«Προς το παρόν, οι αναλύσεις των απειλών πανδημίας επικεντρώνονται σε ασθένειες που μπορεί να εμφανιστούν σε νότιες περιοχές και στη συνέχεια να εξαπλωθούν βόρεια»
Αντιμέτωπη με μία νέα απειλή είναι η ανθρωπότητα σύμφωνα με τους επιστήμονες οι οποίοι δεν αποκλείουν να γίνει η απαρχή μιας ακόμη πανδημίας. «Αρχαίοι ιοί που έχουν παγώσει στο μόνιμο πάγο της Αρκτικής θα μπορούσαν μια μέρα να απελευθερωθούν από την αύξηση της θερμοκρασίας της Γης και να εξαπολύσουν μια μεγάλη επιδημία», υποστηρίζουν σύμφωνα με τον Guardian. Στελέχη αυτών των μικροβίων Μαθουσάλας – ή ιών ζόμπι, όπως είναι επίσης γνωστοί – έχουν ήδη απομονωθεί από ερευνητές στη Σιβηρία οι οποίοι φοβούνται ότι μια νέα παγκόσμια ιατρική κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα μπορούσε να πυροδοτηθεί – όχι από μια ασθένεια νέα για την επιστήμη, αλλά από μια ασθένεια από το μακρινό παρελθόν.
Γι’ αυτό το λόγο , οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να σχεδιάζουν ένα δίκτυο παρακολούθησης της Αρκτικής που θα εντοπίζει τα πρώτα κρούσματα μιας ασθένειας που προκαλείται από αρχαίους μικροοργανισμούς. Επιπλέον, θα είναι υπεύθυνοι ώστε οι μολυσμένοι άνθρωποι να μπαίνουν σε καραντίνα και να έχουν εξειδικευμένη ιατρική περίθαλψη σε μια προσπάθεια να περιοριστεί ένα ξέσπασμα της επιδημίας και να αποτραπεί η έξοδος των μολυσμένων ανθρώπων από την περιοχή. «Προς το παρόν, οι αναλύσεις των απειλών πανδημίας επικεντρώνονται σε ασθένειες που μπορεί να εμφανιστούν σε νότιες περιοχές και στη συνέχεια να εξαπλωθούν βόρεια», δήλωσε ο γενετιστής Ζαν Μισέλ Κλαβερί του Πανεπιστημίου Ε Μαρσέιγ.
”Υπάρχουν ιοί εκεί πάνω που έχουν τη δυνατότητα να μολύνουν τον άνθρωπο και να ξεκινήσουν μια νέα επιδημία ασθένειας”
«Αντίθετα, ελάχιστη προσοχή έχει δοθεί σε ένα ξέσπασμα που θα μπορούσε να εμφανιστεί στον μακρινό βορρά και στη συνέχεια να ταξιδέψει νότια – και αυτό είναι μια παράλειψη, πιστεύω. Υπάρχουν ιοί εκεί πάνω που έχουν τη δυνατότητα να μολύνουν τον άνθρωπο και να ξεκινήσουν μια νέα επιδημία ασθένειας». Την άποψη αυτή υποστήριξε η ιολόγος Μάριον Κόοπμανς του Ιατρικού Κέντρου Erasmus στο Ρότερνταμ. «Δεν ξέρουμε τι ιοί βρίσκονται εκεί έξω στον μόνιμο παγετό, αλλά πιστεύω ότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος να υπάρχει κάποιος ικανός να προκαλέσει ένα ξέσπασμα ασθένειας – ας πούμε μιας αρχαίας μορφής πολιομυελίτιδας. Πρέπει να υποθέσουμε ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί».
Ένα δείγμα του ιού ήταν ηλικίας 48.500 ετών
Το 2014, ο Κλαβερί ηγήθηκε μιας ομάδας επιστημόνων που απομόνωσε ζωντανούς ιούς στη Σιβηρία και έδειξε ότι μπορούσαν ακόμη να μολύνουν μονοκύτταρους οργανισμούς – παρόλο που είχαν θαφτεί στο μόνιμο στρώμα πάγου για χιλιάδες χρόνια. Περαιτέρω έρευνα, που δημοσιεύθηκε πέρυσι, αποκάλυψε την ύπαρξη πολλών διαφορετικών ιικών στελεχών από επτά διαφορετικές τοποθεσίες στη Σιβηρία και έδειξε ότι αυτά μπορούσαν να μολύνουν κύτταρα που δημιουργήθηκαν ειδικά για αυτό το σκοπό. Ένα δείγμα του ιού ήταν ηλικίας 48.500 ετών. Οι ιοί που απομονώσαμε ήταν σε θέση να μολύνουν μόνο αμοιβάδες και δεν αποτελούσαν κίνδυνο για τον άνθρωπο], δήλωσε ο Κλαβερί. «Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι άλλοι ιοί -που σήμερα είναι παγωμένοι στον μόνιμο πάγο- δεν θα μπορούσαν να προκαλέσουν ασθένειες στον άνθρωπο.
Το μόνιμα παγωμένο έδαφος καλύπτει το ένα πέμπτο του βόρειου ημισφαιρίου και αποτελείται από χώμα που έχει διατηρηθεί σε θερμοκρασίες κάτω του μηδενός για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Ορισμένα στρώματα έχουν παραμείνει παγωμένα για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, όπως ανακάλυψαν οι επιστήμονες. «Το κρίσιμο σημείο σχετικά με τομόνιμα παγωμένο έδαφος είναι ότι είναι κρύο, σκοτεινό και δεν έχει οξυγόνο, πράγμα που είναι ιδανικό για τη διατήρηση βιολογικού υλικού», δήλωσε ο Κλαβερί στον Observer την περασμένη εβδομάδα. «Θα μπορούσατε να βάλετε ένα γιαούρτι σε μόνιμο παγετό και μπορεί να εξακολουθεί να είναι βρώσιμο 50.000 χρόνια αργότερα».
Μια άλλη επίπτωση της υπερθέρμανσης του πλανήτη
Όμως το μόνιμο στρώμα πάγου στον κόσμο αλλάζει. Τα ανώτερα στρώματα των κύριων αποθεμάτων του πλανήτη – στον Καναδά, τη Σιβηρία και την Αλάσκα – λιώνουν, καθώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει δυσανάλογα την Αρκτική. Σύμφωνα με τους μετεωρολόγους, η περιοχή θερμαίνεται αρκετές φορές ταχύτερα από τον μέσο ρυθμό αύξησης της παγκόσμιας υπερθέρμανσης. Ωστόσο, δεν είναι το άμεσο λιώσιμο του μόνιμου πάγου που αποτελεί τον πιο άμεσο κίνδυνο. «Ο κίνδυνος προέρχεται από μια άλλη επίπτωση της υπερθέρμανσης του πλανήτη: την εξαφάνιση των θαλάσσιων πάγων της Αρκτικής. Αυτό επιτρέπει την αύξηση της ναυτιλίας, της κυκλοφορίας και της βιομηχανικής ανάπτυξης στη Σιβηρία. Σχεδιάζονται τεράστιες επιχειρήσεις εξόρυξης, οι οποίες θα ανοίξουν τεράστιες τρύπες στο βαθύ μόνιμο πάγο για να εξάγουν πετρέλαιο και μεταλλεύματα.
«Αυτές οι εργασίες θα απελευθερώσουν τεράστιες ποσότητες παθογόνων μικροοργανισμών που εξακολουθούν να ευδοκιμούν εκεί. Οι ανθρακωρύχοι θα περπατήσουν και θα αναπνεύσουν τους ιούς. Οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να είναι ολέθριες», προσθέτει. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι το μόνιμο στρώμα πάγου – στα βαθύτερα επίπεδά του – μπορεί να περιέχει ιούς ηλικίας έως και ενός εκατομμυρίου ετών και έτσι θα είναι πολύ παλαιότεροι από το δικό μας είδος, το οποίο πιστεύεται ότι εμφανίστηκε πριν από περίπου 300.000 χρόνια. «Αντιμετωπίζουμε πλέον μια απτή απειλή και πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι να την αντιμετωπίσουμε. Είναι τόσο απλό», καταλήγουν.
