Η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν θα παρουσιάσουν από σήμερα ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου στη Χάγη τα επιχειρήματά τους για τις μακροχρόνιες διαφορές τους, με τη μία χώρα να κατηγορεί την άλλη για «εθνοκάθαρση», την ώρα που η στρατιωτική ένταση μεταξύ τους παραμένει οξυμένη. Στη Χάγη ξεκινά σήμερα μια ακροαματική διαδικασία που πρόκειται να διαρκέσει δύο εβδομάδες, με τους δικηγόρους των δύο πλευρών να παρουσιάζουν τη δική τους ερμηνεία του διεθνούς δικαίου. Στις αρχές του μήνα Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν αλληλοκατηγορήθηκαν ότι άνοιξαν πυρ κατά μήκος των κοινών τους συνόρων, περιορίζοντας τις ελπίδες να καταλήξουν σε συμφωνία βιώσιμης ειρήνης έπειτα από δύο δεκαετίες σποραδικών συγκρούσεων.
Η δικαστική τους διαμάχη ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2021, όταν οι δύο χώρες κατέθεσαν προσφυγή η μία εναντίον της άλλης σε διάστημα μίας εβδομάδας. Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν αλληλοκατηγορούνται για «εθνοκάθαρση» και παραβίαση της Διεθνούς Σύμβασης για την Κατάργηση κάθε μορφής Φυλετικών Διακρίσεων. Το Διεθνές Δικαστήριο εξέδωσε έκτακτα μέτρα τον Δεκέμβριο του 2021, με τα οποία ζητούσε από τις δύο χώρες να αποφεύγουν να υποκινούν και να προωθούν το εθνοτικό μίσος. Αν και οι αποφάσεις του Δικαστηρίου είναι δεσμευτικές, δεν διαθέτει κανένα μέσο για την εφαρμογή τους και η ένταση μεταξύ των δύο χωρών οξύνθηκε, με αποκορύφωμα την επίθεση αστραπή του Αζερμπαϊτζάν τον Σεπτέμβριο του 2023 στον διαφιλονικούμενο θύλακα του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Στη διάρκεια αυτής της στρατιωτικής επιχείρησης το Μπακού κατέλαβε τον θύλακα, με αποτέλεσμα περισσότεροι από 100.000 από τους συνολικά 120.000 Αρμένιους κατοίκους του να καταφύγουν στην Αρμενία.
Συμφωνία
Λίγες εβδομάδες αργότερα η Αρμενία προσέφυγε εκ νέου στο Διεθνές Δικαστήριο ζητώντας του να καλέσει το Αζερμπαϊτζάν να αποσύρει τα στρατεύματά του από το Ναγκόρνο Καραμπάχ και να επιτρέψει την ασφαλή επιστροφή των Αρμένιων προσφύγων. Τον Νοέμβριο το Δικαστήριο ζήτησε από το Μπακού να επιτρέψει σε οποιονδήποτε επιθυμεί να επιστρέψει στο Ναγκόρνο Καραμπάχ να το πράξει «με ασφάλεια, χωρίς εμπόδια και το συντομότερο δυνατό». Η διαδικασία που ξεκινά σήμερα θα ολοκληρωθεί στις 26 Απριλίου. Αφορά τις ενστάσεις των δύο πλευρών στην αρχική προσφυγή του Σεπτεμβρίου του 2021. Ο Αρμένιος πρωθυπουργός Νικόλ Πασινιάν και ο Αζέρος πρόεδρος Ιλχάμ Αλίεφ έχουν δηλώσει ότι μια συνολική ειρηνευτική συμφωνία βρίσκεται πολύ κοντά. Οι δύο πρώην σοβιετικές δημοκρατίες έχουν εμπλακεί δύο φορές σε πόλεμο για τον έλεγχο του Ναγκόρνο Καραμπάχ, με χιλιάδες θύματα και από τις δύο πλευρές, μία φορά τη δεκαετία του 1990 μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και πιο πρόσφατα το 2020.
