Η δυναμική των Ελλήνων στις ηλεκτρονικές αγορές
Ασφαλές και ανταγωνιστικό παραμένει το ελληνικό ηλεκτρονικό εμπόριο, παρά την γιγάντωσή του τα τελευταία χρόνια. Όπως εξηγεί μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Μάκης Σαββίδης, αντιπρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Εμπορίου (GRECA) και αντιπρόεδρος Εμπορικού Συλλόγου Αθήνας (ΕΣΑ), τόσο ο Greek e-Commerce Association όσο και τα όργανα του κράτους παρακολουθούν τις οποίες παρατυπίες συμβαίνουν και δίνουν άμεσα λύσεις για να διασφαλίσουν ένα φιλικό για τον καταναλωτή περιβάλλον αγορών. Την ίδια ώρα, αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των Ελλήνων έχουν γίνει οι διαδικτυακές αγορές με την διείσδυση του ηλεκτρονικού εμπορίου να έχει ενισχυθεί σημαντικά μετά την πανδημία. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα έκθεσης που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα η Nexi Ελλάδος, το 2023 οι καταναλωτές στην Ελλάδα ξόδεψαν περίπου 35 δισ. ευρώ για την πραγματοποίηση ηλεκτρονικών αγορών με το μεγαλύτερο μέρος αυτών, 17,5 δισ. ευρώ, να δαπανάται για την αγορά φυσικών αγαθών. Το ποσό των 10,7 δισ. ευρώ δαπανάται για ταξίδια (κρατήσεις, εισιτήρια κ.ά.) και 6,7 δισ. ευρώ για την αγορά υπηρεσιών.
Καθώς οι ηλεκτρονικές πωλήσεις στην Ελλάδα βρίσκονται σε συνεχή ανοδική πορεία, το 2023 ο τζίρος εκτιμάται πως ξεπέρασε τα 17 δισ. ευρώ σημειώνοντας αύξηση 9% από τα 15,8 δισ. ευρώ το 2022, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Έκθεσης Ηλεκτρονικού Εμπορίου που δημοσίευσε ο Ελληνικός Σύνδεσμος Ηλεκτρονικού Εμπορίου και ο E-Commerce Europe. Αυξανόμενος βαίνει και ο αριθμός των Ελλήνων ηλεκτρονικών καταναλωτών. Συγκεκριμένα, το 2023 διαδικτυακές αγορές έκανε το 75% των Ελλήνων ηλεκτρονικών καταναλωτών, σημειώνοντας άνοδο από το 70% του 2022 και το 51% του 2019. Σύμφωνα με τον κ. Σαββίδη, το ηλεκτρονικό εμπόριο στην Ελλάδα «έχει δυνατότητα περαιτέρω ανάπτυξης καθώς η διείσδυσή του παραμένει σε χαμηλότερα επίπεδα από άλλες χώρες της ΕΕ». Εστιάζοντας στην περυσινή χρονιά ο κ. Σαββίδης τονίζει ότι «ήταν πολύ ικανοποιητική», ωστόσο αναφέρει ότι «η φετινή δεν συνεχίζει με την ίδια δυναμική». Οι επιχειρήσεις βρίσκονται μπροστά σε νέες προκλήσεις και καλούνται να «τρέξουν» πιο γρήγορα τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους. Σύμφωνα με τον ίδιο, πρέπει να δοθούν περαιτέρω κίνητρα στις ελληνικές επιχειρήσεις για να αναπτύξουν τις ψηφιακές τους πωλήσεις διασυνοριακά, ώστε να ανταγωνιστούν αντίστοιχες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Ως σημαντική πρόκληση για το ελληνικό ηλεκτρονικό εμπόριο, ο κ. Σαββίδης αναφέρει την επέκταση ευρωπαϊκών e-shops που κερδίζουν πολύ μεγάλα κομμάτια της ελληνική αγοράς.
Παράλληλα, πόλο έλξης για τους Έλληνες καταναλωτές συνεχίζουν να αποτελούν οι διεθνείς ηλεκτρονικές αγορές. Σύμφωνα με τον κ. Σαββίδη, οι παγκόσμιες ηλεκτρονικές αγορές προσφέρουν ευκολία και ποικιλία, καθώς επιτρέπουν στους καταναλωτές να έχουν πρόσβαση σε προϊόντα από όλο τον κόσμο. Ωστόσο, αυτή η παγκόσμια εμβέλεια κρύβει κινδύνους και παγίδες για τους καταναλωτές. «Ο Έλληνας καταναλωτής επιλέγει διεθνή ηλεκτρονικά καταστήματα πιστεύοντας ότι θα έχουν την ίδια ποιότητα υπηρεσιών με τα ελληνικά-ευρωπαϊκά που υπόκεινται στην πολύ αυστηρή νομοθεσία. Για παράδειγμα τα ασιατικά market places έχουν φτάσει στο 7% του μεριδίου στην ελληνική ηλεκτρονική αγορά. Όμως, όπως έχουν επιβεβαιώσει πολλοί φορείς στο εξωτερικό, δεν εφαρμόζουν την νομοθεσία με αποτέλεσμα τόσο τα προϊόντα που παραγγέλλονται όσο και τα προσωπικά δεδομένα του καταναλωτή να είναι εκτεθειμένα σε κίνδυνο» τονίζει ο κ. Σαββίδης.
Ο κ. Σαββίδης προσθέτει επίσης ότι η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ηλεκτρονικού Εμπορίου (Ecommerce Europe) στην οποία ο ίδιος είναι μέλος του ΔΣ της και εκπροσωπεί την Ελλάδα μέσω του GRECA καθώς και πολλά από τα μέλη των κατά τόπους ανά την Ευρώπη εθνικών συνδέσμων, εξέδωσαν πρόσφατα ανοιχτή επιστολή προς τους φορείς λήψης αποφάσεων, τις αρχές επιβολής και τους ενδιαφερόμενους φορείς γενικά, τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνικό επίπεδο, τονίζοντας την επείγουσα ανάγκη να εξασφαλιστούν ίσοι όροι ανταγωνισμού και αποτελεσματική επιβολή της νομοθεσίας της ΕΕ προς όλους τους φορείς του ηλεκτρονικού εμπορίου που δραστηριοποιούνται στην ενιαία αγορά της ΕΕ. Λαμβάνοντας υπόψη την πολύ γρήγορη ανάπτυξη ορισμένων από αυτές τις επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες εκτός ΕΕ, οι συνυπογράφοντες την επιστολή προτρέπουν τους φορείς λήψης αποφάσεων σε επίπεδο ΕΕ αλλά και σε εθνικό επίπεδο να ενεργήσουν όσο το δυνατόν ταχύτερα για εξασφάλιση όλων των απαραίτητων μέσων για τον ενδελεχή έλεγχο των δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων που δεν είναι εγκατεστημένες στην ΕΕ με τον ίδιο ζήλο όσο και για εταιρείες που είναι ήδη εγκατεστημένες και λειτουργούν εντός της ΕΕ. Παράλληλα επισημαίνουν ότι σε περίπτωση που εντοπιστούν ζητήματα, οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να επιβάλλουν κυρώσεις σε εταιρείες που δεν συμμορφώνονται με την ίδια αποφασιστικότητα που εφαρμόζεται σε επιχειρήσεις που εδρεύουν στην ΕΕ σε περίπτωση παραβάσεων. Τέλος ζητούν προώθηση και διευκόλυνση της βαθύτερης συνεργασίας και συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και των αρχών τους.
Η δυναμική των Ελλήνων στις ηλεκτρονικές αγορές
Όπως προκύπτει από τα συμπεράσματα έκθεσης που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα η Nexi Ελλάδος για το ηλεκτρονικό εμπόριο το 2023, οι διαδικτυακές αγορές κερδίζουν συνεχώς έδαφος στην καθημερινότητα των Ελλήνων. Συγκεκριμένα, σε φυσικά αγαθά απορροφάται το 50% των δαπανών των Ελλήνων καταναλωτών για αγορές μέσω διαδικτύου, με τα ταξίδια και τις υπηρεσίες να ακολουθούν, αντιπροσωπεύοντας το 31% και 19% των ηλεκτρονικών δαπανών αντίστοιχα, ενώ πάνω από 90% των χρηστών του διαδικτύου στη χώρα μας πραγματοποιούν ηλεκτρονικές αγορές σε μηνιαία βάση. Αναφορικά με τις διαφορές μεταξύ των φύλων σε σχέση με τη συμπεριφορά τους απέναντι στις διαδικτυακές αγορές, οι Έλληνες τείνουν να αγοράζουν διαδικτυακά λίγο περισσότερο, σε ποσοστό 95%, αν και οι Ελληνίδες δεν απέχουν πολύ (ποσοστό 93%). Όσον αφορά τη διαφορά γενεών στις διαδικτυακές αγορές, το χάσμα είναι αρκετά στενό. Παρότι οι Millennials (30- 49) εξακολουθούν να «ηγούνται» των διαδικτυακών αγορών σε ποσοστό 96%, αντίστοιχα δυναμικά ακολουθούν η Gen X με ποσοστό 94% και η Gen Z με 93%, ενώ και οι Baby Boomers (65-79) δεν απέχουν πολύ, με ποσοστό 83%.
Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, το 2023 οι καταναλωτές στην Ελλάδα ξόδεψαν περίπου 35 δισ. ευρώ για την πραγματοποίηση ηλεκτρονικών αγορών με το μεγαλύτερο μέρος αυτών, 17,5 δισ. ευρώ, να δαπανάται για την αγορά φυσικών αγαθών. Το ποσό των 10,7 δισ. ευρώ δαπανάται για ταξίδια (κρατήσεις, εισιτήρια κ.ά.) και 6,7 δισ. ευρώ για την αγορά υπηρεσιών. Σημειώνεται ότι από τα 17,5 δισ. ευρώ για την αγορά φυσικών αγαθών, τα 3,1 δισ. ευρώ αφορούν την αγορά ηλεκτρικών οικιακών συσκευών, τα 2,6 δισ. ευρώ λευκές συσκευές ενώ 2,4 δισ. ευρώ δαπάνησαν το 2023 οι καταναλωτές στην Ελλάδα για την αγορά ρούχων από το διαδίκτυο. Την ίδια ώρα σε 1,7 δισ. ευρώ ανήλθαν οι δαπάνες για την αγορά ειδών υπόδησης, σε 1,1 δισ. ευρώ για αγορά προϊόντων ομορφιάς, σε 1,1 δισ. ευρώ για την αγορά έτοιμων γευμάτων και σε 800 εκατ. ευρώ για την αγορά ειδών φαρμακείου. Ποιες είναι οι μηνιαίες συνήθειες των Ελλήνων όσον αφορά τις διαδικτυακές αγορές; Από την έκθεση της Nexi αποδεικνύεται ότι τα ρούχα (48%), το φαγητό σε πακέτο (43%) και τα προϊόντα ομορφιάς (38%) αποτελούν τις τρεις πρώτες κατηγορίες προϊόντων που αγοράζονται ευρέως σε τακτική βάση. Από τα 10,7 δισ. ευρώ για ταξίδια, τα 4,7 δισ. ευρώ αφορούσαν την αγορά αεροπορικών εισιτηρίων, τα 3,7 δισ. ευρώ κρατήσεις σε ξενοδοχεία και 700 εκατ. ευρώ ταξίδια με πτήσεις τσάρτερ και ταξιδιωτικά πακέτα. Σε ό,τι αφορά τις υπηρεσίες, από τα 6,7 δισ. ευρώ που δαπανήθηκαν το 2023, τα 3,1 δισ. ευρώ αφορούσαν την αγορά ασφαλιστικών υπηρεσιών, 600 εκατ. ευρώ διαδικτυακά στοιχήματα και άλλα 600 δισ. ευρώ την αγορά εισιτηρίων για πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις.
Οι Έλληνες φαίνεται να είναι “τοπικά προσανατολισμένοι”, καθώς σχεδόν οι μισοί από αυτούς δείχνουν προτίμηση στις αγορές από τοπικά διαδικτυακά καταστήματα. Συγκεκριμένα ποσοστό 49% των χρηστών του ίντερνετ στην Ελλάδα δήλωσαν ότι πραγματοποίησαν αγορές από τοπικά καταστήματα το 2023. Οι λόγοι είναι πολλοί. Σύμφωνα με την έκθεση, στην Ελλάδα οι χρήστες του ίντερνετ επιλέγουν να κάνουν τις αγορές τους από τοπικές επιχειρήσεις για τους ακόλουθους λόγους: 72% τιμές, 39% επιλογές παράδοσης και 30% στήριξη μικρών/τοπικών επιχειρήσεων.
Παράλληλα, οι Έλληνες καταναλωτές δείχνουν ολοένα μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τις ευκαιρίες που υπάρχουν πέρα από τα σύνορά τους. Ποσοστό 51% των χρηστών του ίντερνετ στην Ελλάδα δήλωσαν ότι πραγματοποίησαν κάποια ηλεκτρονική αγορά από ξένο ιστότοπο τις τελευταίες 28 ημέρες του 2023. Το ευρύ φάσμα των χωρών από όπου μπορούν να ψωνίσουν οι καταναλωτές καθιστά ακόμα πιο ελκυστικές τις ηλεκτρονικές αγορές παγκόσμιας κλίμακας. Τα επεκτεινόμενα παγκόσμια marketplaces, όπως το Amazon και το eBay, έχουν διευκολύνει αυτή τη μετάβαση, προσφέροντας στους καταναλωτές κάτι ιδιαίτερα ελκυστικό: ευκολία και άνεση. Οι περισσότεροι καταναλωτές θεωρούν σημαντικό πλεονέκτημα τη δυνατότητα πρόσβασης σε ποικιλία επιλογών, σε συνδυασμό με την εύρεση καλύτερων τιμών. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έκθεσης, το 52% των χρηστών του ίντερνετ στην Ελλάδα δήλωσαν ότι η μεγάλη γκάμα προϊόντων αποτελεί βασικό πλεονέκτημα. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα ορισμένοι που προβληματίζονται σχετικά με συγκεκριμένα ζητήματα. Ειδικότερα, ποσοστό 42% των καταναλωτών ανησυχούν για την ποιότητα των προϊόντων, εκφράζοντας ενδοιασμούς ή θεωρώντας πως πρόκειται για μειονέκτημα.
Ένα ακόμη ενδιαφέρον εύρημα της έκθεσης της Nexi για το ηλεκτρονικό εμπόριο, είναι ότι οι Έλληνες καταναλωτές επιλέγουν συχνά τις ψηφιακές μεθόδους πληρωμής για τις αγορές τους. Έτσι, το PayPal (38%) και οι πιστωτικές κάρτες (27%) προηγούνται ως προτιμώμενες μέθοδοι πληρωμής, ενώ τα μετρητά κατά την παράδοση (13%) έρχονται σε χαμηλότερη θέση. Η ασφάλεια (62%), η ταχύτητα (41%) και η ευκολία (37%), είναι οι βασικοί λόγοι που οι Έλληνες χρήστες του διαδικτύου εμπιστεύονται τις ψηφιακές λύσεις πληρωμών.
