Οι κριτικές που δεν τον αγγίζουν, η κωμωδία που πάσχει και η ανοησία που απεχθάνεται
Στη Νάνσυ Ζαμπέτογλου και τον Θανάση Αναγνωστόπουλο μίλησε ο Γιάννης Μπέζος, το απόγευμα της Πέμπτης, καλεσμένος στο “Στούντιο 4”. Ο πρωταγωνιστής μίλησε για τη σχέση του με το κοινό, τη διάρκεια της πορείας του στον χώρο της υποκριτικής αλλά και όλο τον δημόσιο διάλογο περί πολιτικής ορθότητας και άλλων νεόκοπων θεμάτων που αγαπά η επικαιρότητα.
Για την επιτυχία της παράστασης “Αινιγματικές Παραλλαγές” στην οποία πρωταγωνιστεί μαζί με τον Πυγμαλίωνα Δαδακαρίδη, ο ίδιος είπε: “Το φυσιολογικό είναι αυτό. Περιμένεις να δεις κάτι που δεν το βλέπεις συχνά. Αυτό είναι θέμα δικό μας. Η παράσταση είναι εκεί. Έχει υποστεί επεξεργασία, έχει δοκιμαστεί. Έχουμε παίξει τόσες παραστάσεις. Ο χρόνος έχει λειτουργήσει θετικά. Έχουν βγει πράγματα κατά τη διάρκεια των παραστάσεων” επισημαίνοντας: “Τα νέα στοιχεία δε σταματάς ποτέ να τα βλέπεις αυτά. Η υποκριτική είναι χάος. Μην ακούτε την κριτική την εύκολη που γίνεται από διάφορους που τα ξέρουν όλα. Εγώ που κάνω 45 χρόνια τη δουλειά αυτή δεν ξέρω τίποτα. Κάθε μέρα μπορεί να ανακαλύψεις κάτι ακόμα… Έτσι είναι η δουλειά αυτή, έτσι είναι το θέατρο”.
Γιάννης Μπέζος για κριτική
Τόσο αυτή των “ειδικών” όσο και των θεατών; Ο Γιάννης Μπέζος ξεκαθάρισε: “Η κριτική ως έννοια, πάντα δεν ήταν αυτό που έχουμε συνηθίσει εμείς. Ήθελε μια γνώση πιο βαθιά, πάντα είχε επιφυλάξεις. Δεν ήταν “λέω αυτό και τελείωσε” ή γράφω ένα ευθυμογράφημα για να γίνω αρεστός ή γράφω άσχημα για να κάνω όνομα. Ή γράφω πολύ καλά ενώ βλέπω μια μπούρδα. […] Δεν μπορείς να το αποφύγεις αυτό, είναι στη φύση του ανθρώπου. Όλοι μας έχουμε μια τάση για σχολιασμό και κριτική. Μας δίνει μια ψευδαίσθηση εξουσίας, ότι είμαστε καλύτεροι. Ενώ η βάση της ζωής θα πρέπει να είναι η αυτοκριτική. Και είναι κάτι που το αποφεύγουμε γιατί είναι οδεινυρή. Τώρα με το Διαδίκτυο μπορεί ο καθένας να λέει ό,τι θέλει. Και ακριβώς για αυτό τον λόγο δεν μετράει τίποτα, επειδή μέσα σε όσα γράφονται υπάρχουν πράγματα που έχουν όντως ενδιαφέρον αλλά χάνονται. Είμαστε καταδικασμένοι να ζούμε έτσι, είναι στην ανθρώπινη φύση. Δεν εξαιρείται κανείς μας από αυτό”.
“Πάντα υπήρχε αλλά τώρα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν κάνει πολλά καλά αλλά και κάποιο κακό. Μπορείς να προωθήσεις τη δουλειά σου, να “επικοινωνήσεις” με ανθρώπους, να διαχειριστείς την πληροφορία. Πολλά! Από την άλλη, είναι ένα γήπεδο στο οποίο ο καθένας παίζει τη μπάλα που ξέρει” πρόσθεσε. “Πάντα είναι καχύποπτος ο κόσμος! Αν ανατρέξετε σε παλιές κριτικές, γράφανε τέρατα. Και μάλιστα για μεγάλες επιτυχίες… Θα αναφέρω ενδεικτικά τις κριτικές που γράφτηκαν όταν παίχτηκε το “Άξιον Εστί” του Μίκη Θεοδωράκη ή οι “Όρνιθες” του Καρόλου Κουν. Αν διαβάσετε κριτικές θα κλαίτε από τα γέλια, μιλάμε για εμβληματικά πράγματα. […] Αυτά όλα γίνονται επειδή υπάρχουν οι εμπάθειες, οι συμπάθειες, οι αντιπάθειες. Υπάρχουν καλές κριτικές και για πράγματα που δεν τα χάιδεψε ο χρόνος. Είναι οι κριτικές, επειδή έχει κάποιος έναν φίλο και θα γράψει δυο καλά πράγματα. Αυτά όλα βέβαια στερούνται σοβαρότητας. Επειδή ο χρόνος είναι αυτός που τα βαθμολογεί όλα αυτά, τα ξεχνάμε όλα αυτά και μένει το έργο” ανέφερε επίσης.
Πώς αντιμετωπίζει ο ίδιος τις γνώμες που διατυπώνονται
“Εγώ δεν τα παρακολουθώ καθόλου, δεν με ενδιαφέρει καθόλου. Τα δέχομαι όλα, ας γράψει ο καθένας ό,τι θέλει. Εγώ αναφέρομαι στους θεατές. Είναι δικαίωμά τους να γράψουν και δικαίωμά μου να το πάρω ή να μην το πάρω στα σοβαρά. Αλλά πρέπει να πάρω στα σοβαρά όταν βγαίνω στη σκηνή και την οθόνη. Οι άνθρωποι μπορούν να λένε και να γράψουν ό,τι θέλουν. Έχουν χυθεί ποταμοί αίματος για να μιλούν οι άνθρωποι ελεύθερα. Αλλά η ελευθερία συνοδεύεται και από την ευθύνη, αυτό δεν μας αρέσει πολύ. Ο Αλμπέρ Καμί έλεγε ότι η ελευθερία δεν είναι φτιαγμένη από προνόμια, αλλά από χρέος”
Οι ειδήσεις
Αναφορικά με τον καταιγισμό αρνητικών ειδήσεων, ο Γιάννης Μπέζος τόνισε: “Οι κακές ειδήσεις είναι πρώτες. Παράλληλα υπάρχουν πράγματα που γίνονται αυτή τη στιγμή που μιλάμε που έχουν πολύ ενδιαφέρον. Δεν υπάρχει περίπτωση να μη γίνονται, απλώς δεν τα μαθαίνουμε. Με έναν τρόπο πρέπει να τα ανακαλύπτουμε, να τα κυνηγάμε. Τις κακές ειδήσεις δεν μπορούμε να τις αποφύγουμε, οι άνθρωποι δεν γίνονται καλύτεροι έτσι. Ούτε επειδή προχωρά η τεχνολογία και η επιστήμη. Αν ήταν να γινόμαστε καλύτεροι, θα ήμασταν από την εποχή του Αισχύλου. Είναι ένα καθημερινό στοίχημα.
Κι αν θέλετε, αυτό είναι κάτι που παράγει πολιτισμό. Αυτή η μεγάλη διαφορά, αυτές οι κόντρες, αυτή η κουβέντα που κάνουμε εμείς -την οποία κάνουμε και με αίσθηση αμηχανίας, γιατί δεν ξέρουμε κι εμείς- αυτή ακριβώς λοιπόν είναι που παράγει τον πολιτισμό, που μας κάνει καλύτερους. Ο πολιτισμός είναι μια έννοια πιο συνολική, είναι ο τρόπος που ζούμε. Γιατί αν ανοίξεις την τηλεόραση το πρωί, που εγώ βλέπω πολύ, και το πάρεις τοις μετρητοίς, θα πρέπει να αυτοκτονήσεις. Επειδή δεν έχω καμία τέτοια διάθεση, δεν το παίρνω στα σοβαρά. Το βλέπω σαν μια έγχρωμη εικόνα που κινείται…”.
Τα όρια
“Από τότε που τελείωσα τη σχολή έχουν περάσει 46 χρόνια. Αγανακτισμένος δεν είμαι. Αυτή τη δουλειά την κάνεις επειδή σε πλάκωσε στις φάπες ο πατέρας σου. Την κάνεις επειδή σ’ αρέσει. Είναι άλμα στο κενό χωρίς δίχτυ ασφαλείας. Δεν το ξέρεις, το ανακαλύπτεις. Αν φύγεις, δεν κάνεις για αυτή τη δουλειά. Πρέπει να είσαι αποφασισμένος για το ρίσκο. Και οι θεατές για αυτό έρχονται. Γοητεύονται επειδή ρισκάρουμε κάτι πάνω στη σκηνή. […] Αυτό είναι που με κρατά σε εγρήγορση και δεν σταματά ποτέ. Θα έπρεπε να έχω βγει στη σύνταξη εδώ και χρόνια. Έχω τόσα ένσημα για δυο συντάξεις. Θα βγω κάποια στιγμή… Δεν αισθάνομαι έτσι όμως, νομίζω πως ξεκίνησα χθες” απάντησε, εξηγώντας: “Η καριέρα σε διαμορφώνει και είναι μία βάση. Οι θεατές που έρχονται στο θέατρο για να δουν εμένα, δεν έρχονται μόνο για τον ρόλο αυτό. Έρχονται για όλους τους ρόλους που έχω παίξει. Επομένως αυτό λειτουργεί προσθετικά και θετικά. Σου δίνει μια δύναμη, είναι σίγουρο. Αλλά ορισμένες φορές πρέπει να φεύγεις από αυτό, να το ξεχνάς και να συμπεριφέρεσαι σαν να ξεκίνησες χθες. Τότε μόνο είναι γοητευτικό…”.
Η όρεξή του για δουλειά
“Λέω την ηλικία μου κανονικά. Δεν με απασχολεί αυτό. Γενικά σαν ιδιοσυγκρασία δεν μπορώ τους ανθρώπους που λένε ότι κουράστηκαν. Ειδικά στη δουλειά μας! Και το λένε άνθρωποι νεότεροι. Η δουλειά που έχει να κάνει με προσωπική έκθεση, οι καλλιτέχνες γενικά που εκθέτουν και τον εαυτό τους, είναι πολύ ιδιαίτερη διαδικασία. Δεν είναι του καθενός αυτό. Θέλει πολύ ιδιαίτερη αντοχή και θέλει να έχει ισχυρή αυτοπεποίθηση, σκέψη, βαθύ αίσθημα και ταυτόχρονα να μην παίρνεις τον εαυτό σου στα σοβαρά. Δεν γίνεται εύκολα αυτό… Είναι σύνθετο. Όταν ξεκινούσα δεν τα ήξερα όλα αυτά, τα συνειδητοποιείς λίγο λίγο…” δήλωσε ο Γιάννης Μπέζος, παραδεχόμενος πως αντιμετώπισε ιδιαίτερα μεγάλες δυσκολίες στην μακρόχρονη επαγγελματική του παρουσία.
“Δεν πέρασα πρακτικές δυσκολίες. Ούτε τυχερός ήμουν. Ήμουν πολύ συνεπής. Ξεκίνησα από πολύ χαμηλά, πιο χαμηλά δεν υπήρχε. Αυτό όσο παράξενο κι αν σας φανεί, κάποιοι άνθρωποι σε αυτό το στάδιο ξεχωρίζουν αμέσως. Αυτό σημαίνει αργά, σταθερά βήματα με συνέπεια και να φροντίζεις τον εαυτό σου. Να διαβάζεις, να είσαι πρώτος στην πρόβα, να είσαι συνεπής, να μην είσαι μονίμως σε μια αντίρρηση, να μην παίζεις με τη δημοσιότητα και να μην είσαι συνέχεια με τους δημοσιογράφους στα τηλέφωνα, να φροντίζεις και το σώμα σου. Λέω συνέχεια στους ηθοποιούς τους νέους να μην παχαίνουν. Δεν μπορούν να το αντέξουν μετά και φαίνεται στη σκηνή. Φαίνεται κυρίως επειδή δεν μ’ αρέσω μετά. Εμείς στη σκηνή βγαίνουμε ολόκληροι. Το σώμα μας, η φωνή μας, η σκέψη μας, η αύρα μας, η διάθεσή μας. Το κοινό δεν τα αποκωδικοποιεί, αλλά εμείς τα κουβαλάμε. Επομένως όταν βγω στη σκηνή, πρέπει να βγω με την αρχοντιά που πρέπει. Και χρησιμοποιώ επίτηδες αυτή τη λέξη και όταν βγαίνεις στη σκηνή να νιώθεις πως αξίζει τον κόπο. Έχω δουλέψει να σας πω μια ιστορία. Αλλιώς το κοινό γιατί να έρθει να δει μιζέριες; […] Το κοινό μετά από 2-3 χρονια δεν θυμάται το έργο. Ακολουθεί τους ανθρώπους, ούτε τους ρόλους ούτε τους ηθοποιούς. Θυμάται πως για κάποια χρόνια κάποιος τον συντρόφευσε, τον παρηγόρησε, δημιούργησε ένα πρότυπο” πρόσθεσε.
Πώς αντιμετωπίζει το προφίλ του αυστηρού
“Είμαι πάρα πολύ αυστηρός. Με τον εαυτό μου κυρίως αλλά και με τους συνεργάτες. Έχω ευτυχώς παρεξηγηθεί γιατί δεν θα ήμουν πραγματικά αυστηρός. Θα ήμουν γιαλαντζί. Είμαι πραγματικά αυστηρός. Απαιτητικός πρωτίστως από τον εαυτό μου και δευτερευόντως από τους συνεργάτες. Διότι αναφερόμαστε στο κοινό. Ο θεατής έρχεται στο θέατρο και μας φέρνει το μεροκάματό του. Για αυτό είμαι πάρα πολύ υπεύθυνος για αυτό που θα παρουσιάσουμε. Και στην τηλεόραση το ίδιο. Δεν είναι θέμα λαθών. Η διάθεση βαθμολογείται. Αν έχεις το πάθος και την όρεξη να το κάνεις αυτό ή έρχεσαι εκεί σαν να μας κάνει χάρη. Μου έχει συμβεί και αυτό. Κάποιοι νομίζουν πως η δημοφιλία είναι η επιτυχία. Δημοφιλής είναι πολύς κόσμος, δεν τον παίρνουμε και στα σοβαρά.
Πολλές φορές μιλάμε για θιάσους με επιχειρηματίες, λένε να πάρουμε κάποια επειδή τη ξέρουμε. Ναι μπορεί να σε ξέρουν αλλά δεν σημαίνει πως σε ακολουθούν κιόλας. Για να σε ακολουθήσει το κοινό πρέπει να έχεις ρίζα, να δημιουργήσεις εμπιστοσύνη” ανέφερε, προσθέτοντας: “Κυρίως η προσωπικότητα είναι αυτή που παίζει ρόλο! Το άλλο, το θέμα της υποκριτικής, είναι δευτερεύον. Ο θεατής ακολουθεί την προσωπικότητα και κυρίως την πρόθεση. Ανεβάζω ένα έργο και το ανεβάζω με γνήσιο ενδιαφέρον. Καταλαβαίνετε τι λέω; Όχι να κάνουμε μια παράσταση, να πάρουμε τα λεφτά και να φύγουμε. Θα είμαι παρών, εκεί. Θα πηγαίνω πρώτος και θα φεύγω τελευταίος. Όταν βάζεις το όνομα σου στη μαρκίζα πρώτο, θα είσαι πρώτος παντού. Και όταν έκανα αποτυχία, έφταιγα εγώ. Εμπορική αποτυχία μπορεί να κάνεις με μια παράσταση επιτυχημένη. Αλλά δεν συντονίζεσαι εκείνη τη στιγμή εσύ με τη βαθιά επικοινωνία του κοινού. Ή σε αιχμαλωτίζει η εικόνα σου από την τηλεόραση. Ακόμα και πού το κάνεις αυτό ή με ποιους συνεργάτες. Είναι πάρα πολλά… Όσες φορές έκανα αποτυχία, η ευθύνη ήταν αποκλειστικά δική μου”.
Από τι πάσχει η κωμωδία σήμερα
Ο Γιάννης Μπέζος είπε: “Μιας και λες για τους “Απαράδεκτους”… Αυτό είναι μια απόπειρα που έγινε τότε με ένα πολύ ισχυρό κείμενο. Επρόκειτο για μια βαθιά επιθυμία της Δήμητρας και μια ανάγκη της σε ένα διαφορετικό λόγο που δεν υπήρχε τότε. Αυτός ήταν ο βασικός σκοπός. Αυτό για να γίνει θέλει τόλμη. Για αυτό σήμερα δεν έχουμε κωμωδίες, επειδή φοβούνται οι συγγραφείς. Φοβούνται όλα αυτά, τα οποία καταλήγουν ελαφρότητες επειδή χάνουμε το μέτρο. Φοβούνται ταυτόχρονα και οι σταθμοί και οι παραγωγοί μην και ενοχληθεί κάποιος. Στην κωμωδία πρέπει να ενοχλήσεις, αλλιώς δεν κάνεις κωμωδία. Καταλαβαίναμε ότι ήταν κάτι διαφορετικό τότε. Δεν ξεκινάγαμε με αυτά στο μυαλό μας. […] Δεν γίνονται κάθε μέρα αυτά, θα δημιουργηθούν όμως. Ενδεχομένως και εμάς αν μας έβαζες να κάνουμε κάτι τώρα, δεν θα το κάναμε. Ήταν μια άλλη εποχή. Σήμερα είναι ένας άλλος κόσμος”.
Τέλος, σχετικά με το πώς δέχεται ο ίδιος την αγάπη στη ζωή του, είπε: “Τσιμεντένιος δεν υπήρξα ποτέ. Να λιώσω δεν δέχομαι. Δέχομαι τα πάντα. Δεν δέχομαι ανοησίες. Κάτι που δεν έχει νόημα, τα κλισέ. Δεν μπορώ τους ανθρώπους που λένε ότι σκοτώνουν την ώρα τους, μπορώ να τρελαθώ. […] Μερικές φορές είναι χρήσιμα τα πατρικά κλισέ. Έχει σημασία πώς σε πάνε παρακάτω… Όλοι οι άνθρωποι χρειαζόμαστε την αγάπη. Θα την πάρεις και από φίλους και από τα παιδιά και από τους νεότερους αλλά και από τους παλαιότερους. Αλλά η αγάπη με την εκτίμηση δεν είναι το ίδιο. Η εκτίμηση θέλει χρόνο, γιατί εκεί μεσολαβεί και η σκέψη. […] Είμαι πολύ συναισθηματικός. Επειδή καμία φορά μας παγιδεύουν οι λέξεις, αυτό δεν σημαίνει πως συναισθηματικός είναι αυτός που σαλιαρίζει. Λένε ότι δεν είμαι χαρούμενος. Χαζοχαρούμενος δεν είμαι, δεν μπορώ να χαίρομαι χωρίς λόγο”.
Κλείνοντας, ο Γιάννης Μπέζος τοποθετήθηκε για τις παθογένειες της “κοινής γνώμης” λέγοντας: “Πολλές φορές χάνουμε το μέτρο. Σε όλες τις περιπτώσεις! Επίσης, μας αρέσει να βγάζουμε σημαίες και φλάμπουρα δηλώνοντας πως είμαστε υπέρ αυτού. Τώρα πρέπει να μιλάμε σωστά, να υπερασπιζόμαστε, το κίνημα #MeToo, πρέπει να εκφραστείς, να μιλήσεις… Αυτά ούτε τα υπογράφεις, ούτε τα βγάζεις φλάμπουρο. Αυτά τα ζεις και τα αποδεικνύεις καθημερινά. Όταν τα παραφωνάζεις, κάτι δεν πάει καλά. Άλλο η υπενθύμιση και άλλο η σημαία”.
