Μεγάλη αύξηση στην τιμή του ελαιόλαδου στην Ισπανία παρά τον μηδενισμό του ΦΠΑ. Σκιές στην αποτελεσματικότητα του μηδενισμού του ΦΠΑ στο ελαιόλαδο, ενός εκ των πιο προβεβλημένων μέτρων που έχει εφαρμόσει η κυβέρνηση της Ισπανίας για την αντιμετώπιση της ακρίβειας στα τρόφιμα, έχουν προκαλέσει τα νεότερα επίσημα στοιχεία του Εθνικού Ινστιτούτου Στατιστικής (INE). Σύμφωνα με τα στοιχεία πληθωρισμού για τον Ιούλιο, πρώτο μήνα εφαρμογής του μέτρου, το ελαιόλαδο ήταν ακριβότερο κατά 38,3% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2023. O ευρύτερος δείκτης των τροφίμων δείχνει αύξηση 3% σε ετήσια βάση, με την Eurostat να κατατάσσει την Ισπανία ως τη χώρα με τον τέταρτο υψηλότερο πληθωρισμό τροφίμων τον συγκεκριμένο μήνα ανάμεσα στα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Παρά το γεγονός ότι σε μηνιαία βάση παρατηρείται μικρή αποκλιμάκωση της τιμής του ελαιολάδου, η πτωτική τάση είχε αρχίσει προ τριμήνου, δηλαδή προτού μηδενιστεί ο ΦΠΑ. Παράλληλα, τα στοιχεία της INE εγείρουν ερωτήματα για το κατά πόσον το μέτρο θα αποφέρει ουσιαστικά αποτελέσματα, με δεδομένο ότι οι μειώσεις στον ΦΠΑ σε διάφορα τρόφιμα, που εφαρμόστηκαν από την κυβέρνηση Σάντσεθ μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, είναι προγραμματισμένο να αρχίσουν να αποσύρονται από το τέλος Σεπτεμβρίου έως το τέλος του έτους.
Άγνωστο παραμένει εν τω μεταξύ το συνολικό δημοσιονομικό κόστος για τα δημόσια ταμεία, ενώ ειδικά η τιμή του ελαιολάδου επηρεάζεται έντονα από εξελίξεις στη διεθνή αγορά και την ετήσια σοδειά στους μεγάλους παραγωγούς της Μεσογείου.
Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με έκθεση της κεντρικής Τράπεζας της Ισπανίας, ακόμα και σε περιπτώσεις που η μείωση του ΦΠΑ διαχέεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στις τιμές που βλέπουν οι καταναλωτές στο ράφι, το αποτέλεσμα είναι προσωρινό και ουσιαστικά εξαφανίζεται περίπου τρεις μήνες αργότερα.
Στο ίδιο συμπέρασμα για την περίπτωση της Ισπανίας κατέληξε το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, σημειώνοντας μάλιστα ότι, με βάση την πανευρωπαϊκή εμπειρία, η μετέπειτα επαναφορά των συντελεστών στα αρχικά επίπεδα εν τέλει διευρύνει το περιθώριο κέρδους των εμπόρων.
