...να μεταναστεύει
Την εκπαίδευση ενός πτηνού που είχε εξαφανιστεί από την κεντρική Ευρώπη εδώ και 300 χρόνια και μόλις επέστρεψε έχουν αναλάβει οι επιστήμονες. Πρόκειται για το σπάνιο πτηνό που ονομάζεται βόρεια φαλακρή ίβις. Οι επιστήμονες έχουν αναλάβει να γίνουν «ανάδοχοι γονείς» και χρησιμοποιώντας ένα μικροσκοπικό αεροπλάνο διδάσκουν στα πουλιά να ακολουθούν τις ξεχασμένες διαδρομές που αξιοποιούσαν εκατοντάδες χρόνια πριν για να μεταναστεύουν. Τριάντα έξι από αυτά τα απειλούμενα πουλιά ακολουθούν τώρα ένα υπερελαφρύ αεροσκάφος σε μια διαδρομή 2.800 χιλιομέτρων από την Αυστρία στην Ισπανία, σε ένα ταξίδι που μπορεί να διαρκέσει έως και 50 ημέρες.
Κατά τη διάρκεια της πτήσης, οι μελετητές κάθονται στο πίσω μέρος του αεροπλάνου, κουνώντας και ενθαρρύνοντας τα πουλιά να πετάξουν. Την ιδέα σκέφτηκε ο βιολόγος, Γιοχάνες Φριντζ, που πιλοτάρει το μικρό αεροσκάφος, το οποίο έχει έναν μικρό κινητήρα που μοιάζει με ανεμιστήρα στο πίσω μέρος και διαθέτει ένα κίτρινο αλεξίπτωτο. Είναι η πρώτη προσπάθεια επανεισαγωγής ενός μεταναστευτικού είδους με την συγκεκριμένη τεχνική. «Είναι μια σχεδόν σουρεαλιστική εμπειρία, να βρίσκεσαι εκεί ψηλά στον ουρανό με αυτά τα πουλιά. Είναι μια συγκινητική και εξαιρετική εμπειρία» αναφέρει ο Φριντζ στον Guardian.
Έμπνευση η ταινία «Fly Away Home»
Ο Φριντζ εμπνεύστηκε από την ταινία «Fly Away Home» του 1996, στην οποία ο κύριος χαρακτήρας πετά με ένα εξαιρετικά ελαφρύ αεροπλάνο για να δείξει στις ορφανές χήνες το μεταναστευτικό τους μονοπάτι. Η ταινία βασίστηκε στο έργο του «Father Goose» Bill Lishman, ενός φυσιοδίφη που δίδαξε τις καναδικές χήνες με τον ίδιο τρόπο το 1988. Η Φαλακρή Ίβιδα ή Βόρεια Φαλακρή Ίβις ή Ίβις του Ουάλντραπ είναι πολύ σπάνιο είδος ίβιδας της οικογένειας των Θρησκειορνιθίδων.
Η κατανομή της περιορίζεται στο Βόρειο Μαρόκο και τη Συρία. Για περισσότερα από 300 χρόνια είχαν εξαφανιστεί στην κεντρική Ευρώπη, με μικρούς πληθυσμούς να επιβιώνουν σε ζωολογικούς κήπους. Ο πληθυσμός της Κεντρικής Ευρώπης αυξήθηκε από το μηδέν σε σχεδόν 300 από την έναρξη του έργου το 2002, και το 2011 το πρώτο πουλί μετανάστευσε πίσω στη Βαυαρία από την Τοσκάνη χωρίς ανθρώπινη βοήθεια.
Οι αλλαγές στο κλίμα κάνουν επιτακτική αυτή τη μέθοδο
Οι πρώτες γενιές έχουν ήδη αναπαραχθεί στη φύση και δίδαξαν στους απογόνους τους το μεταναστευτικό μονοπάτι που έμαθαν από τους ανθρώπους. Ωστόσο, η κλιματική κρίση κάνει αυτή τη μετανάστευση πιο δύσκολη και σημαίνει ότι οι άνθρωποι πρέπει να καθοδηγούν τις νεότερες γενιές σε νέες διαδρομές. Τα πτηνά μεταναστεύουν αργότερα πλέον, γεγονός που τα αναγκάζει να διασχίσουν τις Άλπεις σε ψυχρότερες συνθήκες.
Σε απάντηση, η ομάδα Waldrap ξεκίνησε πιλοτικά μια νέα διαδρομή το 2023, από τη Βαυαρία στην Ανδαλουσία στη νότια Ισπανία. Η φετινή διαδρομή είναι περίπου 186 μίλια μεγαλύτερη από την περσινή. Φέτος ήταν το 17ο ταξίδι του είδους με οδηγούς ανθρώπους. Ένα σμήνος πουλιών ξεκίνησε το ταξίδι του στις 13 Αυγούστου και αναμένεται να φτάσει στην Ανδαλουσία στις αρχές Οκτωβρίου. Η προσπάθεια αυτή, όμως, δεν περιορίζεται μόνο βόρεια φαλακρή ίβιδα, αλλά ανοίγει τον δρόμο και για άλλα απειλούμενα μεταναστευτικά είδη. «Αυτή η μέθοδος που αναπτύξαμε είναι απαραίτητη για έναν αυξανόμενο αριθμό άλλων αποδημητικών ειδών πτηνών» σχολίασε ο Φριντζ.
