Κοινωνιολόγος
Το να πάρεις διαζύγιο επειδή δεν αγαπάς τον άντρα σου είναι σχεδόν τόσο ανόητο όσο το να τον παντρευτείς επειδή τον αγαπάς.
Zsa Zsa Gabor
Ουγγροαμερικανίδα ηθοποιός
Πριν λίγες μέρες ο πρίγκιπας Νικόλαος και η Τατιάνα, ανακοίνωσαν την λύση του έγγαμου βίου τους. Αυτό βέβαια δεν είναι είδηση. Ανάξιο συζήτησης στην εποχή μας ένα διαζύγιο, ακόμη κι’ αν αυτό αφορά σε γαλαζοαίματους. Εκείνο που κάνει εντύπωση είναι όλα αυτά τα καλά λόγια που επιφυλάσσουν ο ένας για τον άλλο, αυτοί που χωρίζουν, είτε είναι επώνυμοι, είτε προέρχονται από τα μεσαία και χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα. Άραγε τα μεταχειρίζονταν και στην καθημερινή τους επικοινωνία;
Προφανώς όχι! Όλα αυτά τα ‘καλά λόγια’ είναι κουβέντες που λέγονται εύκολα από όλους τους διαζευγμένους, εκ των υστέρων πάντα, προκειμένου να προφυλάξουν ο καθένας την δική του αλλά και του άλλου την αξιοπρέπεια, για την υστεροφημία τους, για την συνέχιση της ζωής τους. Ήταν μια απόφαση που πήραν και οι δύο όπως αναφέρει η ανακοίνωση, με αρκετή ωστόσο δυσκολία. Τρέφουν όμως, “μια βαθιά εκτίμηση και σεβασμό ο ένας για τον άλλον, τις “ίδιες αξίες οι οποίες θα αποτελούν την βάση για το μέλλον τους… Μια σχέση βαθιάς και ειλικρινούς φιλίας”.
Αφού λοιπόν συντρέχουν όλες αυτές οι ηθικές προϋποθέσεις κι όχι μόνο για τους πρίγκιπες της ιστορίας μας, αλλά και για τους κοινούς θνητούς που με παρόμοιο τρόπο γράφουν τον επίλογο μιας συζυγικής σχέσης, τότε τι είναι αυτό που κάνει δυο ανθρώπους να επιμένουν να σπαταλούν πολύτιμα χρόνια ζωής σε μια ψυχοφθόρα συμβίωση;
Όχι! Δεν είναι το τρίτο πρόσωπο η αιτία. Το τρίτο πρόσωπο έρχεται μετά ως λύτρωση στο αδιέξοδο που προηγήθηκε για τον ένα ή και για τους δύο μαζί, όπως συμβαίνει στα περισσότερα ανδρόγυνα που πέφτουν θύματα μιας προσωπικής αλλά και κοινωνικής αυταπάτης: Πως η φυσική έλξη αλλά και τα αισθήματα που μπορεί να νιώθουν δυο ετερόφυλα άτομα είναι αρκετά για να ανέβουν τα σκαλιά της Εκκλησίας ή και του Δημαρχείου για να υπηρετήσουν τον πολύ σοβαρό θεσμό της Οικογένειας.
Τα αισθήματα σεβασμού, εκτίμησης και αγάπης, που πολλοί επικαλούνται πως τρέφουν για τον σύντροφό τους με τον οποίο ήρθαν σε ρήξη, είναι αισθήματα που πρέπει να έχουν όλοι προς όλους κι όχι να προβάλλουν κάποιοι πως τα τρέφουν επιλεκτικά προς ένα συγκεκριμένο πρόσωπο ,για να αναδείξουν προς αυτό το ανθρώπινο μεγαλείο τους και ίσως και με κάποια υστεροβουλία.
Τα αισθήματα αυτά, αλλά και άλλα ακόμη, του ενός συντρόφου προς τον άλλο, κυρίως όμως ο σεβασμός, είναι μια ανθρώπινη υποχρέωση που την οφείλουμε ο ένας στον άλλο, οποιαδήποτε σχέση κι αν μας συνδέει με αυτόν. Κι ο σεβασμός αυτός καταργείται όταν ο ένας δεν αναγνωρίζει πως, ανάμεσα στις υποχρεώσεις που απορρέουν απ’ την νέα συνθήκη του έγγαμου βίου μεταξύ τους και της προσωπικής ελευθερίας του καθένα, υπάρχουν όρια που δεν πρέπει να παραβιάζονται. Μια προσωπική ελευθερία που προφανώς είναι και θέμα το πώς θα την διαχειρίζεται κάποιος. Και ως πιο βαθμό η διαχείριση αυτής της ελευθερίας επηρεάζει την ελευθερία, ακόμη και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια του άλλου.
Κι εδώ πρέπει να αποδεχτούμε όλοι, για να στηρίξουμε τον θεσμό του γάμου, δυο σταθερές. Η μία είναι ότι ο γάμος δεν είναι και δεν μπορεί να είναι μια ιδανική σχέση ανάμεσα σε δύο ανθρώπους που συναντήθηκαν στα τριάντα τους ή και παραπάνω, με διαμορφωμένους χαρακτήρες και τρόπο ζωής ο καθένας. Όπως είναι οι γονείς. Πολλές φορές μάλιστα και τα ίδια τα παιδιά ενοχλούνται απ’ τις ερωτικές διαχύσεις τους, θέλουν όλη την αγάπη… για πάρτη τους. Και η δεύτερη σταθερή, είναι πως ο γάμος δεν πρέπει να αποστερεί από τον καθένα ένα ελάχιστο της προσωπικής του ελευθερίας.
Κάθε προσπάθεια να χειραγωγήσει ο ένας σύζυγος τις κινήσεις του άλλου, στο όνομα των υποχρεώσεων που απορρέουν από τον έγγαμο βίο, συνιστά αμφισβήτηση της προσωπικής του ελευθερίας. Μιας ελευθερίας που του επιτρέπει ακόμη και να πιει έναν καφέ με μια παλιά του αγάπη, χωρίς να είναι υποχρεωμένος να λογοδοτήσει γι’ αυτό. Και αφετηρία ενός είδους ενδοοικογενειακής βίας με ο,τι αυτό συνεπάγεται για την εξέλιξη της σχέσης.
Σίγουρα ο γάμος δεν είναι μια σύμβαση για να διαιωνίσουν δυο άνθρωποι τον έρωτά τους. Είναι ανάληψη νέων ευθυνών και υποχρεώσεων. Υποχρεώσεων κυρίως των συζύγων απέναντι στα παιδιά τους και λιγότερο μεταξύ τους. Αν ισχύει κάτι γι’ αυτούς, είναι η υποχρέωση του σεβασμού του ενός προς τον άλλο για να αποφεύγονται σκηνές που πληγώνουν τα παιδιά. Τα παιδιά θέλουν και τους δυο γονείς, ακόμη κι αν εκείνα ενηλικιωθούν κι απομακρυνθούν κι εκείνοι θεωρήσουν πως είναι ευκαιρία γι’ αυτούς για ένα νέο ξεκίνημα. Κάθε τέτοιο νέο ξεκίνημα είναι και μια νέα αυταπάτη…
