Το situationship καταγράφεται όλο και πιο συχνά ως μια νέα τάση στις σχέσεις. Εμφανίζεται ως όρος σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στις πλατφόρμες γνωριμιών. Τι ακριβώς όμως είναι; Ο όρος δημιουργείται από την ένωση των λέξεων «situation» (κατάσταση) και relationship (σχέση). Είναι μια «κατάσταση» πριν από τη «σχέση». Είναι, όπως λένε οι γνωρίζοντες, το σημείο ανάμεσα σε μια σχέση αφοσίωσης ενός ζευγαριού και κάτι περισσότερο από μια φιλία. Στο situationship δεν ξεκαθαρίζεται τι ακριβώς συμβαίνει μεταξύ των δύο ατόμων. Δεν είναι απόλυτα ερωτική ή σεξουαλική σχέση. Είναι επίσης μια σχέση ρομαντική που στερείται της δέσμευσης, των κανόνων και των προσδοκιών. Οι δύο σύντροφοι δεν χρειάζεται κάπως να την προσδιορίσουν, να της δώσουν ένα «όνομα», και σπάνια σχεδιάζουν από κοινού το μέλλον. Ζουν τις στιγμές χωρίς να ενδιαφέρονται για το «που βαδίζει η σχέση τους». Η Ελίζαμπεθ Άρμστρονγκ, πρόεδρος του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, ερεύνησε με την ομάδα της τη νέα τάση. «Στην έρευνά μας, ορίζουμε το situationship ως μια σεξουαλική ή ρομαντική σχέση που διαρκεί έξι μήνες ή περισσότερο, την οποία το ένα ή και τα δύο μέρη δεν θεωρούν ότι πάει πουθενά», δήλωσε μιλώντας στο Insider.
Η εξάπλωση της νέας τάσης
Το situationship έχει κατακλύσει το διαδίκτυο, έχει εισέλθει στη συλλογική συνείδηση, και όλο και περισσότεροι δηλώνουν πως βρίσκονται σε αυτή την «κατάσταση». Ενδεικτικά, σύμφωνα με στοιχεία από την πλατφόρμα γνωριμιών Tinder, μεταξύ Ιανουαρίου και Οκτωβρίου του 2022, κατεγράφη αύξηση 49% των προφίλ που ανέφεραν στα χαρακτηριστικά του χρήστη τον όρο situationship. Χιλιάδες είναι τα βίντεο ή οι αναρτήσεις στα social media με το hashtag #situationship. Οι άνθρωποι που βρίσκονται σε situationship τείνουν να παρουσιάζουν δημοσίως τον εαυτό τους ως ελεύθερους, αλλά ταυτόχρονα δεν έχουν άμεση πρόθεση να τερματίσουν την «κατάσταση» στην οποία βρίσκονται. «Σίγουρα είναι μια κατάσταση που έχει ξεφύγει από την παραδοσιακή κλιμάκωση της σχέσης που βαίνει προς τη συμβίωση ή κάποια ισχυρότερης δέσμευσης ή το γάμο», υπογραμμίζει η Ελίζαμπεθ Άρμστρονγκ.
«Δεν είναι όμως ούτε όπως το περιστασιακό ραντεβού, το οποίο έχει συνήθως ένα σκοπό», το σεξ, συμπληρώνει η Μιίσχα Μπατλ, σεξολόγος και σύμβουλος για θέματα σεξ και σχέσεων. «Δεν είναι ούτε όπως το “friends with benefits”», σημείωσε η συγγραφές του «This is Supposed to Be Fun», ενός οδηγού για το σεξ και τις γνωριμίες που δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 2023. «Ακόμη και στην κατάσταση “friends with benefits” υπάρχει ένα είδος σιωπηρής κατανόησης πως αν δεν λειτουργήσει θα προκληθούν δύσκολα συναισθήματα. Νομίζω πως στο situationship οι άνθρωποι απλώς βλέπουν πως πάνε τα πράγματα και ο καθένας μπορεί να σκέφτεται ό,τι θέλει για το μέλλον».
Τα «μειονεκτήματα»
Όμως η «κατάσταση» δεν είναι και τόσο ξεκάθαρη, όπως πολλοί ισχυρίζονται. Νέοι, που έχουν βρεθεί σε «situationship» επισημαίνουν πως υπάρχουν και πολλά μειονεκτήματα. Τα συναισθήματα μπλέκονται πάντα και «παίζονται» κάθε μέρα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε σταδιακή αμφισβήτηση της ίδιας της αξίας του ατόμου. Όπως αναφέρουν τίποτα δεν φαίνεται σταθερό και αυτό μπορεί να επηρεάσει την ψυχική υγεία των εμπλεκόμενων, οι οποίοι καλούνται να συμβιβαστούν με μια ασταθή σχέση, χωρίς βαθύτερη και ουσιαστική σύνδεση και χωρίς μέλλον. «Η αβεβαιότητα μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα άγχους και σύγχυσης», συμφωνεί η Μιίσχα Μπατλ, υπογραμμίζοντας μάλιστα πως σε κάποιες περιπτώσεις η σύγκριση – ακόμη και ασυνείδητα – με τις παραδοσιακές σχέσεις, μπορεί να δημιουργήσει μεγαλύτερη ανασφάλεια, ένταση και διαμάχες.
Τα «πλεονεκτήματα»
Υπάρχουν όμως και πολλοί που υποστηρίζουν πως πρόκειται για μια θετική εμπειρία. Το situationship αφαιρεί τις ετικέτες, και επιτρέπει στους ανθρώπους να απολαμβάνουν τη στιγμή χωρίς να χρειάζεται να σκεφτούν τι θα ακολουθήσει, αναφέρουν οι υπέρμαχοι. «Η Gen Z ενδιαφέρεται λιγότερο για τις ετικέτες και όσα τις συνοδεύουν και εστιάζει στη δημιουργία σχέσεων με ανθρώπους που μπορούν να προσθέσουν κάτι στη ζωή τους με ουσιαστικό τρόπο», τονίζει στο Insider η Λέιλα Γκουιλάνι Λίαρντ, ανώτερη αντιπρόεδρος και επικεφαλής επικοινωνίας στο Tinder. Έρευνα που πραγματοποίησε η πλατφόρμα σε χρήστες ηλικίας 18 έως και 24 ετών από το Ηνωμένο Βασίλειο, τις ΗΠΑ και την Αυστραλία, το 54% των «ελεύθερων» που αναζητούν situationship αναφέρουν πως το κύριο όφελος πως θα έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν μια σχέση με λιγότερη πίεση. Επιπλέον το 48% των ερωτηθέντων εκτιμά πως το situationship προσφέρει περισσότερες επιλογές για τις φιλίες και άλλου τύπου σχέσεις.
«Είναι διασκεδαστικό γιατί δεν υπάρχουν “ετικέτες” και απλά ακολουθείς τη ροή, όπως σε πάει». «Κανείς δεν χρειάζεται να λογοδοτεί στον άλλο». «Μπορείς να μιλήσεις και να κάνεις ό,τι θέλεις χωρίς να ανησυχείς μήπως στεναχωρήσεις τον σύντροφό σου». «Έχεις τον έλεγχο του εαυτού σου. Εστιάζω στη δική μου ικανοποίηση και όχι στην εκπλήρωση των αναγκών ενός συντρόφου», υπογραμμίζουν οι υπερασπιστές του situationship.
Τα πάντα είναι… σχετικά
Εν κατακλείδι, η απροσδιόριστη περιοχή του situationship δεν είναι απαραίτητα «καλή» ή «κακή». Εξαρτάται από τη ψυχική διάθεση και τις ανάγκες του κάθε ατόμου. Αντανακλά μια ευρύτερη τάση κατά την οποία άνθρωποι δίνουν στον εαυτό τους τη δυνατότητα να απολαύσουν το παρόν, χωρίς εξαρτήσεις. Το situationship μπορεί να λειτουργήσει πολύ καλύτερα εάν και τα δύο μέρη κατανοούν την πραγματική διάσταση και τα όρια της σχέσης τους. «Για νεαρούς ενήλικης, που επιθυμούν να έχουν μια συναισθηματική παρουσία και σύνδεση όταν είναι μαζί, αλλά να έχουν την ελευθερία τους όταν είναι χώρια, χωρίς κάποια δέσμευση στη σχέση, είναι η τέλεια ενδιάμεση κατάσταση», υποστηρίζει η Λέιλα Γκουιλάνι Λίαρντ.
