Το 88% των επαγγλματιών υγείας δήλωσε ότι τα επαγγελματικά τους καθήκοντα χρησιμοποιούνταν ως τιμωρία - Το 75,2% των ερωτηθέντων στο ΑΠΘ δήλωσε ότι είχε υποστεί ηθική παρενόχληση
Ηθική παρενόχληση στον εργασιακό χώρο (mobbing) φαίνεται ότι έχει βιώσει η πλειονότητα εργαζομένων σε δημόσιο νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης αλλά και στο ΑΠΘ, σύμφωνα με τα αποτελέσματα δύο μελετών που θα παρουσιαστούν με αναρτημένες ανακοινώσεις στο 13ο Επιστημονικό Συνέδριο Τμήματος Ιατρικής ΑΠΘ, το οποίο διεξάγεται 6-9 Μαρτίου, στο Κέντρο Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων ΑΠΘ. Από τα στοιχεία των μελετών προκύπτει ότι βίωσε mobbing το 83% των επαγγελματιών υγείας που εργάζονται σε δημόσιο νοσοκομείο (το οποίο δεν κατονομάζεται) και μετείχαν στη μελέτη καθώς και το 75,2% των εργαζομένων στο ΑΠΘ που απάντησαν στα ερωτηματολόγια. Η μελέτη, με θέμα «Εργασιακή Ηθική Παρενόχληση-Φαινόμενο mobbing: Μία σύγχρονη μελέτη σε ελληνικό δημόσιο νοσοκομείο», που θα παρουσιαστεί στις 7 Μαρτίου (φουαγιέ-1 ΚΕΔΕΑ), πραγματοποιήθηκε με σκοπό τη διερεύνηση της συχνότητας, των μορφών και της έκτασης του φαινόμενου mobbing, με απώτερο σκοπό την ευαισθητοποίηση των υπηρεσιών υγείας και τη λήψη μέτρων για τον περιορισμό και την αποτροπή του.
Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από τις απαντήσεις 200 επαγγελματιών υγείας (εκ των οποίων το 41,5% άνδρες) έδειξαν ότι το 83% των συμμετεχόντων ανέφερε ότι είχε βιώσει mobbing, το 45% από αυτούς καθημερινά/σχεδόν καθημερινά. Η ηθική παρενόχληση στην εργασία είχε διάφορες μορφές: 54% δήλωσαν ότι δεν τους επέτρεπαν να εκφραστούν, 19% ότι τους διέκοπταν συνεχώς, 92% ότι αισθάνονταν ότι τους απομονώνουν, 88% ότι τα επαγγελματικά τους καθήκοντα χρησιμοποιούνταν ως τιμωρία. Το 47% θεωρούσε ότι έχει υποστεί ψυχολογική βία. Στη μελέτη αναφέρεται ότι βρέθηκε συσχέτιση συγκεκριμένων παραμέτρων με το φύλο (γυναίκες συχνότερα) ή το χώρο εργασίας (ΜΕΘ συχνότερα). Οι συμμετέχοντες απέδιδαν τις εχθρικές συμπεριφορές εναντίον τους «στη γενική κακή ατμόσφαιρα στην εργασία» (66%). Σε ποσοστό 53% ανέφεραν ότι μίλησαν για το πρόβλημα με συνάδελφο, ενώ 30% δήλωσε ότι είχε απευθυνθεί στη διοίκηση ή εκπρόσωπο του προσωπικού ή επιθεωρητή εργασίας.
«Σημαντικό ποσοστό των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι αντιμετωπίζουν συχνά συμπεριφορές ενδεικτικές εργασιακής ηθικής παρενόχλησης που αναμένεται να επηρεάσουν την ποιότητα εργασίας. Η ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας για την έγκαιρη αναγνώριση του φαινομένου είναι απαραίτητη. Αποτελεί επιτακτική ανάγκη η δημιουργία ενός ασφαλούς εργασιακού περιβάλλοντος, προστατευτικού για την ποιότητα ζωής, την ψυχική και σωματική υγεία των εργαζομένων, μιας και η ασφάλειά τους αποτελεί στοιχείο ποιότητας στη φροντίδα υγείας» αναφέρεται στο συμπέρασμα της μελέτης, την οποία πραγματοποίησαν οι Δ. Δεληχατζόγλου, Η. Τυροδήμος, Ζ. Τσίμτσιου, Ι. Θ. Δαρδαβέσης,Π. Παναγοπούλου από το τμήμα Ιατρικής ΑΠΘ.
Η δεύτερη μελέτη
Η δεύτερη μελέτη, με τίτλο Ηθική παρενόχληση (mobbing) στους χώρους εργασίας του δημόσιου τομέα: Οι επιπτώσεις στην απόδοσης, στις σχέσεις και στην υγεία των εργαζομένων», που θα παρουσιαστεί στις 8 Μαρτίου (αμφιθέατρο ΙΙΙ ΚΕΔΕΑ), πραγματοποιήθηκε με σκοπό την ανίχνευση του φαινομένου της ηθικής παρενόχλησης (mobbing) στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Από το σύνολο των 2.728 εργαζομένων του ΑΠΘ απάντησαν εθελοντικά 200 στα ανώνυμα ερωτηματολόγια στα οποία βασίστηκε η μελέτη.
«Η πλειοψηφία του δείγματος ανήκε στην ηλικιακή ομάδα των 40-59 (69,4%), με τις γυναίκες να υπερτερούν αριθμητικά (63,6% ). Το 75,2% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι είχε υποστεί ηθική παρενόχληση με πιο συχνή τη «λεκτική» βία (52,7%). Στη λεκτική και ψυχολογική βία υψηλότερη τιμή παρατηρήθηκε στο Εργαστηριακό – Διδακτικό Προσωπικό (64%) και (52%) αντίστοιχα. Οι γυναίκες ανέφεραν πιο συχνά να έχουν υποστεί σεξουαλική βία (7,7%), με το υψηλότερο ποσοστό σεξουαλικής παρενόχλησης να εμφανίζεται στο Διοικητικό Προσωπικό (8%). Επιπροσθέτως, αυτοί που αντιμετώπισαν βία ανέφεραν μείωση στην εργασιακή τους απόδοση (63%), ενώ το ίδιο μοτίβο παρατηρείται και στις εργασιακές σχέσεις, όπου κατά μέσο όρο (55,4 %) εντόπισε αξιοσημείωτες αλλαγές. Τέλος, στον τομέα της υγείας, το 77% δήλωσε ότι διαταράχτηκε η ποιότητα της ζωής τους, με κύρια εμφάνιση ψυχοσωματικών [72%] και ψυχοσυναισθηματικών [65%] εκδηλώσεων» αναφέρεται -μεταξύ άλλων- στη μελέτη.
Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το φαινόμενο της ηθικής παρενόχλησης είναι υπαρκτό στους εργαζόμενους του ΑΠΘ, με επιπτώσεις σε ατομικό, κοινωνικό και εργασιακό επίπεδο, επηρεάζοντας τη λειτουργία και την αποτελεσματικότητα του ίδιου του Ιδρύματος και προτείνονται μέτρα πρόληψης μέσω ποικίλων εκπαιδευτικών ενημερωτικών δράσεων, που μπορούν να βοηθήσουν στην υπέρβαση του φαινομένου. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία των Τμημάτων Ιατρικής Οδοντιατρικής και Θεολογίας του ΑΠΘ καθώς και του Εργαστηρίου Ιστολογίας Εμβρυολογίας ΑΠΘ από τους Στ. Μπαρμπούτη, Δ. Καββαδά, Π. Αναστασιάδου, Α. Κεραμά, Χρ. Τσιρώνη και Θ. Παπαμήτσου.
Πώς ασκείται το mobbing
Το mobbing είναι εκφοβισμός από τους συναδέλφους είτε από τους εργοδότες ώστε για να συμμορφωθεί ο συνάδελφος με άλλους εργαζόμενους είτε να πιεστεί τόσο ώστε να παραιτηθεί. Με τον όρο εννοείται δηλαδή η ηθική παρενόχληση εργαζομένων στο χώρο εργασίας τους. Πρόκειται για κάθε καταχρηστική συμπεριφορά που εκδηλώνεται με λόγια, πράξεις, γραπτά μηνύματα και μπορεί να ζημιώσει την προσωπικότητα, την αξιοπρέπεια ή τη σωματική ή ψυχική ακεραιότητα του ατόμου, να θέσει σε κίνδυνο την εργασία του ή να διαταράξει το εργασιακό κλίμα.
Το mobbing ασκείται μέσω:
ψυχολογικής βίας,
ηθικής βίας,
διαμόρφωση εχθρικού και ταπεινωτικού εργασιακού περιβάλλοντος, για την επιβολή διακριτικής μεταχείρισης και τρομοκρατίας, που προσβάλει την προσωπικότητα, την αξιοπρέπεια,
τη σωματική και ψυχική ακεραιτότητα του εργαζόμενου και οδηγεί συχνά σε ολοκληρωτική εξάντληση (burn-out) του εργαζόμενου, προκειμένου να εξαναγκαστεί σε παραίτηση.
Η ηθική παρενόχληση στο χώρο εργασίας παίρνει τη μορφή ταπεινωτικής συμπεριφοράς, άνισης μεταχείρισης, προσβολών, απομόνωσης, εξώθησης σε σφάλματα, απειλών, άσκησης ψυχολογικής βίας, ανάθεσης υπερβολικού όγκου εργασίας σε συνδυασμό με κακόβουλα σχόλια για την δήθεν ελλιπή απόδοση, τοποθέτησης σε θέση «ψυγείο» χωρίς καθήκοντα και αντικείμενο εργασίας κ.α..
Οι επιπτώσεις του mobbing
Εάν είστε το θύμα, το mobbing και ο εκφοβισμός δεν είναι ποτέ δικό σας λάθος. Τίποτα που είστε, κάνετε ή δεν κάνετε δεν δικαιολογεί την κακομεταχείριση και την κακοποίηση.
Η εμπειρία mobbing στην εργασία μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά από σωματικές και ψυχικές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένου:
καρδιαγγειακά συμπτώματα
ινομυαλγία
διαταραχές ύπνου
συμπτώματα κατάθλιψης
συμπτώματα άγχους
κούραση
αυτοκτονικές τάσεις
Ο εκφοβισμός στο χώρο εργασίας μπορεί επίσης να επηρεάσει την απόδοση της εργασίας σας, το περιβάλλον του γραφείου και την παραγωγικότητα της εταιρείας.
Το mobbing μπορεί να οδηγήσει σε:
κατά συνήθεια απουσία
υψηλότερο κύκλο εργασιών
χαμηλό ηθικό της ομάδας
κακή εξυπηρέτηση πελατών
χαμηλή απόδοση ενός ή περισσότερων ατόμων
μεγαλύτερη πιθανότητα να κάνετε λάθη στη δουλειά
Λεκτική κακοποίηση στη δουλειά
To mobbing σε λεκτική μορφή μπορεί να μοιάζει με λεκτική κακοποίηση σε οποιοδήποτε άλλο είδος περιβάλλοντος. Μπορεί να περιλαμβάνει τυχόν προσβλητικά, κακόβουλα ή χειραγωγικά σχόλια που γίνονται απευθείας σε εσάς ή σχετικά με εσάς. Το μοχθηρό κουτσομπολιό στο χώρο εργασίας μπορεί να θεωρηθεί ως ένας τύπος λεκτικού mobbing στην εργασία.
Πώς να βάλετε τέλος στο mobbing
Αυτό που νιώθετε ισχύει και σας αξίζει να σας αντιμετωπίζουν με σεβασμό και εκτίμηση. Τίποτα από όσα έχετε κάνει δεν δικαιολογεί το mobbing. Υπό αυτή την έννοια, το να σταματήσεις το mobbing δεν σημαίνει να αλλάξεις ποιος είσαι για να κατευνάσεις τους νταήδες σου. Ωστόσο, θα μπορούσατε να εφαρμόσετε μια σειρά από πρακτικές για να προστατευτείτε όσο το δυνατόν περισσότερο από τις επιπτώσεις του mobbing. Εάν αντιμετωπίζετε mobbing στο χώρο εργασίας σας, εξετάστε το ενδεχόμενο να το αναφέρετε απευθείας στο τμήμα ανθρώπινου δυναμικού ή στην ομάδα διαχείρισης. Εάν αισθάνεστε ότι δεν έχετε υποστήριξη στη δουλειά, το να έχετε κάποιον εκτός της δουλειάς μπορεί να είναι απαραίτητο.
