς, μητέρα πέντε παιδιών, είχε πεθάνει το 1951 από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας σε ηλικία μόλις 31 ετών, στο νοσοκομείο Τζονς Χόπκινς της Βαλτιμόρης. Οι γιατροί, στην προσπάθειά τους να τη σώσουν, συνέλεξαν κύτταρα του όγκου και τα έστειλαν σε έναν ερευνητή, χωρίς εκείνη να γνωρίζει το παραμικρό.
Ο ερευνητής διαπίστωσε γρήγορα ότι τα αποκαλούμενα κύτταρα HeLa (από τα αρχικά γράμματα του ονόματός της) είχαν πρωτοφανείς ιδιότητες: μπορούσαν να καλλιεργηθούν στο εργαστήριο και πολλαπλασιάζονταν επ’ άπειρον, δηλαδή ήταν «αθάνατα». Χάρη σε αυτά τα κύτταρα εργαστήρια απ’ όλον τον κόσμο κατάφεραν να παρασκευάσουν εμβόλια (όπως αυτό της πολιομυελίτιδας) και να προτείνουν θεραπείες για τον καρκίνο αλλά και ορισμένες τεχνικές κλωνοποίησης, ενός κλάδου που αποφέρει δισεκατομμύρια δολάρια. Για όλα αυτά η οικογένεια της Ενριέτα Λακς δεν γνώριζε τίποτα μέχρι τη δεκαετία του 1970. Οι απόγονοί της αντιλήφθηκαν τι συνέβαινε χάρη στη δουλειά της Ρεμπέκα Σκλουτ, η οποία το 2010 κυκλοφόρησε το μπεστ-σέλερ βιβλίο «Η αθάνατη ζωή της Χενριέτα Λακς».
«Εδώ και 70 χρόνια χρησιμοποιούν τα κύτταρά της και η οικογένεια Λακς δεν αποζημιώθηκε ποτέ για αυτήν την κλοπή», είπε η εγγονή της, η Κίμπερλι Λακς, το 2021, όταν η οικογένεια ανακοίνωσε ότι θα στρεφόταν εναντίον των εργαστηρίων Thermo Fisher Scientific γιατί αποκόμισαν όφελος εμπορευόμενοι τα κύτταρα. Οι όροι της συμφωνίας θα παραμείνουν εμπιστευτικοί, διευκρίνισαν οι συνήγοροι της οικογένειας.
