Νόσος Πάρκινσον: Μέσα σε έξι μήνες η έντονη άσκηση σώζει τους νευρώνες και ενισχύει τη ντοπαμίνη.
Σύμφωνα με πρόσφατη πιλοτική μελέτη, ερευνητές από το Yale, ανακάλυψαν ότι οι ασκήσεις υψηλής έντασης μπορούν να προστατέψουν τους νευρώνες που παράγουν ντοπαμίνη, τον νευροδιαβιβαστή που εμπλέκεται στη ρύθμιση της κίνησης. Οι ασκήσεις υψηλής έντασης αποτελούν σημαντικός σύμμαχος και φρουρός του εγκεφάλου, γιατί όχι μόνο καθυστερούν, – σύμφωνα πάντα με τη μελέτη- , αλλά αναστρέφουν σε κάποιες περιπτώσεις τη νευροεκφύλιση, μέσα σε διάστημα έξι μηνών. Τα ευρήματα που δημοσιεύονται στο Npj Parkinson’s Disease αποτελούν μια ακόμη απόδειξη ότι η σωματική άσκηση μπορεί να βοηθήσει τα άτομα με νόσο Πάρκινσον, με μια σημαντική διαφορά· όπως εξήγησε ο Evan D. Morris, Ph.D., καθηγητής Ακτινολογίας και Βιοϊατρικής Απεικόνισης στην Ιατρική Σχολή του Yale, «είναι πρώτη φορά που γίνεται χρήση απεικονιστικών τεχνικών για να επιβεβαιωθούν οι επαγόμενες από την έντονη άσκηση αλλαγές στη βιολογία του εγκεφάλου πασχόντων με τη νόσο του Πάρκινσον».
Μια από τις αλλαγές που επέφεραν οι έντονες αερόβιες προπονήσεις στους 10 συνολικά συμμετέχοντες, ήταν η διατήρηση των ντοπαμινεργικών νευρώνων, τα κύτταρα του εγκεφάλου που παράγουν την ντοπαμίνη – νευροδιαβιβαστή που διαμεσολαβεί τη μεταξύ τους επικοινωνία-, τα οποία πλήττει επί το πλείστον η νευροεκφυλιστική νόσος. Συγκεκριμένα, οι νευροεκφυλιστικές διαταραχές στη νόσο Πάρκινσον προκαλούνται από σφάλματα κατά την αναδίπλωση της πρωτεΐνης α-συνουκλεΐνης, η οποία υπάρχει φυσιολογικά στα κύτταρα. Αυτή η μη φυσικά αναδιπλούμενη πρωτεΐνη αρχίζει και συσσωρεύεται στους νευρώνες και κυρίως τους ντοπαμινεργικούς, που βρίσκονται στη μέλαινα ουσία (substantia nigra) του εγκεφάλου, περιοχή που εμπλέκεται στη ρύθμιση της κίνησης.
Η πάθηση παραμένει χωρίς θεραπεία
Οι περισσότεροι ασθενείς, μέχρι τη στιγμή της διάγνωσης, έχουν χάσει τους μισούς σχεδόν ντοπαμινεργικούς νευρώνες και η σημαντική έλλειψη ντοπαμίνης έχει οδηγήσει στην εκδήλωση κινητικών συμπτωμάτων όπως ο τρόμος (τρέμουλο) και η επιβράδυνση της κίνησης. Σύμφωνα με την ερευνήτρια της μελέτης Sule Tinaz, MD, Ph.D., αναπληρώτρια καθηγήτρια Νευρολογίας, η νευροεκφυλιστική διαδικασία ξεκινά πολύ πριν τα σωματικά συμπτώματα, μια ή και δύο δεκαετίες νωρίτερα. Η λεβοντόπα, που είναι η βασική σήμερα φαρμακευτική αγωγή για τη νόσο Πάρκινσον, αντικαθιστά την ντοπαμίνη που λείπει και βελτιώνει τα κινητικά συμπτώματα, ωστόσο δεν μπορεί να φρενάρει την πορεία της νευροεκφύλισης, με αποτέλεσμα η πάθηση να παραμένει χωρίς θεραπεία.
Πιλοτική Μελέτη
Η συγκεκριμένη μελέτη βασίστηκε σε δύο παλαιότερες, καλά σχεδιασμένες έρευνες που είχαν διαπιστώσει ότι οι υψηλής έντασης προπονήσεις -κατά τις οποίες οι συμμετέχοντες έφτασαν το 80-85% του μέγιστου καρδιακού ρυθμού για την ηλικία τους-, τρεις φορές την εβδομάδα για έξι μήνες σχετίστηκαν με λιγότερο σοβαρά κινητικά συμπτώματα. Επέλεξαν οι ερευνητές από το Yale, δείγμα 10 ατόμων, που είχαν διαγνωστεί με νόσο Πάρκινσον, έως και τέσσερα χρόνια νωρίτερα, σε σημείο που δεν είχαν χαθεί όλοι οι νευρώνες και υπήρχε ακόμα παραγωγή ντοπαμίνης. Όλοι οι συμμετέχοντες πέρασαν μια δοκιμαστική περίοδο δύο εβδομάδων ώστε να διασφαλιστεί η ικανότητά τους να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις των έντονων προπονήσεων που σχεδιάστηκαν για τη μελέτη.
Τα αποτελέσματα της μελέτης
Για τις ανάγκες των πρώτων απεικονιστικών εξετάσεων, που πραγματοποιήθηκαν μετά τη δοκιμαστική περίοδο, περιέλαβαν μια μαγνητική τομογραφία για τη μέτρηση της νευρομελανίνης -σκούρο βιόχρωμα που εντοπίζεται στου ντοπαμινεργικούς νευρώνες- και μια εξέταση PET-scan για τη μέτρηση της διαθεσιμότητας του μεταφορέα ντοπαμίνης (DAT), μιας πρωτεΐνης που βοηθά τους νευρώνες να διατηρούν σε επαρκή επίπεδα τον νευροδιαβιβαστή. Όσοι συμμετείχαν ολοκλήρωσαν (εξ αποστάσεων λόγω πανδημίας COVID) το εξαμηνιαίο πρόγραμμα γυμναστικής Υψηλής Έντασης με Λειτουργικά Διαστήματα (HIFI), έναν τύπο προπόνησης ιδανικό για να διατηρούν τους καρδιακούς παλμούς τους σε υψηλά επίπεδα κατά το μεγαλύτερο μέρος της. Οι μετρητές καρδιακών παλμών και άλλα wearables που φορούσαν οι συμμετέχοντες, εγγυούνταν ότι έφταναν το επιθυμητό όριο στους καρδιακούς παλμούς και παρέμεναν συνεπείς στην προπόνηση.
Ο σημαντικός ρόλος της υψηλής έντασης προπόνησης
Μετά το πέρας των έξι μηνών, οι επαναληπτικές απεικονίσεις φανέρωσαν σημαντική αύξηση της νευρομελανίνης και των σημάτων μεταφορέων ντοπαμίνης. Το εύρημα αυτό, υπέδειξε ότι η υψηλής έντασης προπόνηση δεν επιβράδυνε απλώς τη νευροεκφύλιση, αλλά βελτίωσε συνολικά το ντοπαμινεργικό σύστημα για 9 στους 10 συμμετέχοντες. Αν και χρειάζονται περαιτέρω έρευνες για τις νευροπροστατευτικές ιδιότητες της άσκησης, οι ερευνητές κατελήξαν ότι τα ευρήματα δίνουν ελπίδες για ένταξη ενός ανέξοδου και εύκολα προσβάσιμου εργαλείου στη θεραπευτική οδό, για μια νόσο με τεράστιο προσωπικό και οικονομικό κόστος.
