Ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ αντιμετώπισε τον καρκίνο του μαστού με μια μη αποδεδειγμένη θεραπεία, βασισμένη σε ιούς που καλλιέργησε στο εργαστήριό της
Μία γυναίκα επιστήμονας πειραματίστηκε στον εαυτό της και θεραπεύθηκε από τον καρκίνο του μαστού. Η ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ, Μπεάτα Χαλάσι, αντιμετώπισε τον καρκίνο του μαστού με μια μη αποδεδειγμένη θεραπεία, βασισμένη σε ιούς που καλλιέργησε στο εργαστήριό της. Όταν έμαθε, το καλοκαίρι του 2020, ότι ο καρκίνος του μαστού είχε επανέλθει στον οργανισμό της, πήρε μια τολμηρή απόφαση. Ως ιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ στην Κροατία, γνώριζε ότι ερευνητές σε όλο τον κόσμο δοκίμαζαν θεραπείες καρκίνου που βασίζονται σε ιούς για να αποφύγουν τις καταστροφικές παρενέργειες συμβατικών θεραπειών όπως η χημειοθεραπεία. Η Χαλάσι, που μελετά τους ιούς για να ζήσει, αποφάσισε να δοκιμάσει μερικούς από αυτούς στον εαυτό της.
Με την έγκριση των ογκολόγων της, πειραματίστηκε στον εαυτό της και δούλεψε με συναδέλφους της για να κάνει ένεση με δύο τύπους ιών που καλλιέργησε σε ένα εργαστήριο, όπως ανέφερε το επιστημονικό περιοδικό Nature. Για αρκετές εβδομάδες, η θεραπεία της έκανε τον όγκο της να συρρικνωθεί, επιτρέποντας τελικά στους χειρουργούς να τον αφαιρέσουν. Σε μελέτη που τεκμηριώνει το πείραμά της και δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο στο επιστημονικό περιοδικό «Vaccines», η Χαλάσι και οι συνεργάτες της είπαν ότι η «μη συμβατική» θεραπεία έχει αφήσει τον καρκίνο της σε ύφεση για σχεδόν τέσσερα χρόνια.
Ειδικοί στη βιοηθική είπαν στην Washington Post ότι διαφωνούν με την απόφαση της Χαλάσι να εισέλθει στην ιστορικά αμφιλεγόμενη παράδοση του αυτο-πειραματισμού στην ιατρική και να δημοσιεύσει τα αποτελέσματά της. Αν και η συγκεκριμένη επιστήμονας είχε μοναδικά προσόντα για να σταθμίσει την απόφαση και να πραγματοποιήσει τις δοκιμές της στον εαυτό της, μπορεί να μην είχε την προοπτική ενός αντικειμενικού ερευνητή καθώς ήταν η ίδια αντικείμενο δοκιμής, είπαν. Και η μελέτη της σε έναν μόνο ασθενή δεν είναι πιθανό να παρέχει αρκετές πληροφορίες για να εξαχθούν συμπεράσματα σχετικά με τις θεραπείες που δοκίμασε. «Από τη δική μου οπτική γωνία, ο αυτο-πειραματισμός δεν είναι θεμελιωδώς ανήθικος», είπε η Άλτα Τσάρο, επίτιμη καθηγήτρια δικαίου και βιοηθικής στο Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν στο Μάντισον. «Μπορεί να είναι παράλογο. Μπορεί πράγματι να έχει μολυνθεί από ένα μη ρεαλιστικό σύνολο προσδοκιών… Αλλά δεν το βλέπω ως ουσιαστικά ανήθικο».
Η Χαλάσι και δύο από τους συν-συγγραφείς της δεν απάντησαν στα αιτήματα για σχολιασμό, αλλά το περιοδικό Nature την προσδιόρισε ως την ερευνήτρια που ήταν η ίδια το αντικείμενο της μελέτης. Η μελέτη της Χαλάσι μιλά για την ίδια ως «μια 50χρονη αυτοπειραματιζόμενη γυναίκα ιολόγο» και είναι το μόνο άτομο στη λίστα συγγραφέων που πληροί αυτήν την περιγραφή. Έρευνες που εξετάζουν τη χρήση ιών για τη θεραπεία του καρκίνου χρονολογούνται πάνω από μια δεκαετία. Η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων ενέκρινε για πρώτη φορά μια μορφή θεραπείας με ογκολυτικούς ιούς, τη χρήση ιών που τροποποιήθηκαν για να επιτίθενται ειδικά στα καρκινικά κύτταρα, για τη θεραπεία του καρκίνου του δέρματος το 2015.
Έκτοτε, η έρευνα επιδίωξε να διευρύνει το φάσμα των καρκίνων στους οποίους μπορεί να εφαρμοστεί αυτή η θεραπεία. Ωστόσο, οι κλινικές δοκιμές για νέες θεραπείες όπως αυτή είναι περιορισμένες, όπως έγραψαν η Χαλάσι και οι συνεργάτες της στη μελέτη τους, αφού πραγματοποιήθηκαν πρώτα σε ασθενείς των οποίων η υγεία μπορεί να έχει ήδη επηρεαστεί από συμβατικές θεραπείες όπως η χημειοθεραπεία ή η ακτινοθεραπεία. Η Χαλάσι όμως, ήταν σε διαφορετική κατάσταση. Βρισκόταν αρκετά χρόνια μακριά από τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού το 2016 και τη χημειοθεραπεία της που ακολούθησε. Και ήταν ένα σπάνιο υποκείμενο που είχε τα μέσα και την τεχνογνωσία να παράγει και να χορηγεί τη δική της πειραματική θεραπεία με ιούς.
Στη μελέτη της χρησιμοποίησαν δύο τύπους ιών – ένα στέλεχος ιλαράς που χρησιμοποιείται σε εμβόλια και τον ιό της φυσαλιδώδους στοματίτιδας, που επηρεάζει τα ζώα – και τους οποίους παρήγαγε στο δικό της εργαστήριο, σύμφωνα με τη μελέτη. Οι ιοί εγχύθηκαν απευθείας στον όγκο σε διάφορα διαστήματα για περίπου έξι εβδομάδες. Περίπου 11 ημέρες μετά το θεραπευτικό σχήμα, ο όγκος της Χαλάσι άρχισε να συρρικνώνεται και συνέχισε να μειώνεται σταδιακά έως ότου ήταν αρκετά μικρός για να αφαιρεθεί χειρουργικά μετά το τέλος των έξι εβδομάδων των ενέσεων.
Ήταν ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα, αναφέρει η μελέτη – η θεραπεία είχε λίγες σοβαρές παρενέργειες, εκτός από μια μέρα που η Χαλάσι ανέπτυξε πυρετό και επέτρεψε στους χειρουργούς να αφαιρέσουν τον όγκο χωρίς περαιτέρω ανάπτυξη ή εξάπλωση στο σώμα της. Ο καρκίνος μαστού της Χαλάσι είχε επιστρέψει δύο φορές μετά τη διάγνωσή της, το 2016. Μετά τη θεραπεία με τους ιούς, είναι απαλλαγμένη από καρκίνο για 45 μήνες, λέει η μελέτη. Με το πείραμα, η Χαλάσι κατατάσσεται σε μια μακρά σειρά ερευνητών που έχουν δοκιμάσει ιατρικές θεωρίες στον εαυτό τους. Οι προσπάθειές τους οδήγησαν σε σημαντικές ιατρικές ανακαλύψεις – και σε ορισμένες περιπτώσεις, σε βλάβη ή θάνατο. Ο Jesse Lazear, ένας Αμερικανός γιατρός που μελετούσε τον κίτρινο πυρετό τον 19ο αιώνα, πέθανε από την ασθένεια αφού επέτρεψε στον εαυτό του να τον τσιμπήσει ένα κουνούπι για να αποδείξει πώς μεταδόθηκε. Ο Περουβιανός φοιτητής ιατρικής Daniel Carrión πέθανε το 1885 αφού μολύνθηκε από τη νόσο του Carrión, η οποία αργότερα πήρε το όνομά του.
Ο αυτο-πειραματισμός της Χαλάσι δεν φαινόταν να είναι τόσο επικίνδυνος όσο τα παραπάνω μοιραία παραδείγματα, είπε ο Χανκ Γκρίλι, διευθυντής του Κέντρου Νομικής και Βιοεπιστημών του Πανεπιστημίου Στάνφορντ στην Post. Ωστόσο, τόνισε ότι οι επικριτές μπορεί ακόμα να αμφισβητούν εάν ένας ερευνητής στη θέση της Χαλάσι θα μπορούσε να δώσει την απαιτούμενη συγκατάθεση για να γίνει υποκείμενο δοκιμής και να αξιολογήσει τα πιθανά οφέλη και τις βλάβες ενός πειράματος χωρίς προκατάληψη. Παλαιότερα, εθεωρείτο κακή ιδέα για τους γιατρούς να θεραπεύουν μέλη της οικογένειάς τους ή τους εαυτούς τους, επειδή δεν έχουν την απαραίτητη αντικειμενικότητα για να κάνουν μια καλή δουλειά, εξηγεί ο Γκρίλι. «Το ίδιο ισχύει και για τον αυτο-πειραματισμό».
Η Χαλάσι και οι συν-συγγραφείς της έγραψαν ότι η μελέτη δεν υποβλήθηκε σε αναθεώρηση από επιτροπή δεοντολογίας επειδή περιελάμβανε αυτο-πειραματισμό και ότι το υποκείμενο γνώριζε «πλήρως την ασθένειά της καθώς και τις διαθέσιμες θεραπείες» και «ήθελε να δοκιμάσει μία καινοτόμο προσέγγιση με επιστημονικά ορθό τρόπο».
