Εφηβεία: Συμβουλές επικοινωνίας μεταξύ παιδιών και γονέων
Κατά κοινή παραδοχή, η εφηβεία είναι η ηλικία που οι περισσότεροι γονείς περιμένουμε με επιφύλαξη και αρκετή ανησυχία. Ηρεμήστε! Δεν χρειάζεται τίποτα από τα δύο. Η εφηβεία είναι απλά ένα στάδιο στην εξέλιξη του ανθρώπου, στην πορεία από την παιδική ηλικία προς την ενηλικίωση. Η σωματική και ψυχολογική εξέλιξη του ατόμου κινείται σε ένα συνεχές από τη γέννηση μέχρι την ενηλικίωση: ξεκινώντας από βρέφος, προχωράμε στην προεφηβεία (9-12 ετών) και στη συνέχεια στην εφηβεία (12-18 ετών), που ουσιαστικά κλείνει με την πρώτη ενηλικίωση (18-21) και την ενήλικη ζωή, που αρχίζει στα 21. Γύρω στα 9 με 10 χρόνια αρχίζουμε να παρατηρούμε ότι «το γλυκό μας παιδάκι» ξαφνικά δεν θέλει να είναι συνέχεια μαζί μας, δεν θέλει πολλές και κυρίως δημόσιες αγκαλιές και φιλιά και κλείνεται στον εαυτό του. Έχει ήδη ξεκινήσει μια διαδικασία αλλαγών σε πολλαπλά επίπεδα: σωματικό/οργανικό, γνωστικό, συναισθηματικό και, βέβαια, κοινωνικό.
Χρειάζεται, λοιπόν, να κρατήσεις καλά στο νου ότι όσο ξενίζουν εσένα αυτές οι αλλαγές άλλο τόσο ξενίζουν και το ίδιο το παιδί· μπορεί και περισσότερο, επειδή δεν είναι προετοιμασμένο να διαχειριστεί τις αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα και τη συμπεριφορά του. Εμείς μπορεί να το βιώνουμε πρώτη φορά από την θέση του γονέα, εμπειρικά όμως έχουμε περάσει από την διαδικασία αυτή και μπορούμε να ανακαλέσουμε το πως νιώθαμε και τι θέλαμε. Για να μπορέσουμε να συμπορευτούμε, λοιπόν, με το έφηβο παιδί μας χρειάζεται να εξελιχθούμε κι εμείς ως γονείς, να κάνουμε μια αναβάθμιση δεξιοτήτων και να περάσουμε στο επόμενο στάδιο. Στόχος μας να ενισχύσουμε την σχέση με το παιδί μας, να ενισχύσουμε την αυτοπεποίθηση του και να το βοηθήσουμε να αισθανθεί έτοιμος για το επόμενο στάδιο, την ενηλικίωση.
Ποια είναι, λοιπόν, τα εργαλεία που μας βοηθούν να κρατήσουμε ανοιχτή την επικοινωνία με τα παιδιά μας; Τί χρειάζεται να θυμάστε;
1. Μη πάρετε ως απόρριψη την ανεξαρτησία που διεκδικούν
Η διεκδίκηση της αυτονομίας τους και η αναζήτηση στήριξης σε συνομηλίκους είναι ένδειξη φυσιολογικής εξέλιξης. Δεν απορρίπτουν τους γονείς, αντιθέτως, με βάση την δυνατή τους σχέση, νιώθουν ασφαλείς να πειραματιστούν στην ανεξαρτησία! Δείτε το ως θετικό σημάδι, παραμείνετε ψύχραιμοι και μην πιέζετε καταστάσεις. (π.χ. «Γιατί δεν μου λες τι συμβαίνει;», «Έχεις μυστικά από εμένα;» κ.ο.κ.). Η δική μας ανάγκη για έλεγχο είναι κατανοητή, αλλά θα δείτε καλύτερα αποτελέσματα με το να δώσετε χώρο και να έρθει το παιδί σε εσάς. Εμπιστευτείτε τη σχέση σας!
2. Αφιερώστε χρόνο στη σχέση με το παιδί σας
Απλά και πρακτικά αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να αφιερώσετε τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα για να κάνετε κάτι μαζί – δεσμευτείτε για τις ώρες αυτές να μην ασχολείστε ούτε με τη δουλειά ούτε με το τηλέφωνό σας. Τουλάχιστον μία φορά, έτσι; Αν έχετε κι οι δύο τον χρόνο – ο οποίος λογικά μειώνεται όσο μεγαλώνουν τα παιδιά μας – επιδιώξτε ακόμα περισσότερη επαφή. Δημιουργήστε ένα χρονικό “κουκούλι” κατά κάποιον τρόπο, μέσα στο οποίο βρίσκεστε εσείς και εκείνα. Δίνετε προσοχή ο ένας στον άλλον χωρίς εξωτερικές παρεμβολές.
Όσο μικρότερα είναι τα παιδιά τόσο πιο εύκολο να εδραιωθεί κάτι τέτοιο. Ακόμα και σε μεγαλύτερα παιδιά η αντίσταση κρατάει λίγο γιατί στην ουσία τους δίνετε αυτό που δεν ξέρουν πως να ζητήσουν. Αυτό που θα κάνετε μαζί μπορεί να είναι κάτι απλό, όπως το να πάτε να πάρετε μαζί ένα σουβλάκι, ή να “τα πείτε” στην διαδρομή μέχρι το σχολείο, να πάτε σε μία παράσταση που από κοινού σας ενδιαφέρει, να ανακαινήσετε ένα δωμάτιο του σπιτιού, να παίξετε ένα επιτραπέζιο κλπ. Βρείτε τι είναι αυτό που ταιριάζει στο στυλ και των δύο σας. Για να είναι ευχάριστο και γόνιμο για την επικοινωνία θα πρέπει να χαίρει κοινής αποδοχής. Θυμηθείτε: τα κινητά κι ό,τι άλλο διακόπτει την επικοινωνία μένει εκτός!
3. Δοκιμάστε την έμμεση προσέγγιση
Επειδή τις περισσότερες φορές η ευθεία προσέγγιση δεν είναι η πλέον αποτελεσματική, χρειάζεται να γίνουμε πιο ευέλικτοι κι έμμεσοι στις ερωτήσεις μας. Την ευθεία ερώτηση ο έφηβος μπορεί να την εκλάβει ως παρέμβαση και το μόνο που θα καταφέρουμε θα είναι να κλειστεί περισσότερο στον εαυτό του. Προσπαθείστε να ακούτε περισσότερο και να μιλάτε λιγότερο! Θα συλλέξετε περισσότερες πληροφορίες με αυτόν τον τρόπο. Δεν χρειάζετε να εκμαιεύσετε τα πάντα αλλά ούτε και να επιβάλλετε!
4. Αφήστε στην άκρη τον επικριτικό τόνο
Ξεχάστε την επίκριση, τον τόνο και το ύφος του «εγώ τα ξέρω όλα» ή «μα τι είναι αυτά που κάνεις πάλι;». Θυμηθείτε ότι προσπαθεί να βρει την άκρη κι αυτός, ότι δυσκολεύεται κι ότι αυτό που χρειάζεται είναι να ξέρει ότι εσείς είστε δίπλα του, πάντα. Αν μπορέσετε να μείνετε ψύχραιμοι στις εξάρσεις και να προσεγγίσετε τις συμπεριφορές του με οριοθέτηση και κατανόηση τότε θα αισθανθεί ότι μπορεί να έρθει σε εσάς ό,τι κι αν κάνει, ό,τι κι αν συμβεί! Κι αυτό ακριβώς θέλετε να πετύχετε: να έρχεται σε εσάς όταν χρειάζεται βοήθεια αλλά χωρίς να νιώθει καταπίεση ή υποχρέωση!
5. Δημιουργήστε την συνθήκη!
Στο επίπεδο που και το ίδιο το παιδί το θέλει και συμφωνεί, είναι πολύ καλό να κάνετε πράγματα μαζί, όπως το να βλέπετε τις ταινίες που αγαπά, να ακούτε τη μουσική που του αρέσει, ή να το ρωτήσετε για όλα αυτά τα, για εσάς , πρωτοποριακά και καινούργια που συμβαίνουν. Μην αντιδράσετε αρνητικά ή απότομα αν σας διαχειριστεί ως «άσχετη/ο», παρά πείτε απλά «ναι, δεν τα ξέρω καλά αυτά κι ήθελα να μάθω από εσένα» για κάτι που πραγματικά ίσως εκείνο ξέρει καλύτερα! Δώστε τον χώρο και δημιουργήστε την συνθήκη να νιώσει ικανός, σημαντικός, άξιος και να γεμίσει αυτοπεποίθηση. Θυμηθείτε ότι αυτά δεν γίνονται μπροστά σε φίλους, μόνο κατ’ ιδίαν, κι ότι επίσης δεν είστε στην πραγματικότητα άσχετος. Λεπτές ισορροπίες!
6. Ανοίξτε συζητήσεις για το σεξ, τα ναρκωτικά και τις καταχρήσεις
Ξεχάστε το ύφος που ίσως είχαν οι δικοί μας γονείς, του φοβισμένου γονέα που είτε τα ήξερε όλα είτε δεν μιλούσε καθόλου. Το αποτέλεσμα και στις δύο περιπτώσεις ήταν ένας ενοχικός και “κλειστός” έφηβος. Οι κουβέντες αυτές είναι καλό να γίνονται από την προεφηβεία ακόμη, σε χαλαρό στυλ, με κάποια αφορμή, χωρίς φόβο ή αμηχανία από πλευράς σας, δείχνοντας έτσι ότι το σεξ είναι μια φυσιολογική διαδικασία. Για τις καταχρήσεις μιλάμε ψύχραιμα κι απλά, με παραδείγματα, γιατί κι εδώ η εναντίωση θα φέρει αντίδραση. Εν κατακλείδι, εσείς χρειάζεται να είστε οριοθετημένοι, συνεπείς, σταθεροί, αληθινοί και καλοί ενεργητικοί ακροατές. Ο τελικός στόχος σας είναι να προσφέρετε στον έφηβο σας το ασφαλές «λιμάνι», στο οποίο μπορεί να επιστρέφει και να «αράζει» όποτε ο ίδιος το χρειάζεται. Βοηθήστε τον να κατανοήσει κι ο ίδιος τον εαυτό του σε αυτόν τον νέο κόσμο που καλείται να βιώσει!
Extra Tips:
Αν τα παιδιά σας είναι στην προεφηβεία, ή μόλις μπαίνουν στην εφηβεία είναι ευκαιρία να διαβάσουν βιβλία που αναφέρονται σε καθημερινές έννοιες όπως οι ορμόνες, το ξύρισμα, η κοινωνική ζωή, ο έρωτας, κλπ. Επίσης, είναι καλή ιδέα να ενταχθείτε σε μία ομάδα γονέων με παιδιά στην εφηβεία, κάτι τέτοιο θα σας προσφέρει την απαραίτητη υποστήριξη και ψυχοεκπαίδευση.
Πηγή: christianagermanou.com
