Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Έως το 2030 προτείνει να είναι ανακυκλώσιμες, όλες οι συσκευασίες της Ε.Ε
Μια σημαντική πρόταση έφερε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος για τη μείωση του περιβαλλοντικού κόστους από πλαστικές συσκευασίες και απαιτεί να τερματίσει η χρήση μικρών δοχείων για σάλτσες ή σαμπουάν. Προτείνει νέα μέτρα για τη μείωση των περιττών συσκευασιών, καθώς και όλες οι συσκευασίες της Ε.Ε. είναι ανακυκλώσιμες έως το 2030. Το Συμβούλιο των κρατών μελών, προβλέπει την απαγόρευση των PFAS στις συσκευασίες τροφίμων, ή τη χωριστή συλλογή μεταλλικών ή πλαστικών δοχείων ποτών.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία, σχετικά με τον προτεινόμενο ευρωπαϊκό νόμο, που επιδιώκει να καταστήσει τις συσκευασίες πιο βιώσιμες και να μειώσει τα απόβλητα. Εκτός από την ενθάρρυνση της ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης των συσκευασιών, θα υπάρξει απαγόρευση ορισμένων πλαστικών προϊόντων, όπως τα μπουκαλάκια σαμπουάν στα ξενοδοχεία. Επείγοντα είναι τα μέτρα, και παραπάνω χαρακτήρισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή: κάθε Ευρωπαίος πολίτης παρήγαγε σχεδόν 190 κιλά απορριμμάτων από συσκευασίας το 2021, πάνω από 80 εκατομμύρια τόνους στο σύνολο, τα οποία θα μπορούσαν να αυξηθούν στα 209 κιλά το 2030 εάν δεν είναι μπει τέλος σε αυτού του είδους τα προϊόντα.
Ενθάρρυνση ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης των συσκευασιών
Η πρόταση εξετάζει τον «πλήρη κύκλο ζωής» της συσκευασίας και επιδιώκει να εγγυηθεί ότι οι συσκευασίες που χρησιμοποιούνται στην ΕΕ είναι ασφαλέστερες και πιο βιώσιμες, τόνισε το Συμβούλιο αφού έμαθε τη συμφωνία, η οποία πρέπει να επικυρωθεί και από τα δύο μέρη προτού τεθεί σε ισχύ. Το κείμενο που διαπραγματεύθηκε από κοινού με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με βάση την πρόταση της Επιτροπής στα τέλη του 2022, θα απαιτεί όλες οι συσκευασίες να είναι ανακυκλώσιμες έως το 2030, να ελαχιστοποιηθεί η παρουσία επιβλαβών ουσιών και να μειωθούν οι «περιττές» συσκευασίες. Ενθαρρύνει την ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση των συσκευασιών και συγχρόνως κατάργηση πλαστικών προϊόντων. Για να γίνει ωστόσο αυτό, θα απαιτηθεί, για παράδειγμα, τα καταστήματα γρήγορου φαγητού να επιτρέπουν να φέρουν οι καταναλωτές το δικό τους δοχείο για φαγητό ή ποτό για να το πάρουν σπίτι, χωρίς επιπλέον κόστος από το 2030 και θα πρέπει να προσφέρουν το 10% των προϊόντων τους σε επαναχρησιμοποιήσιμες συσκευασίες.
Οι παραγωγοί και οι εισαγωγείς από την πλευρά τους, πρέπει να μειώσουν τα πακέτα στο ελάχιστο, στα οποία ο μέγιστος κενός χώρος σε αυτά θα είναι 50%, με την ιδέα να αποτρέψουν παραγγελίες όπως αυτές που γίνονται από ψηφιακές πλατφόρμες το να φτάνουν σε μεγάλες συσκευασίες Με τους νέους κανονισμούς, θα προωθηθεί επίσης η βελτιωμένη συλλογή και ανακύκλωση: για παράδειγμα, το 90% των πλαστικών και μεταλλικών δοχείων αναψυκτικών μίας χρήσης έως 3 λίτρων πρέπει να συλλέγονται ξεχωριστά από το 2029.
Απαγόρευση πλαστικών συσκευασιών
Η υπό διαπραγμάτευση πρόταση διατηρεί τους παγκόσμιους στόχους μείωσης των συσκευασιών που προτείνονται στον κανονισμό (5% έως το 2030, 10% έως το 2035 και 15% έως το 2040) και καλεί τις χώρες να μειώσουν επίσης τα απορρίμματα συσκευασίας. Εάν τελικά εγκριθεί, ο «κανονισμός για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας», θα οδηγήσει στην απαγόρευση, από την 1η Ιανουαρίου 2030, ορισμένων πλαστικών συσκευασιών μιας χρήσης για φρέσκα φρούτα και λαχανικά ή για τρόφιμα και ποτά που καταναλώνονται σε καφετέριες ή εστιατόρια.
Από εκείνη την ημερομηνία και μετά, δε θα προσφέρονται μεμονωμένες μερίδες από καρυκεύματα, σάλτσες ή γλυκαντικά, ούτε τα μικροσκοπικά μπουκάλια σαμπουάν ή κρέμας που υπάρχουν σε πολλά ξενοδοχεία. Όποιος επιθυμεί η βαλίτσα του να φτάσει ολόκληρη στον τελικό προορισμό της, θα πρέπει επίσης να αναζητήσει εναλλακτικές από το 2030, όταν θα απαγορεύεται να τυλίγονται οι αποσκευές με σελοφάν στα αεροδρόμια. Η απαγόρευση περιλαμβάνει επίσης πολύ ελαφριές πλαστικές σακούλες, εκτός από λόγους «υγιεινής» ή ότι αποτελούν την «πρωταρχική συσκευασία» για χύμα τρόφιμα στα καταστήματα, ως τρόπο αποφυγής σπατάλης τροφίμων, εξηγεί το Ευρωπαϊκό Επιμελητήριο.
Πιέσεις και αντιπαραθέσεις
Η συνάντηση, μεταξύ εκπροσώπων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της ΕΕ, κράτησε οχτώ ώρες, με τους διαπραγματευτές να συμφωνούν να απαγορευτεί έως το 2026, η χρήση χημικών ενώσεων, που ονομάζονται υπερφθοροαλκύλια και πολυφθοροαλκύλια (PFAS), ευρέως γνωστά ως «αιώνιοι ρύποι», σε περιτυλίγματα και συσκευασίες που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα, όπως κουτιά πίτσας ή ψήγματα. Σε γενικές γραμμές, η συμφωνία επιδιώκει να επιτρέψει στην ΕΕ να επιτύχει τον καθορισμένο στόχο της μείωσης των απορριμμάτων συσκευασίας κατά 15% έως το 2040, περιορίζοντας παράλληλα τη ρύπανση και τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Ωστόσο δεν έλλειψαν και οι έντονες αντιπαραθέσεις, λόγω των πιέσεων που πραγματοποιούν πολλές ομάδες συμφερόντων, για λογαριασμό της βιομηχανίας συσκευασίας και γρήγορου φαγητού. Μια πίεση που οδήγησε ήδη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να εγκρίνει μια λιγότερο φιλόδοξη διαπραγματευτική θέση από ό,τι είχε αρχικά προγραμματιστεί τον περασμένο Νοέμβριο και στον τελικό κανόνα που περιέχει αρκετές εξαιρέσεις και παρεκκλίσεις, παρά τις οποίες οι κοινοβουλευτικοί διαπραγματευτές χαιρέτησαν τώρα τη συμφωνία.
«Για πρώτη φορά σε έναν περιβαλλοντικό νόμο, η ΕΕ θέτει στόχους για τη μείωση της κατανάλωσης συσκευασιών, ανεξάρτητα από το υλικό που χρησιμοποιείται», δήλωσε η εισηγήτρια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η ευρωβουλευτής Frédérique Ries. Όπως τονίζεται σε ανακοίνωση, η προσωρινή συμφωνία αποτελεί επίσης επίτευξη ισορροπίας με τις απαιτήσεις του κλάδου. «Ήταν σημαντικό οι περιβαλλοντικές φιλοδοξίες να αντιμετωπίσουν τη βιομηχανική πραγματικότητα», σημείωσε σχετικά.
Δεν επηρεάζουν τις ξύλινες συσκευασίες
Μάλιστα, οι κανονισμοί περιέχουν διάφορες εξαιρέσεις, όπως για δοχεία τροφίμων από ξύλο, πορσελάνη ή κερί. «Διαβεβαιώνω τους ερασιτέχνες του camembert, mont d’or ή gorgonzola, ότι το κείμενο που εγκρίθηκε δεν θέτει σε κίνδυνο τις ξύλινες συσκευασίες. «Μπορούμε να αφήσουμε πίσω μας αυτή τη διαμάχη», είπε ειρωνικά ο πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, ευρωβουλευτής Pascal Canfin, αναφερόμενος στις διαμαρτυρίες σε χώρες όπως η δική του, η Γαλλία, όπου δηλώθηκε ότι οι κανονισμοί επρόκειτο να τερματίσουν εθνικές συσκευασίας όπως για παράδειγμα το παραδοσιακό ξύλινο καραβάκι στο οποίο είναι τυλιγμένο το περίφημο τυρί Camembert.
Η συμφωνία εισάγει επίσης μια ανανεώσιμη πενταετή γενική παρέκκλιση από την επίτευξη στόχων επαναχρησιμοποίησης υπό «ειδικές συνθήκες», εφόσον τα κράτη υπερβαίνουν ορισμένους στόχους ανακύκλωσης ή πρόληψης αποβλήτων. Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις θα εξαιρούνται επίσης από τους νέους κανόνες, οι οποίοι προβλέπουν επίσης τη δυνατότητα στους φορείς εκμετάλλευσης να σχηματίζουν ομάδες έως πέντε τελικών διανομέων για την επίτευξη των στόχων επαναχρησιμοποίησης στον τομέα των ποτών.
