Ανάλυση Εconomist: Με εξαίρεση Γαλλία-Γερμανία, η κεντροδεξιά άντεξε στις ευρωεκλογές -Τι έδειξε η κάλπη
Ο «θρίαμβος» της γαλλικής ακροδεξιάς στις ευρωεκλογές και η άνοδος του λαϊκισμού, διαμορφώνουν νέο πολιτικό τοπίο στην Ευρώπη αλλά ο Eoconomist σημειώνει ότι πέρα από τη Γαλλία και τη Γερμανία, το κέντρο αντέχει. Οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που διεξήχθησαν στις 6-9 Ιουνίου ήταν μια σκληρή επίπληξη από τους ψηφοφόρους σε ορισμένους πολιτικούς με πιο ξεκάθαρο τρόπο στη Γερμανία και κυρίως στη Γαλλία, όπου ο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος είδε την ακροδεξιά να κατατροπώνει τους δικούς του υποψηφίους, απάντησε με τη διάλυση του γαλλικού κοινοβουλίου και την προκήρυξη πρόωρων εκλογών, μια πολύ σοβαρή πολιτική εξέλιξη με ευρωπαϊκή διάσταση. Η συνεχιζόμενη άνοδος των λαϊκιστικών κομμάτων στις δύο μεγαλύτερες χώρες της ΕΕ, τη Γαλλία και τη Γερμανία ακόμη και αν δεν έχει το ίδιο αποτέλεσμα σε άλλες χώρες, θα καταστήσει δυσκολότερο για τα κεντρώα κόμματα να έχουν πραγματικά το πάνω χέρι στα θεσμικά όργανα των Βρυξελλών χωρίς την υποστήριξη εθνικιστών πολιτικών που κάποτε θεωρούνταν «του περιθωρίου» σε επίπεδο ΕΕ. «Η πολιτική αστάθεια ποτέ δεν είναι κάτι καλό για την Ευρώπη. Τους επόμενους μήνες θα γίνουν πολλές αλλαγές», λέει η Σοφί Πορνσλέγκελ, διευθύντρια έρευνας στη δεξαμενή σκέψης «Ζακ Ντελόρ» στις Βρυξέλλες.
Η Λεπέν θριάμβευσε στις ευρωεκλογές
Στη Γαλλία, το κύμα της λαϊκιστικής δεξιάς ήταν τόσο ισχυρό που, προς γενική έκπληξη, ο πρόεδρός της, Εμανουέλ Μακρόν, ανακοίνωσε ότι νέες εκλογές για την Εθνοσυνέλευση θα διεξαχθούν στις 30 Ιουνίου και στις 7 Ιουλίου. Στην ψηφοφορία για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η οποία αναμενόταν να είναι η τελευταία μεγάλη κάλπη πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2027, η Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν συγκεντρώνει σχεδόν το 32% των ψήφων – υπερδιπλάσιο του ποσοστού που εξασφάλισε το κόμμα του Μακρόν, το οποίο είχε νικήσει οριακά πριν από πέντε χρόνια. Αν προσθέσει κανείς σε αυτό άλλο ένα 5,5% για την Reconquest, ένα ακροδεξιό μόρφωμα που στρέφεται κατά των μεταναστών και του οποίου επικεφαλής υποψήφιος είναι η ανιψιά της Λεπέν, Μαριόν Μαρεσάλ, η ακροδεξιά μοιάζει πλέον να είναι συνολικά κυρίαρχη πολιτική δύναμη της χώρας.
Ακόμη και πριν από το αποτέλεσμα, τα κόμματα της αντιπολίτευσης είχαν ζητήσει τη διάλυση του κοινοβουλίου σε περίπτωση ήττας της κεντρώας συμμαχίας του προέδρου. Ο Μακρόν θα ποντάρει τώρα το υπόλοιπο της πολιτικής του αξιοπιστίας σε ένα στοίχημα που θα μπορούσε κάλλιστα να τον αφήσει με μια μειωμένη μειοψηφία και μια συντριπτική ψήφο για το κόμμα της Λεπέν στις επικείμενες εθνικές εκλογές. «Μην σκεφτούμε ότι οι εκλογές αυτές είναι σαν όλες τις άλλες – Θα έχουν άνευ προηγουμένου σοβαρές συνέπειες για τη χώρα μας», προειδοποίησε το πρωί ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Μπρούνο Λεμέρ μιλώντας στο ραδιόφωνο του RTL.
Όλα τα κυβερνητικά κόμματα στη Γερμανία ηττήθηκαν από το AfD
Στη Γερμανία ο κυβερνητικός συνασπισμός τα πήγε επίσης άσχημα. Και τα τρία κόμματα που τον απαρτίζουν ηττήθηκαν από την εθνικιστική Εναλλακτική για τη Γερμανία( AfD) – παρά τα πολλά σκάνδαλα που περιβάλλουν το κόμμα και τον κορυφαίο υποψήφιό του κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. (Το κόμμα μάλιστα, λίγο πριν από τις εκλογές, αποβλήθηκε από την ευρωομάδα του. Οι Σοσιαλδημοκράτες του καγκελάριου Όλαφ Σολτς έπεσαν στο χειρότερο αποτέλεσμα σε εθνικές εκλογές στα 150 σχεδόν χρόνια της ύπαρξής τους. Το φιλελεύθερο fdp, ένας κατώτερος εταίρος συνασπισμού, μόλις και μετά βίας ξεπέρασε το 5%. Εάν το κόμμα πέσει κάτω από αυτό το όριο στις γενικές εκλογές του επόμενου έτους, θα βρεθεί εκτός κοινοβουλίου. Η κεντροδεξιά Χριστιανοδημοκρατική Ένωση, η αξιωματική αντιπολίτευση, είχε μια καλή βραδιά, ειδικά για τους μαχόμενους κεντρώους, καθώς βρέθηκε στην κορυφή.
Δεν πέτυχε η ακροδεξιά «κατάληψη» στην ΕΕ
Παρ’ όλο το δράμα στο Βερολίνο και ιδιαίτερα στο Παρίσι, οι προβλέψεις για μια ευρύτερη ακροδεξιά «κατάληψη» στην ΕΕ δεν φαίνεται να έχουν επιβεβαιωθεί. Καθώς έρχονταν τα αποτελέσματα, οι προβλέψεις ήταν ότι οι συνδυασμένες ακροδεξιές δυνάμεις στο κοινοβούλιο, συμπεριλαμβανομένων των διαφόρων συμμάχων του AfD, της Eθνικής Συσπείρωσης και της Τζόρτζια Μελόνι, της πρωθυπουργού της Ιταλίας, θα αύξαναν ελάχιστα το ποσοστό των εδρών τους, από 17% σε 19%. Αυτό απέχει πολύ από τις δημοσκοπήσεις που τους έβλεπαν κάποτε να ισοδυναμούν με την κεντροδεξιά. Σε πολλές χώρες οι επιδόσεις τους ήταν κατώτερες των προσδοκιών.
Ο Γκερτ Βίλντερς, ο σκληρός δεξιός εμπρηστής που κέρδισε τις περισσότερες ψήφους στις εθνικές εκλογές του Νοεμβρίου, έχασε από κεντρώους αντιπάλους αυτή τη φορά. Στο Βέλγιο το ξενοφοβικό Vlaams Belang δεν κατάφερε να βρεθεί στην κορυφή των δημοσκοπήσεων όπως αναμενόταν. Οι Σουηδοί Δημοκράτες, επίσης ακροδεξιοί, είχαν μια κακή βραδιά.
Πανηγυρισμοί στο ΕΛΚ για το εκλογικό αποτέλεσμα
Παρά τον μεγάλο αντίκτυπο που θα έχουν οι ευρωεκλογές στην εσωτερική πολιτική των κρατών μελών, το πραγματικό νόημα των εκλογών της ΕΕ που διεξάγονται ανά πενταετία είναι ο διορισμός ενός νέου σώματος 720 ευρωβουλευτών. Αν και έχουν λίγες εξουσίες σε σύγκριση με τους εθνικούς βουλευτές, η υποστήριξή τους είναι απαραίτητη για τη θέσπιση βασικών πολιτικών σε επίπεδο ΕΕ, όπως η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε καθαρό μηδέν έως το 2050 ή η συνέχιση της βοήθειας προς την Ουκρανία.
Το πρώτο σημαντικό καθήκον των νεοεκλεγέντων ευρωβουλευτών θα είναι να εγκρίνουν την επιλογή των ηγετών της ΕΕ για τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του ισχυρού εκτελεστικού βραχίονα του μπλοκ. Η εν ενεργεία πρόεδρος, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, θα έχει τώρα πιθανότατα την πρώτη ευκαιρία να παραμείνει στη θέση αυτή, αφού η κεντροδεξιά συμμαχία της, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, ήρθε πρώτη με περισσότερες από 180 έδρες, περίπου το ίδιο ποσοστό 25% που πέτυχε το 2019. Οι 27 ηγέτες της ΕΕ θα συναντηθούν στις 17 Ιουνίου για να συζητήσουν τον προτεινόμενο υποψήφιο για την κορυφαία θέση.
Αλλά ακόμη και η μέτρια αύξηση των εδρών που πηγαίνουν στην ακροδεξιά μπορεί να είναι αρκετή για να δυσκολέψει τους Γερμανούς να συγκεντρώσουν την πλειοψηφία για την επικύρωση στην αίθουσα των Βρυξελλών. Οι 400 περίπου έδρες που θα πάνε στα κόμματα που υποστήριξαν την Φον ντερ Λάιεν το 2019 μπορεί να μην είναι αρκετές για να εξασφαλίσει 361 ψήφους σε μια μυστική ψηφοφορία. Οι επόμενες εβδομάδες αναμένεται να κυριαρχηθούν από το κατά πόσον η πρόεδρος της Κομισιόν θα μπορούσε να πείσει άτομα όπως η Μελόνι να τη στηρίξουν – και με ποιο πολιτικό κόστος. Τώρα, ωστόσο, όλη η προσοχή θα στραφεί στη Γαλλία, όπου ο πιο φιλοευρωπαίος πολιτικός στην ευρωπαϊκή σκηνή μπορεί σύντομα να δει το κύρος του να καταρρέει, υπογραμμίζει ο Economist.
