Καθώς η καθημερινότητα, λόγω της ακρίβειας, γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη, χιλιάδες νοικοκυριά έρχονται αντιμέτωπα με την παράλληλη διόγκωση των χρεών τους σε τράπεζες, εφορία, ΕΦΚΑ και δήμους. Η εφορία έχει αυτή τη στιγμή… εγγεγραμμένους περίπου 4 εκατομμύρια φορολογουμένους, με 9 στους 10 να χρωστούν ποσά έως 10.000 ευρώ. Με χρέη στον ΕΦΚΑ εμφανίζονται πάνω από 2 εκατ. ασφαλισμένοι με επτά στους δέκα να οφείλουν ποσά που δεν υπερβαίνουν τα 10.000 ευρώ. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την Εφορία και τον ΕΦΚΑ έχουν ήδη φθάσει στα 151,5 δισ. ευρώ ενώ αν προστεθούν και οι κόκκινες οφειλές προς τις τράπεζες ο λογαριασμός εκτοξεύεται πάνω από τα 164 δισ. ευρώ.
Οι οφειλέτες για να τακτοποιήσουν τα χρέη τους βρίσκουν σωσίβιο στις ρυθμίσεις καθώς παίρνουν ταμειακές «ανάσες» επιμηκύνοντας τον χρόνο για την εξόφληση όλων των οφειλών τους και αποφεύγουν τον εφιάλτη των κατασχέσεων τραπεζικών λογαριασμών και περιουσιακών στοιχείων και τον πλειστηριασμό ακινήτων.
Τρεις δρόμοι
Στα χέρια των οφειλετών βρίσκονται τρία εργαλεία:
- Ο εξωδικαστικός μηχανισμός με ρυθμίσεις χρεών έως 420 δόσεις και «κούρεμα» αρχικού κεφαλαίου για οφειλές σε τράπεζες, Εφορία, ΕΦΚΑ ή Δήμους
- Η πάγια ρύθμιση που προσφέρει έως 24 δόσεις για την εξόφληση οφειλών σε Εφορία και ΕΦΚΑ
- Η πλατφόρμα του «Κώδικα Δεοντολογίας» που δίνει τη δυνατότητα σε όλους τους δανειολήπτες να ρυθμίσουν τα δάνειά τους απευθείας με την τράπεζα σε διμερές επίπεδο αποκλειστικά.
Επιπλέον προστασία
Ειδικά για τους ευάλωτους παρέχονται επιπλέον τέσσερα μέτρα προστασίας για την πρώτη κατοικία με παράλληλη ενίσχυση μέσω επιδότησης ενοικίου και δανείων. Υπάρχει, δηλαδή, το πρόγραμμα Γέφυρα 3, το στεγαστικό επίδομα από το ΟΠΕΚΑ, το πρόγραμμα Στέγαση και Εργασία, αλλά κυρίως η ένταξη στο ενδιάμεσο πρόγραμμα προστασίας α’ κατοικίας. Το τελευταίο αφορά ευάλωτους δανειολήπτες που δεν μπορούν να ρυθμίσουν τις οφειλές μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού και το ακίνητο θα αποκτηθεί από έναν φορέα για 12 χρόνια. Ο δανειολήπτης γίνεται ενοικιαστής του ακινήτου, λαμβάνοντας και στεγαστικό επίδομα. Στο τέλος της 12ετίας ή νωρίτερα μπορεί να αποκτήσει πάλι το ακίνητο με έκπτωση 30% από την εμπορική αξία, ενώ καταργείται πλέον η υποχρέωση για καταβολή των μισθωμάτων μέχρι το τέλος της 12ετίας.
Εξωδικαστικός μηχανισμός
Ο εξωδικαστικός μηχανισμός μπορεί να επιτρέψει έως 420 δόσεις και ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλει αίτηση στην πλατφόρμα, ακόμα και αν έχει ένα είδος οφειλής. Για παράδειγμα, να χρωστά μόνο προς την Εφορία, ή μόνο προς τον ΕΦΚΑ ή μόνο προς τράπεζες. Για να μπορεί κάποιος να εισέλθει στην πλατφόρμα πρέπει να έχει χρέη τουλάχιστον 10.000 ευρώ ενώ με τις νέες ρυθμίσεις που θα προβλέπει το νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ο εξωδικαστικός μηχανισμός γίνεται πιο ελκυστικός και σε όρους «κουρέματος» και σε όρους επιτοκίων.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΥΠΕΘΟ, μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου του 2023 έχουν πραγματοποιηθεί 8.804 επιτυχείς ρυθμίσεις οφειλών, οι οποίες αντιστοιχούν σε 3,26 δισ. ευρώ αρχικών οφειλών. Τον Σεπτέμβριο ο εξωδικαστικός φάνηκε να ανεβάζει ταχύτητα καθώς πραγματοποιήθηκαν 856 νέες επιτυχείς ρυθμίσεις οφειλών, οι οποίες ξεπερνούν τον μέσο όρο των τελευταίων πέντε μηνών και αντιστοιχούν σε σύνολο 290 εκατ. ευρώ. Οι εκκινήσεις νέων αιτήσεων στην πλατφόρμα έφτασαν τις 3.628.
Με τις νέες ρυθμίσεις που θα έρθουν ο εξωδικαστικός μηχανισμός εκτιμάται ότι θα τρέξει πιο γρήγορα καθώς:
- Η έκδοση βεβαίωσης για τους ευάλωτους δανειολήπτες δίνει διαβατήριο εισόδου στον εξωδικαστικό και εάν η τράπεζα ή η εταιρεία διαχείρισης απαιτήσεων κρίνει ότι ο δανειολήπτης δεν πρέπει να ενταχθεί στις ευεργετικές διατάξεις, θα πρέπει να το αποδείξει με στοιχεία στο δικαστήριο. Ο δανειολήπτης διατηρεί το δικαίωμα να απορρίψει την πρόταση. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία το 50% των προτάσεων ρύθμισης χρεών ευάλωτων οφειλετών απορρίπτονται από τους servicers. Με το νέο καθεστώς οι πραγματικά ευάλωτοι οφειλέτες θα μπορέσουν να ρυθμίσουν τα χρέη τους.
- Βελτιώνεται ο μαθηματικός τύπος – αλγόριθμος για δάνεια με εμπράγματη εξασφάλιση προκειμένου να αυξηθεί το «κούρεμα» της οφειλής για όλους τους δανειολήπτες και όχι μόνο τους ευάλωτους. Με τη νέα ρύθμιση, το «κούρεμα» αυξάνεται έως και κατά 28%, σε σχέση με το ισχύον καθεστώς. Για παράδειγμα, με χρέος 100.000 ευρώ και αξία ακινήτου 50.000 ευρώ, διαγράφονται πλέον 67.500 ευρώ αντί 54.780 που «κόβονται» σήμερα. Το νέο χρέος θα είναι πλέον 32.500 ευρώ αντί 45.220, δηλαδή 28% μικρότερο από το ήδη «κουτσουρεμένο» κατά 67,5% που δίνει ως τώρα η πλατφόρμα.
- Ορίζεται σε 3% σταθερό για 3 έτη το επιτόκιο για όλες τις ρυθμίσεις. Σήμερα το επιτόκιο για τα χρέη προς τράπεζες και servicers είναι euribor συν 2,5 μονάδες για εξασφαλισμένες οφειλές και συν 3 μονάδες για μη εξασφαλισμένες οφειλές. Για τις ρυθμίσεις χρεών προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης είναι ήδη 3% σταθερό.
- Επεκτείνεται η δυνατότητα ένταξης στον εξωδικαστικό προσώπων που «κληρονόμησαν» οφειλές προς το Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, που έχουν βεβαιωθεί σε βάρος επιχειρήσεων που έχουν κλείσει.
Πάγια ρύθμιση δόσεων
Οι φορολογούμενοι που αδυνατούν να εξοφλήσουν τις τρέχουσες τακτικές οφειλές τους (ΦΠΑ, φόρο εισοδήματος, ΕΝΦΙΑ, ασφαλιστικές εισφορές) έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν την πάγια ρύθμιση και να τις εξοφλήσουν σε έως 24 δόσεις. Η ελάχιστη δόση έχει οριστεί σε 30 ευρώ ενώ όσο αυξάνεται ο αριθμός των δόσεων που επιλέγει ο φορολογούμενος, τόσο αυξάνεται και το επιτόκιο. Για παράδειγμα εάν κάποιος ρυθμίσει την οφειλή του σε έως 12 μηνιαίες δόσεις το επιτόκιο ανέρχεται στο 4,34% ετησίως, ενώ εάν κάποιος ρυθμίσει σε 13 έως 24 μηνιαίες δόσεις το χρέος του το επιτόκιο φτάνει το 5,84% ετησίως. Εκτακτες οφειλές όπως ο φόρος κληρονομιάς μπορούν να εξοφληθούν σε έως 48 έντοκες μηνιαίες δόσεις.
Η πάγια ρύθμιση χάνεται όταν δεν πληρωθούν δύο συνεχόμενες δόσεις, ενώ κατά τη διάρκεια της ρύθμισης επιτρέπεται η καθυστέρηση πληρωμής μίας δόσης ανά δωδεκάμηνο και η καταβολή αυτής γίνεται υποχρεωτικά μέχρι την ημερομηνία καταβολής της επόμενης δόσης με προσαύξηση εκπρόθεσμης καταβολής, η οποία ανέρχεται σε ποσοστό 15%.
Ρύθμιση μέσω της πλατφόρμας του «Κώδικα Δεοντολογίας»
Ηλεκτρονικά, μέσω του gov.gr, μπορούν πλέον οι δανειολήπτες να ρυθμίζουν τις οφειλές τους προς τις τράπεζες ή τα funds, μετά την ενεργοποίηση της ηλεκτρονικής διαδικασίας για τις διμερείς ρυθμίσεις, σύμφωνα με τον αναθεωρημένο Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών της ΤτΕ. Οι δανειολήπτες (φυσικά και νομικά πρόσωπα – πολύ μικρές επιχειρήσεις) έχουν πλέον πρόσβαση στην πλατφόρμα στην ενότητα «Περιουσία και Φορολογία» και στην υποενότητα «Διαχείριση Οφειλών» και μπορούν να ρυθμίζουν τα δάνειά τους απευθείας με τον εκάστοτε χρηματοπιστωτικό φορέα, υποβάλλοντας ηλεκτρονική αίτηση στη νέα ψηφιακή πλατφόρμα, η οποία υποστηρίζεται από τη Γενική Γραμματεία Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους.
Ο Κώδικας Δεοντολογίας ισχύει για όλους τους ενεχόμενους, πρωτοφειλέτες, συνοφειλέτες και εγγυητές (εφεξής δανειολήπτες), που έχουν δανειακές συμβάσεις για:
- Καταναλωτικά δάνεια
- Στεγαστικά δάνεια
- Πιστωτικές κάρτες
- Δάνεια ατομικών επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών
- Δάνεια πολύ μικρών επιχειρήσεων, με μέσο όρο κύκλου εργασιών κατά τα τελευταία 3 φορολογικά έτη που δεν υπερβαίνει το ποσό του 1.000.000 ευρώ.
Επίσης αφορά απαιτήσεις έναντι δανειολήπτη που υπερβαίνουν:
- Το ποσό των 1.000 ευρώ, στην περίπτωση απαιτήσεων έναντι δανειοληπτών φυσικών προσώπων.
- Το ποσό των 5.000 ευρώ, σε περιπτώσεις δανειοληπτών νομικών προσώπων – πολύ μικρών επιχειρήσεων.
