Υπερτουρισμός

Γράφει η Ευτυχία Παπούλια

Κοινωνιολόγος

Μια επιχείρηση, που το μόνο που φέρνει είναι λεφτά, είναι μια φτωχή επιχείρηση.

Henry Ford, Αμερικανός βιομήχανος

Χρησιμοποιούμε συχνά τον όρο ‘ανάπτυξη’ ως έναν στόχο που πρέπει να επιδιώκει η κάθε κυβέρνηση, πιστεύοντας πως με αυτόν τον τρόπο, με την αύξηση δηλαδή του εθνικού και κατ’ επέκταση του ατομικού εισοδήματος των πολιτών, βελτιώνεται και το επίπεδο ζωής τους. Και ως ένα σημείο, η αντίληψη αυτή μπορεί να εμπεριέχει μια αλήθεια. Μέχρι εκεί δηλαδή που η ανάπτυξη καλύπτει τις ανάγκες μιας αξιοπρεπούς διαβίωσης. Όταν όμως αυτή υπερβαίνει τον στόχο και εξελίσσεται σε μια συσσώρευση άχρηστου πλούτου, ολίγων ή και πολλών, τότε διαπιστώνουμε κάτι πολύ απλό: Πως το επίπεδο ζωής μας και η αξιοπρεπής διαβίωσή μας δεν μας εξασφαλίζει κατ’ ανάγκη και μια αντίστοιχη ποιότητα ζωής και κατ’ επέκταση την ψυχική μας γαλήνη, την ηρεμία και τελικά την ευτυχία μας που είναι και το ζητούμενο.

Και εδώ πρέπει να επισημάνουμε πως σε κάθε χώρα συμβαίνει ό,τι και στις επιχειρήσεις, μικρές και μεγάλες: Δεν έχουν δηλαδή απεριόριστες δυνατότητες ανάπτυξης. Και οι όποιες προκλήσεις για περισσότερη παραγωγή προϊόντων, που κάποιες συγκυρίες ευνοούν, είναι μια παγίδα στην οποία πέφτουν και επιχειρήσεις που διαθέτουν ικανούς μάνατζερ. Κι αυτό, οφείλεται στην αδυναμία να αντισταθεί ο άνθρωπος στον πειρασμό για όλο και μεγαλύτερα κέρδη.

Έτσι επεκτείνουν τις εγκαταστάσεις τους, εκσυγχρονίζουν τον εξοπλισμό τους, με δάνεια από τράπεζες, αυξάνουν το εργατικό δυναμικό τους και παράγουν πολύ περισσότερα προϊόντα που η αγορά που έχει ήδη κορεστεί, δεν μπορεί να απορροφήσει με αποτέλεσμα τα παραγόμενα να παραμένουν στοιβαγμένα στις αποθήκες με τα δυσβάστακτα λειτουργικά έξοδα να τρέχουν. Και οι εξαγωγές, ως μία εναλλακτική, μόνο εύκολη υπόθεση δεν είναι, όπως μου εξιστορούσε παλαίμαχος βιοτέχνης που είχε την οξυδέρκεια και αντιστάθηκε έγκαιρα σε ανάλογη πρόκληση για αναβάθμιση της μικρής βιοτεχνίας του σε ένα σύγχρονο εργοστάσιο.

Ένα τέτοιο προϊόν, για το οποίο μάλιστα μας διακρίνει και μια έπαρση και βάζει σε πειρασμό όσουν προσβλέπουν σε γρήγορα και κυρίως χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις κέρδη, είναι ο τουρισμός. Και για να είμαστε ακριβείς, ο τουρισμός δεν είναι ένα προϊόν όπως πολλά άλλα που το κατασκευάζουμε, το συσκευάζουμε και το πουλάμε στον επισκέπτη. Οι τουρίστες έρχονται εδώ για να απολαύσουν τις ακρογιαλιές μας και μνημεία που δεν τα κατασκευάσαμε εμείς. Δεν έρχονται για να δοκιμάσουν το περίφημο έτσι κι’ αλλιώς ούζο ή την κρητική τσικουδιά. Εμείς το μόνο που κάνουμε για τους επισκέπτες μας, είναι απλά να κατασκευάζουμε όλο και περισσότερους χώρους υποδοχής, καταστρέφοντας έτσι ανεπανόρθωτα το φυσικό περιβάλλον.

Κι όταν μοιραία κάποια στιγμή ο υπερτουρισμός θα κοπάσει, όλες αυτές οι κατασκευές που ήταν πάνω απ’ τις  πραγματικές ανάγκες ενός ποιοτικού τουρισμού και σκίαζαν το τοπίο, θα παραμείνουν ως μνημεία αλόγιστης και ανερμάτιστης τουριστικής υπερανάπτυξης. Δεν  προσφέρουμε στους τουρίστες κάποιο προϊόν που να παράγουν οι κάτοικοι της περιοχής που επισκέπτονται. Αυτές τις επιπτώσεις του υπερτουρισμού κάποιοι τις βιώνουν ήδη και αναζητούν τρόπους αναχαίτισης του φαινομένου, πριν το λεγόμενο τουριστικό προϊόν απαξιωθεί τελείως με αλόγιστες κατασκευές για τουρίστες, που θα συνωστίζονται μαζί ή και χωρίς τους ντόπιους για μια θέση στις ακτές μας.

Στην χώρα μας, που θεωρούμε πως ο τουρισμός είναι η ιερή αγελάδα που θα συντηρεί την οικονομία μας, δεν υψώθηκε, για την ώρα τουλάχιστον, φωνή διαμαρτυρίας για τις επιπτώσεις και τις συνέπειες του υπερτουρισμού, που δεν είναι της παρούσης να αναφερθούν. Στην Ισπανία όμως, εικόνες που έκαναν τον γύρο του κόσμου, δείχνουν απελπισμένους και εξαγριωμένους πολίτες να βάλλουν εναντίον …των τουριστών ακόμη και με …νεροπίστολα, από ακτιβιστές που βλέπουν πως ο υπερβολικά μεγάλος τουρισμός διώχνει τους ίδιους απ’ τις παραλίες τους, επιβαρύνει τις υπηρεσίες του Δήμου με τα σκουπίδια που αφήνουν, αλλά και τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για την δημόσια υγεία. Και μέχρι να λάβουμε δραστικά μέτρα για να αναχαιτιστεί το φαινόμενο του υπερτουρισμού εμείς εδώ έχουμε δύο επιλογές: Είτε κάθε καλοκαίρι αντί για τις ακτές να παίρνουμε…τα βουνά, είτε να γίνουμε χειμερινοί κολυμβητές, μια πολύ καλή συνήθεια, και να κάνουμε τα μπάνια μας Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά…

Καλές διακοπές!