Εξοπλιστικό πρόγραμμα Τουρκίας: Αποσύρεται από τη Συνθήκη για τις Συμβατικές Δυνάμεις Ευρώπης

Αποσύρεται από τη Συνθήκη για τις Συμβατικές Δυνάμεις στην Ευρώπη (CFE), η Τουρκία, όπως ανακοινώθηκε σήμερα Παρασκευή 5 Απριλίου στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η απόφαση πάρθηκε μετά από πρωτοβουλία του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, και θα ισχύσει από τις 8 Απριλίου. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών, ύστερα από την αποχώρηση της Ρωσίας από τη Συνθήκη, η οποία επισημοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2023, «Η ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας, της οποίας η Συνθήκη Συμβατικών Δυνάμεων Ευρώπης (CFE) αποτελεί έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους, διαβρώνεται σταδιακά», επομένως κρίνεται αδύνατη η ουσιαστική εφαρμογή της Συνθήκης.

Στην ανακοίνωση του Υπουργείου υπογραμμίζεται, ωστόσο, η σημασία ύπαρξης τέτοιων συμφωνιών που θα ελέγχουν την ενίσχυση του συμβατικού εξοπλισμού των χωρών της Ευρώπης, καθώς «η επιστροφή στην πλήρη εφαρμογή των ρυθμίσεων για τον έλεγχο των εξοπλισμών, τον αφοπλισμό και τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων είναι πιο σημαντική από ποτέ για τη διεθνή ασφάλεια». Επομένως, αφήνεται ανοιχτό το ενδεχόμενο η Τουρκία να ξανά συμμετέχει σε αυτή ή κάποια αντίστοιχη συμφωνία μεταξύ των κρατών της Ευρώπης, καθώς εξακολουθεί να υπάρχει ανάγκη για τη διαφάνεια και την πρόβλεψη μεταξύ των στρατιωτικών δυνάμεων. Για το διάστημα, όμως, που η Τουρκία κρίνει αναγκαίο, δεν υποχρεούται να ανακοινώνει την ενίσχυση του στρατιωτικού της εξοπλισμού.

Τι οριοθετεί η Συνθήκη για τις Συμβατικές Δυνάμεις στην Ευρώπη (CFE)

Η Συνθήκη του 1990 για τις Συμβατικές Ένοπλες Δυνάμεις στην Ευρώπη (CFE), είχε υπογραφεί ένα χρόνο μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, το 1990 και έθετε επαληθεύσιμα όρια σε κατηγορίες συμβατικού στρατιωτικού εξοπλισμού τον οποίο θα μπορούσε να αναπτύξει το ΝΑΤΟ και το τότε Σύμφωνο της Βαρσοβίας. Ο βασικός σκοπός της Συνθήκης ήταν να εμποδίσει τις δύο πλευρές του Ψυχρού Πολέμου να συγκεντρώσουν δυνάμεις που θα διευκόλυναν μία ταχεία επίθεση εναντίον της άλλης στην Ευρώπη και διευκόλυνε τη διαφάνεια σχετικά με τον εξοπλισμό συμβατικών όπλων μεταξύ των χωρών της Ευρώπης. Επιδίωκε το σχηματισμό μίας ευρωπαϊκής ασφάλειας και έδινε τη δυνατότητα στα κράτη να προετοιμάζονται εξοπλιστικά.

Τον Νοέμβριο του 2023 επισημοποιήθηκε η αποχώρηση της Ρωσίας από τη Συνθήκη, καθώς όπως υποστήριξαν η προσπάθεια των ΗΠΑ για διεύρυνση του ΝΑΤΟ, έκανε τις χώρες της συμμαχίας να «παρακάμπτουν ανοιχτά» τους περιορισμούς της συνθήκης. Η Ρωσία είχε αναστείλει τη συμμετοχή της στη συνθήκη το 2007, ενώ σταμάτησε την ενεργό συμμετοχή το 2015 2015. Περισσότερο από ένα χρόνο μετά την εισβολή στην Ουκρανία, ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν υπέγραψε ένα διάταγμα, στο οποίο κατήγγελλε τη συνθήκη. Όταν η Ρωσία είχε ανακοινώσει την πρόθεσή της να αποχωρήσει από τη συνθήκη, το ΝΑΤΟ είχε καταδικάσει την απόφαση λέγοντας πως υπονομεύει την ευρω-ατλαντική ασφάλεια.

Αναστολή λειτουργίας συνθήκης από μέλη του ΝΑΤΟ

Ύστερα από την απόφαση της Ρωσίας να αποσυρθεί από τη Συνθήκη, οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ καταδίκασαν αυτή την απόφαση και αποφάσισαν να αναστείλουν τη λειτουργία της για όσο χρειαστεί. Σύμφωνα με την ανακοίνωσή του, τα μέλη θεώρησαν πως η ευρωατλαντική ασφάλεια υπονομεύεται συστηματικά, ενώ καταδίκασαν και την επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία. «Οι σύμμαχοι καταδικάζουν την απόφαση της Ρωσίας να αποσυρθεί από τη Συνθήκη για τις Συμβατικές Ένοπλες Δυνάμεις στην Ευρώπη (CFE), καθώς και τον επιθετικό πόλεμό της εναντίον της Ουκρανίας, ο οποίος αντιβαίνει στους στόχους της Συνθήκης. Η αποχώρηση της Ρωσίας είναι η τελευταία μιας σειράς ενεργειών που συστηματικά υπονομεύουν την ευρωατλαντική ασφάλεια», αναφέρει σε δήλωσή του το ΝΑΤΟ. «Ως εκ τούτου, κατά συνέπεια, τα Συμμαχικά Κράτη Μέλη προτίθενται να αναστείλουν τη λειτουργία της Συνθήκης CFE για όσο είναι απαραίτητο, σύμφωνα με τα δικαιώματά τους βάσει του διεθνούς δικαίου. Αυτή είναι μια απόφαση που υποστηρίζεται πλήρως από όλους τους Συμμάχους του ΝΑΤΟ».