Είναι γνωστό πλέον, πως η οικογενειακή δομή καθώς και οι σχέσεις έχουν υποστεί τεράστια αλλαγή. Πολλοί παράγοντες οδηγούν σε αυτήν την αλλαγή. Το ίδιο συμβαίνει και με την απόφαση ενός ζευγαριού να κάνει παιδί ή όχι. Ακόμη και σήμερα, αν ξαφνικά μοιραστείτε με την οικογένειά σας την απόφαση να μην αποκτήσετε μωρό μπορεί να ακολουθήσει μια μικρή διαμάχη. Ενώ το DINK (douple income, no children) είναι μια αυξανόμενη τάση, ωστόσο, πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να μην μπορούν να το συνειδητοποιήσουν.
Το DINK σημαίνει douple income, no children δηλαδή «διπλό εισόδημα, χωρίς παιδιά». Είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει ζευγάρια που εργάζονται και έχει εισόδημα αλλά έχουν επιλέξει να μην κάνουν παιδιά. Είναι μια επιλογή τρόπου ζωής που τους επιτρέπει να επικεντρωθούν στην καριέρα τους, να ταξιδέψουν ή απλώς να απολαύσουν μια ζωή χωρίς παιδιά Όλα έχουν να κάνουν με την εξισορρόπηση της επαγγελματικής και της προσωπικής ζωής χωρίς τις πρόσθετες ευθύνες της ανατροφής των παιδιών. Ωστόσο, αυτό δεν εμποδίζει τα ζευγάρια να ζουν τη ζωή τους με τους δικούς τους όρους. Αγκαλιάζουν τη… μητρότητα, αλλά με έναν άλλον τρόπο, υιοθετώντας κατοικίδια.
Οικονομική ελευθερία και ευελιξία
H ανατροφή παιδιών μπορεί να είναι ακριβή. Από την εκπαίδευσή τους μέχρι τις εξωσχολικές δραστηριότητες, οι οικονομικές δεσμεύσεις είναι ατελείωτες. Τα ζευγάρια DINK, από την άλλη, απολαμβάνουν την οικονομική τους ελευθερία. Το να μην έχουν μωρό σημαίνει ότι μπορούν να αντέξουν οικονομικά την πολυτέλεια να κακομαθαίνουν τα κατοικίδιά τους με την καλύτερη τροφή, παιχνίδια και υγειονομική περίθαλψη. Η απουσία της οικονομικής πίεσης που σχετίζεται με την ανατροφή των παιδιών επιτρέπει στα ζευγάρια DINK να προσφέρουν μια άνετη και απολαυστική ζωή στα ζωάκια τους και στους εαυτούς τους, επειδή η ανατροφή ενός κατοικίδιου δεν είναι τόσο ακριβή όσο ενός μωρού.
Ο σύμβουλος σχέσεων Ruchi Ruuh κατανοεί τον τρόπο σκέψης των ζευγαριών DINK. Όπως λέει, «το να έχεις ένα μωρό δεν είναι το φθηνότερο πράγμα στον κόσμο. Χρειάζεστε πολύ προγραμματισμό, από τη σύλληψη μέχρι τη στιγμή που το παιδί πάει στο κολέγιο. Είναι μεγάλη οικονομική ευθύνη. Το να έχεις σκύλο ή κατοικίδιο είναι πιο εύκολο. Επίσης, τα ποσοστά στέγασης και τα ενοίκια αυξάνονται και αυτό επηρεάζει επίσης τους ανθρώπους».
Παγκόσμιο φαινόμενο
Η CEO του Pets At Home, Lyssa McGowen, πιστεύει ότι η νέα γενιά έχει στραφεί στην ικανοποίηση της ανάγκης της να προσφέρει φροντίδα και αγάπη στα κατοικίδια. «Διαθέτουν όλον αυτόν τον χρόνο και την ενέργεια και την προσοχή σε τριχωτά μωρά, ειδικά στις αστικές περιοχές. Το φαινόμενο δεν περιορίζεται μόνο εδώ (σ.σ.: Αγγλία) αλλά είναι παγκόσμιο». Η McGowen εικάζει ότι αυτό συμβαίνει επειδή τα κλασικά ορόσημα της ενήλικης ζωής -όπως το να αποκτήσεις τη δική σου θέση στον κόσμο – φαίνονται όλο και πιο απρόσιτα για πολλούς, λόγω της πανάκριβης στέγης, της αύξησης του κόστους ζωής και των στάσιμων μισθών.
Δεν είναι και τόσο παράλογο, ειδικά αν προσθέσεις το γεγονός ότι οι σχέσεις έχουν γίνει πιο περίπλοκες αφού οι Gen Z εξερευνούν όλο και περισσότερο την ψυχική τους υγεία πιστεύοντας ότι δεν χρειάζεται να ακολουθήσεις την πεπατημένη για να είσαι ευτυχισμένος. Στις ΗΠΑ, μελέτες δείχνουν ότι η δηλωμένη επιθυμία για δημιουργία οικογένειας παρέμεινε σταθερή, ακόμη και όταν το ποσοστό γεννήσεων μειώθηκε. Και μια πρόσφατη έρευνα του Rolling Stone στο Ηνωμένο Βασίλειο ανέφερε πως πολλά νεαρά ζευγάρια θεωρούν πολύ ακριβότερο έστω για την παρούσα φάση τον ερχομό ενός παιδιού από την υιοθεσία ενός κατοικίδιου.
Είναι όμως μόνο αυτό;
Οι προοπτικές για τους Gen Z δεν είναι τόσο αισιόδοξες όσο ήταν για τους παππούδες τους, αλλά με αντικειμενικούς όρους, οι ανθρώπινες κοινωνίες έχουν ζήσει μεγαλύτερες κρίσεις και έχουν συνεχίσει να κάνουν παιδιά. Τα ποσοστά γεννήσεων παραμένουν ανοδικά, για παράδειγμα, στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η οποία βρίσκεται σταθερά στις 10 πρώτες θέσεις στον δείκτη ευάλωτων κρατών και ασταθών χωρών.
Η φεμινίστρια Jill Filipovic υποστηρίζει ότι αν περισσότερες γυναίκες επιλέγουν να κάνουν λιγότερα ή καθόλου παιδιά, αυτό δεν έχει να κάνει τόσο με την οικονομική τους κατάσταση: «Ανάμεσα σε γνωστούς μου παρατηρώ πως υπάρχουν πολλά άτεκνα, ετεροφυλόφιλα ζευγάρια που εκ πρώτης όψεως φαίνονται να είναι τακτοποιημένα: έχουν καλές δουλειές, έχουν σπίτια, ενώ πολλοί πλέον εργάζονται από το σπίτι. Κι όμως, έχουν σκύλο ή γάτα και όχι μωρό! Πιστεύω πως ο λόγος που κάποιος νέος επιλέγει να μην κάνει παιδί, είναι επειδή ένα κατοικίδιο έχει λιγότερες απαιτήσεις από έναν μωρό, δίνει απεριόριστη αγάπη, δεν κάνει τόση φασαρία και καλύπτει την ανάγκη κάποιου για συναισθηματικό δέσιμο».
Σύμφωνα με έρευνα που παρουσίασε το News Channel 8, το 22% προτιμά να έχει κατοικίδιο παρά παιδί, ενώ το 15% από αυτούς δεν σκέφτεται να κάνει ποτέ του παιδί αλλά να έχει πάντα ζώο. Τα ποσοστά είναι αρκετά μεγάλα αν σκεφτεί κανείς το πώς έχουμε μεγαλώσει και γαλουχηθεί. Ξέρουμε πως ο απώτερος σκοπός στην ζωή μας -και αυτό που θα μας εντάξει οργανικά στο παραδοσιακό κοινωνικό πλαίσιο- είναι να παντρευτούμε και να κάνουμε παιδιά. Αυτό έχουμε μάθει. Αυτό το 22% που γυρνάει συνειδητά την πλάτη σε αυτό το μοντέλο ζωής, δεν είναι και λίγο…
O πάπας Φραγκίσκος προειδοποιεί ότι τα κατοικίδια δεν πρέπει να αντικαθιστούν τα παιδιά
Την περασμένη χρονιά, ο πάπας Φραγκίσκος τα έβαλε με τους κηδεμόνες κατοικιδίων, λέγοντας ότι εκείνοι που επιλέγουν τα ζώα ως υποκατάστατα της τεκνοποίησης επιδεικνύουν «ένα συγκεκριμένο είδος εγωισμού». Μιλώντας για τη γονεϊκότητα ενώπιον κοινού στο Βατικανό, ο ποντίφικας διαμαρτυρήθηκε ότι τα κατοικίδια «ορισμένες φορές παίρνουν τη θέση των παιδιών». «Σήμερα… βλέπουμε μια συγκεκριμένη μορφή εγωισμού. Βλέπουμε ότι κάποιοι άνθρωποι δεν θέλουν να αποκτήσουν παιδιά», δήλωσε. «Μερικές φορές κάνουν ένα και σταματάνε, όμως έχουν σκύλους και γάτες που παίρνουν τη θέση των παιδιών. Αυτό μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να γελούν, αλλά είναι η αλήθεια».
Η πρακτική, δήλωσε η κεφαλή της καθολικής εκκλησίας με τους 1,3 δισεκατομμύρια πιστούς σε όλο τον κόσμο, «είναι η άρνηση της πατρότητας και της μητρότητας και μας εκμηδενίζει, απομακρύνει την ανθρωπιά μας». Ως εκ τούτου, «ο πολιτισμός γερνά χωρίς ανθρωπιά, επειδή χάνουμε τον πλούτο της πατρότητας και της μητρότητας και εντέλει είναι η χώρα μας που υποφέρει», τόνισε.
«Γάγγραινα» οι άτεκνοι από επιλογή
Το 2014, ο πάπας Φραγκίσκος είχε δηλώσει στο Il Messagero ότι το να έχει κανείς κατοικίδια αντί για παιδιά, «είναι άλλο ένα φαινόμενο πολιτισμικής παρακμής» και ότι οι συναισθηματικοί δεσμοί με τα κατοικίδια είναι «ευκολότερες» από τις «περίπλοκες» σχέσεις μεταξύ γονέων και παιδιών. «Το να αποκτάς ένα παιδί πάντα ενέχει ρίσκο, όμως το να μην αποκτήσεις παιδιά είναι πιο επικίνδυνο», δήλωσε. Ταυτόχρονα, καταδίκασε τον «δημογραφικό χειμώνα», δηλαδή τον μειωμένο αριθμό γεννήσεων στον ανεπτυγμένο κόσμο. Στο παρελθόν, είχε επικρίνει τη σύγχρονη κοινωνία, στο πλαίσιο της οποίας η καριέρα και η απόκτηση χρημάτων μπαίνει εμπόδιο για πολλούς στη δημιουργία οικογένειας, αποκαλώντας αυτή τη νοοτροπία «κοινωνική γάγγραινα».
