Ευθύνες 

Γράφει η Ευτυχία Παπούλια

Κοινωνιολόγος

Ακόμα κι αν απλώς ονειρεύεσαι ότι με δέρνεις, καλύτερα να ξυπνήσεις και να ζητήσεις συγγνώμη.

Μωχάμεντ Άλι

“Θα καταλογιστούν οι ευθύνες, πρέπει να βρούμε ακριβώς τι δεν λειτούργησε σωστά και πώς θα αποτρέψουμε να επαναληφθεί ένα τέτοιο, τραγικό περιστατικό”. Αυτά είπε μεταξύ άλλων ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφερόμενος στην τραγωδία των Αγίων Αναργύρων, με μια νέα γυναίκα να χάνει με βαρβαρότητα τη ζωή της μπροστά στο Αστυνομικό Τμήμα, στο οποίο κατέφυγε ζητώντας βοήθεια… Κι όλα τα ΜΜΕ επιρρίπτουν την ευθύνη στον φρουρό που δεν αντιλήφθηκε τις προθέσεις ενός άνδρα λίγα μέτρα πιο πέρα ή εγκαλούν τον Αστυνομικό που σηκώνει το τηλέφωνο της Άμεσης Δράσης, επειδή στον συνάνθρωπο που ζητάει ένα περιπολικό να τον πάει στο σπίτι του, γιατί όπως ισχυρίζεται κινδυνεύει η ζωή του, απαντάει πως το περιπολικό δεν είναι ταξί. Λόγια καφενείου, παρά αναζήτηση ευθυνών.

Φυσικά και υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο οδηγός ενός περιπολικού θα κάνει και χρέη…ταξιτζή, όταν απ’ την περιγραφή κάποιου διαπιστωθεί πως κινδυνεύει η ζωή του και ο πολίτης δεν έχει άλλη επιλογή. Μπορεί, όπως είπε και ο πρωθυπουργός, κάποιες φορές το περιπολικό να είναι ταξί ή ακόμη και ασθενοφόρο… Σε κάποιες, ελάχιστες ευτυχώς περιπτώσεις, ο οδηγός περιπολικού έκανε και τον μαιευτήρα βοηθώντας γυναίκα που έφερε στον κόσμο το μωρό της μέσα στο αυτοκίνητο πριν προλάβει να πάει στην κλινική.

Θα μπορούσε βέβαια εδώ να αναφερθεί κάποιος, κάνοντας τον συνήγορο του διαβόλου, σε χιλιάδες περιπτώσεις όπου συμπολίτες μας απασχολούν την Άμεση Δράση αλλά και άλλες υπηρεσίες, όπως το ΕΚΑΒ, χωρίς σοβαρό λόγο, στον βαθμό που οι υπηρεσίες αυτές αδυνατούν να προσφέρουν την βοήθειά τους σε κάποιους που μια δεδομένη στιγμή την έχουν ανάγκη άμεσα.

Η υποχρέωση της Πολιτείας να μας παρέχει το αίσθημα της ασφάλειας, στον βαθμό που να έχουμε έξω απ’ την πόρτα μας ένα περιπολικό κι’ ένα ασθενοφόρο, είναι ένα φθαρμένο διαχρονικό επιχείρημα της κάθε αντιπολίτευσης απέναντι στην κάθε κυβέρνηση. Είναι μια λάθος αντίληψη, που υπηρετεί αποκλειστικά πολιτικές σκοπιμότητες και δεν βοηθάει ‘να αποτρέψουμε στο μέλλον να επαναληφθούν παρόμοια περιστατικά’.

Γιατί το πρόβλημα δεν είναι έξω απ’ την πόρτα μας για να μας το λύσει το Κράτος, αλλά μέσα από αυτή, όπου για παρέμβει, χρειάζεται μια διαδικασία αμφίβολης αποτελεσματικότητας. Γιατί εκεί μέσα, στην οικογένεια, επωάζεται και ‘ανδρώνεται’ κυριολεκτικά η βία. Η βία που είναι σύμφυτη με την ανθρώπινη φύση, εκδηλώνεται σχεδόν αποκλειστικά ως λεκτική, τόσο απ’ τους γονείς μεταξύ τους αλλά και με τα παιδιά τους, όμως και ανάμεσα στα ίδια τα παιδιά. Γιατί κανείς δεν τους έχει επιστήσει την ανάγκη για την πολιτισμένη διαχείριση του προφορικού λόγου και των εκφραστικών μέσων επικοινωνίας.

Ένας λόγος που κάτι τέτοιο δεν θεωρείται αναγκαίο, είναι γιατί κανείς μέσα στη οικογένεια δεν υφίσταται, άμεσα τουλάχιστον, τις συνέπειες μιας τέτοιας αντικοινωνικής συμπεριφοράς. Μπαίνουν όλα κάτω από το χαλί στο όνομα της αγάπης, που στην πραγματικότητα είναι η αδυναμία μας να ανεξαρτητοποιηθούμε συναισθηματικά και πρακτικά. Όμως στις προσωπικές και κοινωνικές σχέσεις, η λεκτική βία ακόμη και στην πιο ήπια μορφή της, χωρίς απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς, απλά με την ένταση της φωνής μας, τις εκφράσεις του προσώπου μας, τις κινήσεις των χεριών μας, μπορεί να προκαλέσει ανατροπές ή δυσάρεστες εξελίξεις, συχνά και ανεπανόρθωτες.

Σήμερα οι άνθρωποι δεν επικοινωνούν, ούτε μέσα στην οικογένεια, ούτε στην δημόσια ζωή, όπως διαπιστώνουμε όλοι μας. Βρίζουν, λοιδορούν, ευτελίζουν, προσβάλλουν, αποστρέφονται ο ένας τον άλλον. Κάτι σαν ανθρωποφαγία. Φαινόμενα γυναικοκτονιών δεν θα περιοριστούν, όσες συμβουλευτικές υπηρεσίες κι αν γίνουν, όσα σεμινάρια γάμου κι αν παρακολουθήσουν τα ζευγάρια, αν δεν επισημανθούν και δεν αναδειχτούν οι λανθάνουσες επικίνδυνες αδυναμίες του άνδρα και η μεγάλη δύναμη της γυναίκας, που απορρέει από την φύση της, με την οποία μπορεί να διαχειριστεί αυτές του τις αδυναμίες και να ασκεί διακριτικά εξουσία πάνω του. Η γυναίκα, αισθητικά, αισθησιακά, αλλά και ερωτικά είναι πάντα το ‘αντικείμενο’ του πόθου του άνδρα. Και από εκεί πηγάζει και η εξουσία που ασκεί πάνω του.

Χρέος απέναντι στον εαυτό της είναι να διατηρεί την φυσική της υπόσταση σε άριστη κατάσταση, κάτι που ισχύει και για την συμπεριφορά της που θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη λεπτότητα. Όλα αυτά φυσικά ισχύουν και για τον άνδρα, με την διαφορά όμως πως εκείνος πρέπει να ‘πολεμήσει’ για να κατακτήσει την καρδιά της γυναίκας, κάτι που δεν είναι απαραίτητο για εκείνη. Είναι ένας αγώνας που δεν πρέπει να σταματάει ο άνδρας, αν θέλει να διατηρήσει τα ‘κεκτημένα’ του: την καρδιά της, την ψυχή της, εν τέλει την ίδια…  Αγώνας που εύκολα μεταλλάσσεται σε ένα επικίνδυνο παιχνίδι, που παίζεται όμως από δυο.

Για να προστατευτούν οι γυναίκες από κινδύνους, υπάρχει δυστυχώς μόνο ένας αποτελεσματικός τρόπος. Να μην εμπλέκονται σε ένα ψυχοφθόρο και αδιέξοδο πόλεμο λέξεων, και χαρακτηρισμών αλλά όταν οι συνθήκες ευνοούν και εφόσον η σχέση δεν έχει καμία ελπίδα να αναθερμανθεί, να αποχωρούν ευγενικά, χωρίς να τραυματίζουν και να καταρρακώνουν την αξιοπρέπειά τους. Δεν είναι εύκολο, μας λένε οι επιστήμονες. Είναι όμως αναγκαίο.