Ο ρόλος της Τουρκίας
Η Ρωσία αύξησε τις εισαγωγές μιας εκρηκτικής ουσίας που είναι κρίσιμης σημασίας για την παραγωγή πυρομαχικών πυροβολικού, μεταξύ άλλων από εταιρείες που εδρεύουν στις ΗΠΑ και άλλες δυτικές χώρες και συμμάχους, παρά τις διεθνείς κυρώσεις που αποσκοπούν να πνίξουν την παραγωγή της Μόσχας εν καιρώ πολέμου, σύμφωνα με εμπορικά στοιχεία. Όπως γράφει η Wall Street Journal, οι ρωσικές εισαγωγές νιτροκυτταρίνης, ένα εξαιρετικά εύφλεκτο προϊόν που είναι κεντρικό στην κατασκευή πυρίτιδας και προωθητικού πυραύλων, αυξήθηκαν κατά 70% το 2022, το πρώτο έτος της πλήρους κλίμακας εισβολής της Μόσχας στην Ουκρανία , και στα μέσα του 2023 ανήλθαν σχεδόν σε 3.039 τόνους του προϊόντος. Σύμφωνα με το δημοσίευμα οι αμυντικές εταιρείες σε όλο τον κόσμο παλεύουν για την προμήθεια νιτροκυτταρίνης εν μέσω έλλειψης που οδήγησε τις τιμές στα ύψη. Μόνο λίγες χώρες σε όλο τον κόσμο παράγουν νιτροκυτταρίνη, καθώς η κύρια χρήση της είναι στα πυρομαχικά και υπόκειται σε διεθνείς εμπορικούς περιορισμούς.
Η Ρωσία παράγει λίγη νιτροκυτταρίνη, επομένως η ικανότητα της Μόσχας να την προμηθεύεται από το εξωτερικό έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον πόλεμό της κατά της Ουκρανίας, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους και αναλυτές. «Η νιτροκυτταρίνη που εισέρχεται στο προωθητικό μετατρέπεται σε βλήμα πυροβολικού», είπε ο Μπράντλεϊ Μάρτιν , ένας 30χρονος βετεράνος του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ που τώρα διευθύνει το Ινστιτούτο Εφοδιαστικής Αλυσίδας Εθνικής Ασφάλειας του Ραντ. «Η πλειονότητα των θανάτων στο πεδίο της μάχης και πολλές από τις παράπλευρες ζημιές αμάχων προέρχονται από το πυροβολικό», είπε.
Μη πολεμική χρήση
Η νιτροκυτταρίνη χρησιμοποιείται επίσης για μη στρατιωτικούς σκοπούς σε μελάνια, χρώματα, βερνίκια και συναφή προϊόντα, αλλά οι αναλυτές πιστεύουν ότι οι αυξανόμενες εισαγωγές προορίζονται για όπλα, δεδομένου ότι η ρωσική οικονομία έχει αναπροσανατολίσει την παραγωγή της εν καιρώ πολέμου. Η Κίνα αύξησε τις προμήθειες στη Ρωσία μετά τις κυρώσεις των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης που απαγορεύουν τις εξαγωγές κάθε είδους για τον στρατό της Μόσχας. Ωστόσο, εταιρείες από τις ΗΠΑ, τη Γερμανία και την Ταϊβάν είναι επίσης μεταξύ εκείνων που παράγουν τη νιτροκυτταρίνη που απεστάλη στη Ρωσία τα τελευταία δύο χρόνια, σύμφωνα με εμπορικά στοιχεία. «Η Κίνα δεν πουλά όπλα σε μέρη που εμπλέκονται στην κρίση της Ουκρανίας και χειρίζεται με σύνεση την εξαγωγή αντικειμένων διπλής χρήσης σύμφωνα με τους νόμους και τους κανονισμούς», δήλωσε ο Λιου Πενγκιού, εκπρόσωπος της πρεσβείας της Κίνας στην Ουάσιγκτον. «Η οικονομική και εμπορική συνεργασία Κίνας-Ρωσίας δεν στοχεύει κανένα τρίτο μέρος».
Ο ρόλος της Τουρκίας
Μια μικρή εταιρεία στην Τουρκία, είναι υπεύθυνη για σχεδόν τις μισές εισαγωγές νιτροκυτταρίνης από τη Ρωσία από τότε που ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν διέταξε την πλήρη εισβολή στην Ουκρανία, σύμφωνα με τα εμπορικά στοιχεία. Επίσης, ένας Ρώσος εισαγωγέας, η Analytical Marketing Chemical Group, έλαβε νιτροκυτταρίνη αξίας σχεδόν 700.000 δολαρίων από την Ταϊβάν τα τελευταία δύο χρόνια. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της εταιρείας, ο εισαγωγέας είναι τακτικός συνεργάτης του ρωσικού κρατικού εργοστασίου πυρίτιδας του Καζάν, το οποίο παράγει μια σειρά από όπλα. Πριν από την επέκταση του πολέμου στην Ουκρανία το 2022, η Τουρκία παρείχε λιγότερο από το 1% των εισαγωγών νιτροκυτταρίνης της Ρωσίας. Μέχρι τα μέσα του περασμένου έτους, ωστόσο, μια μεμονωμένη τουρκική εταιρεία, η Noy İç Ve Diş Ti̇caret, παρείχε σχεδόν τις μισές εισαγωγές του προϊόντος στη Ρωσία, σύμφωνα με τα ρωσικά τελωνειακά αρχεία που παρέχονται από την εμπορική βάση ImportGenius και αποκαλύπτονται από την Wall Street Journal.
Οι περισσότερες πωλήσεις από τη Noy, η οποία εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη, έγιναν σε ρωσικές εταιρείες που είναι εγγεγραμμένοι εργολάβοι για την κυβέρνηση στη Μόσχα, σύμφωνα με εταιρικά αρχεία. Οι πρώτες εξαγωγές νιτροκυτταρίνης της Noy στη Ρωσία αποστέλλονται εντός τριών μηνών από την εισβολή του Πούτιν και μέσω της Noy ένα σημαντικό μέρος της νιτροκυτταρίνης που παράγεται από δυτικούς συμμάχους έχει φτάσει στη Ρωσία. Εκπρόσωπος της International Flavors & Fragrances δήλωσε ότι η εταιρεία εξεπλάγη όταν έμαθε ότι οι αποστολές στη Ρωσία των προϊόντων της νιτροκυτταρίνης, τις οποίες είχε αναστείλει τον Απρίλιο του 2022, συνεχίστηκαν μέσω τρίτου μέρους. «Δεν το γνωρίζαμε αυτό και εξετάζουμε τους όρους αυτής της πώλησης και τη σχέση με αυτόν τον πελάτη», δήλωσε ο εκπρόσωπος στην WSJ.
Ελλείψεις
Οι εξαγωγές στη Ρωσία από δυτικές εταιρείες πραγματοποιούνται επίσης εν μέσω μιας παγκόσμιας έλλειψης νιτροκυτταρίνης που επιβραδύνει την παραγωγή πυροβολικού από τις χώρες του ΝΑΤΟ για την Ουκρανία. Η Πολωνία, για παράδειγμα, έχει επενδύσει στην επανεκκίνηση της παραγωγής της νιτροκυτταρίνης για να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση για πυροβολικό. Το Γραφείο Βιομηχανίας και Ασφάλειας του Υπουργείου Εμπορίου των ΗΠΑ εργάζεται για να περιορίσει την πρόσβαση της Ρωσίας σε είδη όπως η νιτροκυτταρίνη που μπορούν να στηρίξουν την πολεμική της προσπάθεια, δήλωσε η Thea Rozman , βοηθός γραμματέας για τον έλεγχο των εξαγωγών. Αυτές οι προσπάθειες περιλαμβάνουν «τον εντοπισμό οντοτήτων —όπου κι αν βρίσκονται— που επιδιώκουν να παρέχουν υποστήριξη», είπε. Τον περασμένο μήνα, το Υπουργείο Οικονομικών επέβαλε έναν νέο γύρο κυρώσεων με σκοπό να «συνεχίσει να σφίγγει τους πρόθυμους προμηθευτές και δίκτυα τρίτων χωρών που παρέχουν στη Ρωσία τις εισροές που χρειάζεται απεγνωσμένα για να ενισχύσει και να διατηρήσει τη στρατιωτική-βιομηχανική της βάση», δήλωσε η υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν.
