Ο Τζον Γκοτμαν, Αμερικανός ψυχολόγος και ομότιμος καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον ερευνά επί δεκαετίες ζευγάρια. Συγκεκριμένα, επικεντρώνεται στην πρόβλεψη του διαζυγίου αλλά και στη σταθερότητα εντός του γάμου. Ο ίδιος έπειτα από πολυετή έρευνα, παρατήρησε τέσσερις κοινές συμπεριφορές που υιοθετούν τα ζευγάρια που συχνά οδηγούνται στο διαζύγιο ή στον χωρισμό, και τις οποίες ονόμασε «Four Horsemen». Σύμφωνα λοιπόν με τον Γκότμαν, αν τα ζευγάρια λειτουργούν με βάση αυτές τις 4 συμπεριφορές η σχέση τους αργά ή γρήγορα θα τερματιστεί. Ωστόσο, ο ίδιος προτείνει τρόπους για να αλλάξετε αυτή τη συμπεριφορά. Βεβαίως, οι συμπεριφορές αυτές δεν καταστρέφουν μόνο μία ερωτική σχέση, αλλά κάθε δεσμό που αναπτύσσεται μεταξύ των ανθρώπων.
Κριτική
Κριτική είναι όταν ο σύντροφος επιτίθεται στον χαρακτήρα, στις πεποιθήσεις, την προσωπικότητα, την εμφάνιση ή τις πράξεις του άλλου ατόμου. Κάνοντας κριτική χρησιμοποιούμε απόλυτες ή υπερθετικές δηλώσεις (πάντα το κάνεις αυτό, ποτέ δεν είσαι τρυφερός, πρέπει να συμπεριφέρεσαι έτσι, πρέπει να αλλάξεις) οι οποίες δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και διαφέρουν από την έκφραση του πώς νιώθετε ή τι σκέφτεστε, είναι υπερβολικές. Πώς προσπαθούν να χειριστούν; Τονίζοντας πως τα λένε από…αγάπη.
Περιφρόνηση
Η περιφρόνηση είναι μια πιο αυστηρή κλιμάκωση της κριτικής. Εάν εσείς και ο σύντροφός σας επικοινωνείτε με περιφρόνηση, ίσως να σημαίνει ότι αισθάνεστε ανώτεροι από τον σύντροφό σας και μιλάτε ή συμπεριφέρεστε με συγκαταβατικό τρόπο απέναντί του. Μπορούμε να απευθυνόμαστε σε κάποιον περιφρονώντας τον, χωρίς απαραίτητα να χρησιμοποιούμε λεκτική επικοινωνία. Για παράδειγμα μπορεί να κάνετε eye roll, να σαρκάζετε ή να διακωμωδείτε. Σύμφωνα με την έρευνα του Γκοτμαν από το 1994, η περιφρόνηση είναι ο Νο. 1 προγνωστικός παράγοντας διαζυγίου μέσα στα πρώτα 6 χρόνια του γάμου. Εάν η περιφρόνηση «ριζώσει» μακροπρόθεσμα, μπορεί να βλάψει τη σχέση σας και την αυτοεκτίμηση του συντρόφου σας.
Άμυνα
Η άμυνα εμφανίζεται όταν εσείς ή ο σύντροφός σας δεν παραδέχεστε το λάθος σας ή αρνείστε την ευθύνη των πράξεών σας. Αυτό το μοτίβο επικοινωνίας εμφανίζεται συχνά αν αισθάνεστε επίθεση ή κριτική από τον σύντροφό σας. Το gaslighting — το οποίο περιλαμβάνει άρνηση, χειραγώγηση ή λάθος κατεύθυνση — είναι ένας αμυντικός μηχανισμός όταν κάποιος δεν έχει ή δεν χρησιμοποιεί δεξιότητες καλής επικοινωνίας.
Stonewalling/Όταν ο σύντροφος δεν δίνει συνέχεια στην συζήτηση
Το stonewalling είναι μια πράξη άρνησης να εμπλακείς σε μια δύσκολη συζήτηση ή να απαντήσεις σε κάποιον που εκφράζει τα συναισθήματά του και τις ανάγκες του. Αρκετές φορές το stonewalling μπορεί να είναι εμφανές. Ωστόσο, μπορεί να γίνει και αρκετά «ύπουλο» και δύσκολο στην κατανόηση. Για παράδειγμα, μπορεί να θέλετε να συζητήσετε κάτι που σας απασχολεί και ο σύντροφός σας εκείνη την στιγμή να δείχνει ότι είναι απασχολημένος, να μην διατηρεί οπτική επαφή, να συμμετέχει σε άλλες δραστηριότητες που δεν σχετίζονται με την συζήτησή σας ή να χρησιμοποιεί παθητικά επιθετικές συμπεριφορές ή χρήση χαρακτηρισμών.
Ο Γκοτμαν σημειώνει πως κανένα από αυτά τα 4 σημάδια μεμονωμένα δεν αποτελεί προβλεπτικό παράγοντα διαζυγίου, ωστόσο αν αυτές οι συμπεριφορές επαναλαμβάνονται και είναι πλέον ο τρόπος που επικοινωνείτε ίσως είναι καιρός να αναζητήσετε βοήθεια προκειμένου να αλλάξετε την δυσλειτουργική συμπεριφορά που βλάπτει την σχέση σας. Ο ίδιος, αναφέρει τρόπους οι οποίοι θα σας βοηθήσουν να παρατηρήσετε αυτές τις συμπεριφορές και μακροπρόθεσμα να τις αλλάξετε. Για παράδειγμα, όταν νιώθετε ότι είστε έτοιμος να ασκήσετε κριτική στον σύντροφό σας, προσπαθήστε να σκεφτείτε αντικειμενικά αν όντως αξίζει αυτήν την κριτική. Επίσης όταν σας κατηγορεί για κάτι ο σύντροφός σας, προσπαθήστε να σκεφτείτε αν αυτό που σας λέει έχει μία βάση, κάντε την αυτοκριτική σας χωρίς να αμυνθείτε.
Η θεραπεία ζεύγους μπορεί να είναι χρήσιμη για πολλούς λόγους, και αν αυτές οι 4 συμπεριφορές επαναλαμβάνονται στη σχέση σας, η λήψη βοήθειας μπορεί να είναι καθοριστικής σημασίας. Τα οφέλη της θεραπείας ζεύγους περιλαμβάνουν την εκμάθηση υγιών τρόπων επικοινωνίας στις συγκρούσεις και τη βελτίωση της ικανοποίησης από τη σχέση. Να θυμάστε ότι ποτέ δεν είναι αργά να μάθετε καλύτερους τρόπους επικοινωνίας ώστε να συνδέεστε λειτουργικά στην σχέση σας.
