Οι διευκρινίσεις του υπουργείου Εσωτερικών
Με ανάρτησή της στο Facebook, η υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως περιγράφει την ιστορία του νομοσχεδίου για τη λειτουργία και διαφάνεια των ΜΚΟ, με αφορμή τη συζήτηση των σχετικών διατάξεων στο σημερινό υπουργικό συμβούλιο. Η Ν. Κεραμέως αναφέρει πως πριν από 10 χρόνια, πριν ακόμη μπει στον πολιτικό στίβο, ομάδα ανθρώπων που ασχολούνταν με τον εθελοντισμό και την κοινωφελή προσφορά στην οποία συμμετείχε και η ίδια ζήτησαν από την τότε κυβέρνηση Σαμαρά να δημιουργηθεί πλήρες πλαίσιο για την λειτουργία και τη διαφάνεια στις ΜΚΟ. Η προσπάθεια που ξεκίνησε τότε διεκόπη από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, για να εκκινήσει ξανά τα τελευταία χρόνια.
Αναλυτικά η ανάρτησή της:
Πριν από 10 χρόνια, το 2013, μία ομάδα ανθρώπων και φορέων που ασχολούμασταν με τον εθελοντισμό και την κοινωφελή προσφορά, εκφράσαμε την ανάγκη να υπάρχει ένα πλήρες νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας και διαφάνειας για τις ΜΚΟ (πλέον Οργανώσεις Κοινωνίας Πολιτών – ΟΚΟΙΠ). Ο τότε Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς μου ζήτησε να συμμετέχω σε νομοπαρασκευαστική επιτροπή του Υπουργείου Εσωτερικών υπό τον Υπουργό Γιάννη Μιχελάκη αρχικά και Αργύρη Ντινόπουλο εν συνεχεία, και υπό την πολύτιμη καθοδήγηση του τότε ΓΓ Άγγελου Συρίγου, στην οποία συμμετείχαν και άλλοι εκπρόσωποι της νομικής επιστήμης και κοινωφελών οργανώσεων. Η επιτροπή κατέληξε σε πλήρη νομοθετική πρόταση, την οποία και παρέδωσε στο τέλος της θητείας της Κυβέρνησης ΝΔ. Η Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αγνόησε πλήρως την πρόταση. Αντιθέτως, η Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, με σημαντική προσπάθεια του Υπουργού Μάκη Βορίδη, της τότε ΓΓ και νυν Υφυπουργού Βιβής Χαραλαμπογιάννη, του Συμβούλου του Πρωθυπουργού Αλέξη Πατέλη, ανασύρθηκε από τα συρτάρια, εμπλουτίστηκε και έγινε νόμος του κράτους. Σήμερα, 10 χρόνια μετά, η ζωή τα έφερε έτσι, ώστε, ως Υπουργός Εσωτερικών, να πραγματοποιήσω την υλοποίηση της νομοθετικής αυτής πρωτοβουλίας. Χθες, λοιπόν, θέσαμε σε λειτουργία τις πλατφόρμες στις οποίες θα εγγράφονται οι ΟΚΟΙΠ και θα καταθέτουν όλα τα στοιχεία για την ίδρυση, τα όργανα διοίκησης, τη λειτουργία τους. Έτσι, μπορούν να αποκτήσουν φορολογικές ελαφρύνσεις και κάθε πολίτης μπορεί να ενημερώνεται για όποια Οργάνωση επιθυμεί. Πήρε σίγουρα χρόνο, αλλά χάρη σε μία αλυσίδα ανθρώπων και πρωτοβουλιών, η χώρα μας από χθες έχει, για πρώτη φορά, ένα πλήρες πλαίσιο διαφάνειας των ΟΚΟΙΠ. Και αισθάνομαι ιδιαίτερη τιμή και χαρά που είχα την ευκαιρία να ολοκληρώσω τον κύκλο μιας δεκαετούς προσπάθειας πολλών ανθρώπων, με σημαντικό αποτέλεσμα.
Το υπουργείο Εσωτερικών διευκρινίζει ορισμένα βασικά σημεία του νομοσχεδίου με τις αλλαγές στις ΜΚΟ.
Τι είναι οι Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών;
Ο όρος Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών (Ο.Κοι.Π.) αναφέρεται σε μη κρατικές, μη κυβερνητικές, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις που ιδρύονται και δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και στηρίζονται στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Μέχρι πρόσφατα οι Ο.Κοι.Π. ήταν γνωστές στο ευρύ κοινό με τον όρο Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (Μ.Κ.Ο.). Οι Ο.Κοι.Π. δραστηριοποιούνται σε κοινωφελείς σκοπούς, όπως το περιβάλλον, την υγεία, την κοινωνική αλληλεγγύη, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη διεθνή ανθρωπιστική συνεργασία, την παιδεία, τον πολιτισμό, κ.ά.
Τι είναι και ποιο σκοπό εξυπηρετούν η Δημόσια Βάση Δεδομένων και το Ειδικό Μητρώο των Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών του Υπουργείου Εσωτερικών;
Οι δύο νέες ψηφιακές βάσεις δεδομένων του Υπουργείου Εσωτερικών, η Δημόσια Βάση Δεδομένων και το Ειδικό Μητρώο, συγκεντρώνουν στοιχεία για την ίδρυση, τα όργανα διοίκησης, τη λειτουργία και τις κρατικές χρηματοδοτήσεις που λαμβάνουν οι Ο.Κοι.Π.. Η εγγραφή στις νεες βάσεις έχει υψηλό βαθμό απαιτήσεων, δημιουργώντας, για πρώτη φορά στη χώρα μας, πλήρες πλαίσιο διαφάνειας και λογοδοσίας. Η ελεύθερη πρόσβαση σε αυτές οποιουδήποτε ενδιαφερόμενου ενισχύει την ακεραιότητα, τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση και την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς.
Ποιους αφορά;
Αφορά:
- Ο.Κοι.Π., που με την εγγραφή τους στις βάσεις δεδομένων του Υπουργείου Εσωτερικών απολαμβάνουν οφέλη, όπως πρόσβαση στη διεκδίκηση κρατικών χρηματοδοτήσεων και φορολογικά κίνητρα προς ενίσχυση της κοινωφελούς δράσης τους.
- Οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο επιθυμεί να ενημερωθεί για την εγγραφή μιας Ο.Κοι.Π προκειμένου για παράδειγμα να συνεργαστεί μαζί της, να προβεί σε δωρεά προς αυτήν, να ενημερωθεί για λόγους διαφάνειας και εμπιστοσύνης.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της Δημόσιας Βάσης Δεδομένων και του Ειδικού Μητρώου Ο.Κοι.Π;
Η διαφορά μεταξύ της Δημόσιας Βάσης Δεδομένων και του Ειδικού Μητρώου έγκειται στο είδος και τον αριθμό των απαιτούμενων δικαιολογητικών, το ύψος των εν δυνάμει κρατικών χρηματοδοτήσεων στο οποίο αποκτάται δικαίωμα διεκδίκησης και το εύρος των φορολογικών κινήτρων από τα οποία επωφελούνται οι εγγεγραμμένες οργανώσεις και φορείς. Συγκεκριμένα, η καταχώριση στη Δημόσια Βάση Δεδομένων παρέχει οφέλη όπως πρόσβαση στη διεκδίκηση κρατικών χρηματοδοτήσεων έως 50.000 ευρώ ετησίως και φορολογικές ελαφρύνσεις όπως η απαλλαγή από τον ειδικό φόρο ακινήτων. Αντίστοιχα, η εγγραφή στο Ειδικό Μητρώο απαιτεί επιπρόσθετα δικαιολογητικά, όπως αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας, βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας και έκθεση ελέγχου ορκωτού λογιστή. Η εγγραφή σε αυτή τη βάση προσφέρει περαιτέρω οφέλη στις εγγεγραμμένες Ο.Κοι.Π. Παραδείγματος χάριν, εξασφαλίζεται το δικαίωμα διεκδίκησης κρατικών χρηματοδοτήσεων ανεξαρτήτως ποσού και παρέχονται επιπλέον φορολογικά κίνητρα για την ενίσχυση της κοινωφελούς δράσης των εγγεγραμμένων Ο.Κοι.Π.
Ποια δικαιολογητικά απαιτούνται για την καταχώριση στη Δημόσια Βάση Δεδομένων;
Για την υποβολή ηλεκτρονικής αίτησης, μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης gov.gr ή στη διεύθυνση okoip.gov.gr, απαιτούνται τα εξής δικαιολογητικά:
- Συστατική πράξη, καταστατικό έγγραφο και τροποποιήσεις του
νομίμως εγγεγραμμένες και δημοσιευμένες στα βιβλία των αρμόδιων κατά περίπτωση υπηρεσιών, πιστοποιητικά εγγραφής και δημοσιότητας, σχετικές δικαστικές αποφάσεις και διαταγές και δυνητικά περίληψη περιγραφής σκοπών και δράσεων,
- Κατάλογος των οργάνων διοίκησης της ΟΚΟΙΠ,
- Αριθμός φορολογικού μητρώου,
- Χρηματοοικονομικές καταστάσεις της τελευταίας χρήσης της Ο.Κοι.Π,
για όσες Ο.Κοι.Π. έχουν συσταθεί και λειτουργήσει τουλάχιστον από το προηγούμενο πριν από την εγγραφή τους έτος,
- Υπεύθυνη δήλωση του νόμιμου εκπροσώπου της ότι η Ο.Κοι.Π. πληροί
τα ουσιαστικά κριτήρια και την προϋπόθεση ανεξαρτησίας της περ. α΄ της παρ. 1 του άρθρου 4 του ν. 4873/2021 (ΦΕΚ Α’ 248),
- Καταβολή παραβόλου υπέρ του Δημοσίου ύψους 20 ευρώ.
Ποια δικαιολογητικά απαιτούνται για την εγγραφή στο Ειδικό Μητρώο;
Για την υποβολή ηλεκτρονικής αίτησης, μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης gov.gr ή στη διεύθυνση okoip.gov.gr, απαιτούνται τα εξής δικαιολογητικά:
- Συστατική πράξη, καταστατικό έγγραφο και τροποποιήσεις του, νομίμως εγγεγραμμένες και δημοσιευμένες στα βιβλία των αρμόδιων κατά περίπτωση υπηρεσιών, πιστοποιητικά εγγραφής και δημοσιότητας και σχετικές δικαστικές αποφάσεις και διαταγές,
- Πρακτικά εκλογής και συγκρότησης διοικητικού συμβουλίου, διαχειριστών, νόμιμων εκπροσώπων και λοιπών καταστατικών οργάνων ή σχετικές δικαστικές αποφάσεις και διαταγές,
- Πιστοποιητικό της αρμόδιας κατά περίπτωση υπηρεσίας για τη μη προσβολή της σύστασης, της εκλογής των οργάνων και της εκπροσώπησής της και σχετικές δικαστικές αποφάσεις και διαταγές,
- Βεβαίωση έναρξης εργασιών και μεταβολές από την αρμόδια φορολογική αρχή,
- Χρηματοοικονομικές καταστάσεις των δύο (2) τελευταίων ετών,
- Έκθεση ελέγχου ορκωτού ελεγκτή λογιστή ή ελεγκτικής εταιρείας,
- Υπεύθυνη δήλωση του νόμιμου εκπροσώπου της ότι η Ο.Κοι.Π. πληροί τα ουσιαστικά κριτήρια και την προϋπόθεση ανεξαρτησίας της,
- Αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας για κάθε νόμιμη χρήση σε ισχύ (δεν απαιτείται η επισύναψή του στην εφαρμογή από τον αιτούντα, καθότι εισάγεται αυτομάτως μέσω διαλειτουργικότητας),
- Βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας σε ισχύ (δεν απαιτείται η επισύναψή του στην εφαρμογή από τον αιτούντα, καθότι εισάγεται αυτομάτως μέσω διαλειτουργικότητας),
- Πιστοποιητικό ποινικού μητρώου για δικαστική χρήση (δεν απαιτείται η επισύναψή του στην εφαρμογή από τον αιτούντα, καθότι αναζητείται αυτεπαγγέλτως από την Διεύθυνση Ο.Κοι.Π και Κοινωφελών Φορέων του ΥΠΕΣ),
- Καταβολή παραβόλου υπέρ του Δημοσίου ύψους 200 ευρώ – παράβολο ύψους 50 ευρώ για την ετήσια ανανέωση εγγραφής.
Εάν μία Ο.Κοι.Π έχει καταχωριστεί στη Δημόσια Βάση Δεδομένων ή εγγραφεί στο Ειδικό Μητρώο, απαιτείται ξεχωριστή αίτηση για καταχώριση/εγγραφή της στην άλλη βάση δεδομένων;
Η καταχώριση μιας Ο.Κοι.Π στη Δημόσια Βάση Δεδομένων δεν σημαίνει την αυτόματη ένταξή της στο Ειδικό Μητρώο, η εγγραφή στο οποίο απαιτεί την υποβολή περισσότερων δικαιολογητικών και την καταβολή υψηλότερου παραβόλου. Αντιθέτως, όταν μία Ο.Κοι.Π εγγράφεται στο Ειδικό Μητρώο καταχωρίζεται αυτομάτως και στη Δημόσια Βάση Δεδομένων.
Εάν μία Ο.Κοι.Π. ή Κοινωφελής φορέας έχει ήδη εγγραφεί σε κάποιο μητρώο άλλου κρατικού φορέα, γίνεται αυτομάτως η καταχώρισή τους στις βάσεις δεδομένων του Υπουργείου Εσωτερικών ή πρέπει να προχωρήσει κανείς στην υποβολή ηλεκτρονικής αίτησης;
- Η εγγραφή στις βάσεις δεδομένων του Υπουργείου Εσωτερικών δεν γίνεται αυτομάτως, ασχέτως της εγγραφής μίας Ο.Κοι.Π. σε οποιοδήποτε άλλο μητρώο. Απαιτείται η υποβολή σχετικής αίτησης και η επισύναψη των απαιτούμενων δικαιολογητικών.
- Εξαίρεση αποτελούν τα κοινωφελή ιδρύματα που έχουν εγγραφεί στο Μητρώο Κοινωφελών Περιουσιών, τα οποία εγγράφονται αυτόματα στις νέες βάσεις δεδομένων του Υπουργείου Εσωτερικών.
Απαιτείται ανανέωση της καταχώρισης / εγγραφής στις βάσεις δεδομένων;
- Η καταχώριση στη Δημόσια Βάση Δεδομένων γίνεται μία φορά (απαιτείται η καταβολή παραβόλου υπέρ του Δημοσίου ύψους 20 ευρώ) και δεν απαιτείται ανανέωση,
- Η αρχική εγγραφή στο Ειδικό Μητρώο απαιτεί την καταβολή παραβόλου υπέρ του Δημοσίου ύψους 200 ευρώ και έχει ισχύ ενός έτους, μετά το πέρας του οποίου απαιτείται ετήσια ανανέωση της εγγραφής και παράβολο ανανέωσης ύψους 50 ευρώ.
Ποια είναι τα φορολογικά κίνητρα που προβλέπονται για την ενίσχυση των Ο.Κοι.Π μέσω της εγγραφής τους στις βάσεις δεδομένων του Υπουργείου Εσωτερικών;
Δημόσια Βάση Δεδομένων – Προβλέπονται τα εξής φορολογικά κίνητρα:
- Απαλλαγές από τον ΦΠΑ για τη παροχή υπηρεσιών και παράδοση αγαθών με την ευκαιρία εκδηλώσεων που οργανώνονται από τις Ο.Κοι.Π. για την οικονομική τους ενίσχυση. Οι εκδηλώσεις δεν πρέπει να υπερβαίνουν τις 4 κατ’ έτος και το όριο των σχετικών συναλλαγών τις 20.000 ευρώ, κατόπιν υπεύθυνης δήλωσης προς την αρμόδια Φορολογική Αρχή τουλάχιστον 5 εργάσιμες ημέρες πριν από την εκδήλωση,
- Απαλλαγή των εγγεγραμμένων Ο.Κοι.Π. από τον ειδικό φόρο ακινήτων.
