Είχε τελικά δίκιο εκείνος ο μεγάλος της παρέας...
Γράφει η Ευτυχία Παπούλια
Κοινωνιολόγος
Μιλούσαν για τις ανομίες της εξουσίας, για τα βάσανα των αναξιοπαθούντων, για τη φτώχεια που μάστιζε το λαό, όμως στα μάτια τους όλη την ώρα της ζωηρής κουβέντας τους πλανιόταν ασταμάτητα ένα βουβό ερώτημα: «Θα μπορούσες να μ’ αγαπήσεις;».
Λέων Τολστόι
Ήμασταν, θυμάμαι, μια παρέα τριών τεσσάρων παιδιών, εικοσιπεντάρηδων τότε και πίναμε τον καφέ μας στην κεντρική πλατεία μιας επαρχιακής πόλης. Ανάμεσά μας και οι γονείς ενός από αυτούς. Η συζήτηση περιστρέφονταν γύρω από κοινωνικά θέματα, τον γάμο, την οικογένεια, τις κοινωνικές και φιλικές σχέσεις που απασχολούσαν πάντοτε τη νεολαία. Ενώ η κουβεντούλα κυλούσε όμορφα με τις γνωστές… φιλοσοφίες, ο γονιός “έριξε” στο τραπέζι” την σημασία του χρήματος, στο να μπορούν όλες αυτές οι σχέσεις και οι θεσμοί να αποδώσουν στους ανθρώπους την ευτυχία που προσδοκούν μέσα από αυτές τις συνθήκες.
Και πως τελικά, η αντίληψη που καλλιεργείται πως το χρήμα δεν φέρνει την ευτυχία, δεν είναι παρά ένας μύθος για να εφησυχάζουν και να συμβιβάζονται οι φτωχοί με την…φτώχεια τους και να μην επιβουλεύονται τα χρήματα των πλουσίων δημιουργώντας έτσι κοινωνικές ταραχές. “Με το χρήμα μπορείς να αγοράσεις όλα όσα μπορούν να σου εξασφαλίσουν άνετη ζωή και κατ’ επέκταση την ευτυχία”, μας έλεγε. “Και την αγάπη;”, τον ρώτησε κάποιος απ’ την παρέα. “Μπορείς να αγοράσεις με χρήματα τα αισθήματα ενός ανθρώπου που θα ήθελες να συμπορευτείς μαζί του σε όλη σου την ζωή;”. “Ναι, και την αγάπη”, απάντησε με ωμότητα που σόκαρε τα αθώα μας ακόμη μυαλά.
Η διάθεσή μας άλλαξε, γιατί ως νέοι είχαμε υιοθετήσει την βεβαιότητα πως το χρήμα δεν φέρνει, τουλάχιστον πάντα, την ευτυχία και πως πρέπει να κατακτήσουμε αυτό το ανεκτίμητο αγαθό καλλιεργώντας ψυχικά χαρίσματα και ηθικές αξίες. Θεώρησα τότε, πως η αντίληψη αυτή για την παντοδυναμία του χρήματος, ήταν θέση ενός ανθρώπου που δεν αγάπησε ποτέ του και δεν αγαπήθηκε ο ίδιος, γι’ αυτό που είναι κι’ όχι γι’ αυτά που έχει. Και φυσικά, δεν ένιωσε ποτέ του την συναισθηματική πληρότητα που επέρχεται ανάμεσα σε έναν άνδρα και μια γυναίκα από μια ανυστερόβουλη ερωτική σχέση.
Πέρασαν αρκετά χρόνια από αυτήν την συνάντηση, ωστόσο ο αφορισμός αυτού του ανθρώπου, που δεν ξέραμε πως προσγειώθηκε στην παρέα μας γιατί μας χωρίζανε κάποιες δεκαετίες που κάνουν την επικοινωνία προβληματική, ένιωθα να με καταδιώκει και να αναζητά την επιβεβαίωση ή την αποκήρυξή του. Μέχρι που διάβασα πριν λίγες μέρες για την ιστορία μιας ογδοντάχρονης, που μια οικιακή βοηθός της μαζί με τον σύζυγό της, με αλλεπάλληλα πληρεξούσια και την συνέργεια ψυχολόγου, οικειοποιήθηκαν ολόκληρη την περιουσία της, η οποία μαζί με τις καταθέσεις της ανέρχονταν στο μισό εκατομμύριο. Τα “άδεια ταμεία” της υπερήλικης γυναίκας ανακάλυψαν οι κληρονόμοι, οι οποίοι την θυμήθηκαν μετά…τον θάνατό της. Η υπόθεση έφτασε στα δικαστήρια, το ζευγάρι που την φρόντιζε καταδικάστηκε, η διαθήκη ακυρώθηκε καθώς και οι μεταβιβάσεις ακινήτων.
Δεν θα κρίνουμε τις αποφάσεις της Δικαιοσύνης, αλλά τέτοιες περιπτώσεις συμβαίνουν πολύ συχνά, θα λέγαμε εύκολα πως είναι σχεδόν κανόνας. Οικιακές βοηθοί αποβλέπουν – και τελικά κληρονομούν περιουσίες– ως επί πλέον αμοιβή για τις καλές τους υπηρεσίες, όταν για πολλούς λόγους δεν υπάρχουν κληρονόμοι. Και οφείλουμε να δούμε αυτές τις περιπτώσεις μόνο από την κοινωνική τους πλευρά. Πολλοί υπερήλικες που φρόντισαν να έχουν οικονομική άνεση, νιώθουν ή είναι εγκαταλελειμμένοι από το κοντινό τους περιβάλλον και αφού δεν θέλουν να καταφύγουν σε ιδρύματα, επιλέγουν τις υπηρεσίες μιας οικιακής βοηθού. Και δεν υπάρχει τίποτα το επιλήψιμο σε αυτό. Είναι πολύ σύνηθες άλλωστε, οι βοηθοί αυτές να αποβλέπουν και σε κάποια κληρονομιά με την σιωπηρή ενθάρρυνση των εργοδοτών τους, όταν οι υπερήλικες έχουν αποδεδειγμένα κόψει κάθε επαφή με τα συγγενικά τους πρόσωπα.
Ακόμη κι αν σε παρόμοιες περιπτώσεις, κοντινά πρόσωπα δεν μπορούν να προσφέρουν βοήθεια στους υπερήλικες γονείς τους, πράγμα ηθικά τουλάχιστον ασύμβατο με την θρησκεία και την ηθική, οφείλουν να είναι παρόντες πρακτικά. Οφείλουν να τους προστατέψουν από τις όποιες αρπακτικές διαθέσεις των οικιακών βοηθών κι όχι να τις οδηγούν στα Δικαστήρια, όταν το κύριο πρόσωπο έχει φύγει απ’ την ζωή και δεν μπορεί πλέον να διαβεβαιώσει τους επίδοξους κληρονόμους πως ήταν βούλησή του η παραχώρηση της περιουσίας στη οικιακή βοηθό κι’ όχι αποτέλεσμα εξαπάτησής της. Γιατί πέρα από τις άριστες υπηρεσίες, προσέφερε και κάτι άλλο ανεκτίμητο, που τα παιδιά της δεν θέλησαν ή δεν μπόρεσαν να δώσουν: την αγάπη, το άγγιγμα, την τρυφερή κουβέντα.
Δυστυχώς, διαδραματίζονται πολλά τέτοια βουβά δράματα δίπλα μας και γύρω μας και όλοι αυτοί οι υπερήλικοι γονείς είναι διατεθειμένοι να ξεπουλήσουν στο λυκόφως της ζωής τους, άχρηστα πλέον για τους ίδιους, ό,τι έχουν αποκτήσει για να αγοράσουν το μόνο που τους χρειάζεται πέρα από την φυσική τους αυτοσυντήρηση: Την αγάπη! Κάτι που οι γονείς προσδοκούν απ’ τα παιδιά τους. Κι όταν αυτά δεν τους την προσφέρουν, τότε εκείνοι εξαγνισμένοι απ’ τις όποιες ενοχές τους για τις αποφάσεις τους, αγοράζουν αυτό το αγαθό της αγάπης που τώρα περισσότερο από κάθε άλλη φορά το έχουν ανάγκη, από κάποιες οικιακές βοηθούς που τους το προσφέρουν. Είχε τελικά δίκιο εκείνος ο μεγάλος της παρέας μας… Και η αγάπη αγοράζεται. Και πολλές φορές, σε καλύτερη…ποιότητα.
Εικόνες αρχείου, Unsplash, Pexels
