Ανταλλαγή κρατουμένων ΗΠΑ – Ρωσία: Ιστορικές στιγμές στην αεροπορική βάση Άντριους

Εφθασαν στις ΗΠΑ οι Αμερικανοί που κρατούνταν σε ρωσικές φυλακές, μετά το ιστορικό πρόγραμμα ανταλλαγής. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και η αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις υποδέχθηκαν στην αεροπορική βάση Άντριους κοντά στην Ουάσιγκτον τους Αμερικανούς που απελευθέρωσε η Ρωσία στο πλαίσιο της μεγαλύτερης ανταλλαγής κρατουμένων με τη Δύση από τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου. Βίντεο, που αναρτήθηκε στον λογαριασμό του Μπάιντεν στην πλατφόρμα Χ καταγράφει τη στιγμή που ο Αμερικανός πρόεδρος χαιρετά τους δημοσιογράφους της WSJ Έβαν Γκέρσκοβιτς και του RFE/RL Αλσού Κουρμάσεβα, τον πρώην πεζοναύτη Πολ Γουίλαν— και τον κάτοχο πράσινης κάρτας Ρώσο αντιφρούντα Βλαντίμιρ Καρά Μούρζα. Μπάιντεν και Χάρις χαιρέτισαν και συνομίλησαν με τους πρώην κρατουμένους, όταν βγήκαν από το αεροσκάφος.  Το αεροσκάφος που τους μετέφερε προσγειώθηκε περί τις 23:40 (06:40 ώρα Ελλάδας.

Μπάιντεν: Δουλειά μου είναι να διασφαλίζω την επιστροφή των κρατουμένων

«Δουλειά μου είναι να διασφαλίζω ότι επιστρέφουν σε εμάς», είπε ο Μπάιντεν στους δημοσιογράφους. «Δεν συμβιβάζομαι με αυτή την ιδέα να αφεθούν αυτοί οι άνθρωποι να σαπίζουν στη φυλακή». «Είναι μια ιδιαίτερη μέρα», πρόσθεσε η Χάρις. «Είμαι λίαν ευγνώμων για τον πρόεδρό μας. Είνια μια εξαιρετική απόδειξη του πόσο σημαντικό είναι να έχουμε έναν πρόεδρο που καταλαβαίνει τη διπλωματία. Είναι μια απίστευτη μέρα και το βλέπω στις οικογένειες, στα μάτια τους», πρόσθεσε.  Πρώτος βγήκε από το αεροσκάφος ο Γουίλαν, που έδωσε τα χέρια με τον Μπάιντεν και τον ρώτησε: «Πώς είστε, κύριε;». Στη συνέχεια αγκάλιασε την αδελφή του υπό τα χειροκροτήματα των παρισταμένων.

Ακολούθησαν ο Γκέρσκοβιτς που σήκωσε στον αέρα καταχαρούμενος τη μητέρα του και μετά η Κουρμάσεβα με τον Μπάιντεν να λέει «χαρούμενα γενέθλια» στην κόρη της, που έσπευσε να αγκαλιάσει κλαίγοντας τη μητέρα της λέγοντάς της: «Σε αγαπώ τόσο πολύ! Δεν το πιστεύω ότι είσαι εδώ». Κι ο άνδρας της πρόσθεσε: «Συμβαίνει στα αλήθεια».

Οι διαπραγματεύσεις ΗΠΑ-Ρωσίας για την ανταλλαγή κρατουμένων

Της ανταλλαγής κρατουμένων είχαν προηγηθεί πολύχρονες περίπλοκες διαπραγματεύσεις και μυστικές συναντήσεις εκπροσώπων διαφόρων χωρών, περιλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Γερμανία, που εντάθηκαν τους τελευταίους μήνες. Συνολικά δεκαέξι κρατουμένους απελευθέρωσαν η Ρωσία και η Λευκορωσία, ανάμεσά τους και οι τρεις Αμερικανοί. Ο δημοσιογράφος της WSJ Γκέρσκοβιτς που με έδρα τη Μόσχα κάλυπτε τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας συνελήφθη τον Μάρτιο του 2023 ενώ βρισκόταν στο Γεκατερίνμπουργκ και κατηγορήθηκε για κατασκοπεία. Καταδικάστηκε σε 16 χρόνια κάθειρξη τον περασμένο μήνα σε μια σύντομη κεκλεισμένων των θυρών δίκη, ενώ δήλωσε αθώος για τις κατηγορίες που απέρριψαν ως παντελώς αβάσιμες πολλές κυβερνήσεις ανά την υφήλιο.

Ο πρώην πεζοναύτης και εργαζόμενος σε εταιρεία ασφάλειας Γουίλαν, που είναι κάτοικος του Μίσιγκαν, συνελήφθη σε ξενοδοχείο στη Μόσχα το 2018 ενώ πραγματοποιούσε ταξίδι στη Ρωσία. Δύο χρόνια αργότερα καταδικάστηκε σε κάθειρξη 16 ετών για κατασκοπεία, αλλά απέρριπτε πάντα τις κατηγορίες. Η Κουρμάσεβα, δημοσιογράφος του χρηματοδοτούμενου από τις ΗΠΑ Radio Free Europe/Radio Liberty καταδικάστηκε για παραβίαση ρωσικού νόμου που στοχοθετούσε ξένους δημοσιογράφους αναγκάζοντάς τους να καταχωρηθούν ως ξένοι πράκτορες. Καταδικάστηκε σε έξι χρόνια και έξι μήνες κάθειρξη τον Ιούνιο.

Η συμφωνία των ΗΠΑ με τη Ρωσία για την ανταλλαγή κρατουμένων επιτεύχθηκε εν μέρει λόγω της σφοδρής επιθυμίας του Βλαντίμιρ Πούτιν να επιστραφεί ο δολοφόνος Βαντίμ Κρασίκοφ, που κρατείτο από το 2019 σε φυλακή στη Γερμανία για τον φόνο ενός Τσετσένου εξόριστου στο Βερολίνο. Ο Πούτιν χαρακτήρισε πατριώτη τον 58χρονο Κρασίκοφ, που επέστρεψε στη Ρωσία μαζί με άλλους επτά συμπατριώτες, ανάμεσά τους ένας χάκερ, ένας που φέρεται να έκανε ξέπλυμα χρήματος, ένας που έκανε απάτες με πιστωτικές κάρτες και ένα ζευγάρι πρακτόρων. Η ανταλλαγή κρατουμένων έγινε στην Τουρκία.

Των διαπραγματεύσεων το τελευταίο διάστημα ηγήθηκαν από την πλευρά των ΗΠΑ ο Τζο Μπάιντεν και το επιτελείο του εθνικής ασφάλειας στους στους τελευταίους μήνες της θητείας του. Η αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις συναντήθηκε με τους Αμερικανούς στον διάδρομο προσαπογείωσης στο πλευρό του Μπάιντεν λίγες μέρες προτού λάβει και επίσημα του χρίσμα της προεδρικής υποψήφιας των Δημοκρατικών στο συνέδριό τους στα μέσα του μήνα στο Σικάγο.

Πυρά από τον Τραμπ κατά των Αμερικανών διαπραγματευτών

Το απόγευμα της Πέμπτης ο Ρεπουμπλικανός προεδρικός υποψήφιος και πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, επέκρινε την ανταλλαγή κρατουμένων με τη Ρωσία αποκαλώντας «όνειδος» τους Αμερικανούς διαπραγματευτές. Σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα του κοινωνικής δικτύωσης, Truth Social, ο Τραμπ ζήτησε λεπτομέρειες σχετικά με την ανταλλαγή, συμπεριλαμβανομένου του αν είχε γίνει σε μετρητά και καυχιόταν για τις δικές του δεξιότητες στη σύναψη συμφωνιών.

Αν και η αιχμή του δόρατος στις διαπραγματεύσεις ήταν ο Λευκός Οίκος, κρίσιμη βοήθεια προήλθε από μια μεγάλη ομάδα, συμπεριλαμβανομένων των συναδέλφων των κρατουμένων, των αγαπημένων τους προσώπων, μεγιστάνων της τεχνολογίας, της πρώην υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Χίλαρι Κλίντον, του πρώην παρουσιαστή του Fox News, Τάκερ Κάρλσον, και της μητέρας του Γκέρσκοβιτς, Έλα Μίλμαν.

Η συγκινητική δήλωση της οικογένειας του δημοσιογράφου της WSJ

Σε δήλωσή της η Μίλμαν και η οικογένειά της ευχαρίστησε τον Μπάιντεν, τον υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν και «κάθε αξιωματούχο των ΗΠΑ ή ξένης κυβέρνησης που βοήθησε να απελευθερωθεί ο Έβαν». «Περιμέναμε 491 ημέρες για την απελευθέρωση του Evan και είναι δύσκολο να περιγράψουμε πώς νιώθουμε σήμερα», ανέφερε η δήλωση. «Ανυπομονούμε να τον αγκαλιάσουμε και να δούμε από κοντά το γλυκό και γενναίο χαμόγελό του. Το πιο σημαντικό τώρα είναι να φροντίσουμε τον Έβαν και να επανενωθούμε. Καμία οικογένεια δεν πρέπει να το περάσει αυτό, και έτσι μοιραζόμαστε την ανακούφιση και τη χαρά σήμερα με τις οικογένειες του Πολ και της Αλσού». Η oικογένεια του Γκέρσκοβιτς ευχαρίστησε ιδιαίτερα την WSJ και τη μητρική εταιρεία Dow Jones που «φρόντισαν τον Έβαν και ολόκληρη την οικογένειά μας από την αρχή».

Η ανταλλαγή των κρατουμένων έγινε ενώ οι σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας βρίσκονται σε ένα από τα χαμηλότερα σημεία τους από τον Ψυχρό Πόλεμο, με την άρνηση του Πούτιν να σταματήσει τις επιθέσεις κατά της Ουκρανίας μετά την εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022. Το 2010, Αμερικανοί αξιωματούχοι συνέλαβαν 10 Ρώσους φερόμενους ως πράκτορες εν υπνώσει, οι οποίοι στη συνέχεια ανταλλάχθηκαν με τέσσερις Ρώσους που ήταν φυλακισμένοι στην πατρίδα τους, συμπεριλαμβανομένου του διπλού πράκτορα Σεργκέι Σκριπάλ που συνεργαζόταν με τη βρετανική υπηρεσία πληροφοριών. Ο Σκριπάλ εγκαταστάθηκε στη Βρετανία και Ρώσοι πράκτορες, κατά το Λονδίνο, αποπειράθηκαν το 2018 να τον δηλητηριάσουν με νευροτοξικό παράγοντα.

ΗΠΑ: H ανταλλαγή κρατουμένων με τη Ρωσία δεν συνδέεται με τυχόν διαπραγματεύσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία

Ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας της προεδρίας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν, δήλωσε χθες ότι η ευρείας κλίμακας ανταλλαγή κρατουμένων ανάμεσα σε δυτικά κράτη με τη Ρωσία δεν έχει καμιά σύνδεση ή επίπτωση σε ενδεχόμενες διπλωματικές προσπάθειες προκειμένου να τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία. «Δεν βλέπουμε σύνδεση των διαπραγματεύσεων για την απελευθέρωση κρατουμένων και οποιαδήποτε δυνητική διπλωματική πρωτοβουλία για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Θεωρούμε ότι αυτά τα δυο ζητήματα βρίσκονται σε διαφορετικές ράγες», είπε.

Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου ο Σάλιβαν πρόσθεσε πως η μια διαπραγμάτευση αφορούσε «το πρακτικό ζήτημα του να γίνει αυτή η ανταλλαγή», ενώ η δεύτερη είναι «πολύ πιο περίπλοκη», σε αυτήν «θα ηγηθούν οι Ουκρανοί», ενώ οι «οι ΗΠΑ θα διαβουλευθούν εντατικά με τους συμμάχους» για να υποστηρίξουν το Κίεβο «όταν είναι έτοιμο να κάνει βήμα εμπρός και να εμπλακεί σε αυτού του είδους τη διπλωματία».