«Στη φυλακή της Σεντάνγια τα πάντα ήταν απαγορευμένα. Μπορούσες μόνο να φας, να πιεις, να κοιμηθείς και να πεθάνεις». Οι αφηγήσεις των κρατουμένων που το καθεστώς Ασαντ, στη Συρία, βασάνιζε στις φυλακές της Σεντνάγια, συγκλονίζουν. Είναι άγνωστο πόσοι άνθρωποι άφησαν την τελευταία πνοή τους στα υπόγεια αυτής της φυλακής. Όμως τώρα που ανοίγουν οι βαριές πόρτες των υπογείων κελιών αποκαλύπτεται η φρίκη, ενώ οι άνθρωποι που ξαναβγαίνουν στο φως του ήλιου, θυμίζουν νεκρούς που επιστρέφουν από τον βαθύ τάφο τους, επισημαίνουν BBC και CNN. Το νέο καθεστώς της Συρίας άνοιξε τη φυλακή που, εδώ και σαράντα χρόνια, κρατούνται πολιτικοί αντίπαλοι του καθεστώτος Ασαντ. Μάλιστα, επέτρεψαν σε ξένους δημοσιογράφους να παρακολουθήσουν τη διαδικασία με την οποία οι κρατούμενοι επιστρέφουν στην ελευθερία.
Οι ζωντανοί ήταν συχνά στοιβαγμένοι μαζί με τους νεκρούς
Δεν υπάρχουν κλειδιά για να ανοίξουν τα κελιά, όμως δύο σφαίρες είναι αρκετές. Η σιδερένια πόρτα ανοίγει και από μέσα αναδύεται μία απόκοσμη μυρωδιά από ανθρώπινα περιττώματα ή και πτώματα σε αποσύνθεση. Εκεί κάτω οι ζωντανοί ήταν συχνά στοιβαγμένοι μαζί με τους νεκρούς. Ως και είκοσι άνθρωποι σε ένα κελί με μία μικρή τρύπα για τουαλέτα. Αφού ανοίξει η πόρτα, το φως των τηλεοπτικών συνεργείων μπαίνει στα κελιά, τρυπάει τα μάτια των κρατουμένων και καταγράφει την έκπληξη, το σοκ και την οδύνη τους. Κάποιοι από αυτούς στέκουν μουδιασμένοι, φοβούνται, νομίζουν ότι έχουν έρθει να τους πάρουν για εκτέλεση. Είναι και άλλοι που τρέχουν προς την έξοδο χωρίς να κοιτάζουν πίσω.
Λίγοι από αυτούς βρήκαν το κουράγιο να μιλήσουν στους ξένους δημοσιογράφους για να περιγράψουν στιγμές αδιανόητης φρίκης και βασανιστηρίων στα οποία υποβλήθηκαν. Οι κρατούμενοι έμεναν για μέρες χωρίς φαγητό ή νερό. Στη φυλακή αυτή είχαν ακόμα και πρέσα για να συνθλίβουν ζωντανούς τους ανθρώπους.
«Κάθε πρωί προσευχόμασταν για να πεθάνουμε με ειρήνη»
«Όταν ήρθαν και άρχισαν να μας απελευθερώνουν και φώναζαν ”όλοι έξω, όλοι έξω”, έτρεξα έξω από τη φυλακή, αλλά φοβόμουν τόσο πολύ να κοιτάξω πίσω μου γιατί νόμιζα ότι θα με έβαζαν και πάλι μέσα πίσω», λέει ένας πρώην κρατούμενος στο BBC. «Κάθε βράδυ, ήμασταν ευγνώμονες που ζούσαμε ακόμα. Κάθε πρωί, προσευχόμασταν, ”σε παρακαλώ, πάρε τις ψυχές μας για να πεθάνουμε με ειρήνη”», συνεχίζει. Ενας άλλος άνδρας διηγείται ότι συχνά οι φρουροί τους κρατούσαν ανάποδα με το κεφάλι μέσα σε έναν κουβά νερό προκειμένου να τους φέρουν κοντά στον θάνατο από πνιγμό. Επίσης υπάρχουν πολλές μαρτυρίες για σεξουαλική κακοποίηση.
Η σεξουαλική κακοποίηση των κρατουμένων ήταν κοινότυπη
Σύμφωνα με το BBC, αλλά και ρεπορτάζ του CNN, πολύ συχνά οι φρουροί κακοποιούσαν σεξουαλικά τους κρατουμένους με τη χρήση αντικειμένων, ενώ τους υποχρέωναν σε σεξουαλική συνεύρεση μεταξύ τους. Ακόμα και το άθλιο φαγητό που τους έδιναν, συχνά έπρεπε να το μαζέψουν μέσα από χώματα, αίματα ή ανθρώπινα περιττώματα. Υπάρχει μία μαρτυρία σύμφωνα με την οποία οι φύλακες άλειψαν το πρόσωπο ενός κρατουμένου με γιαούρτι και ζήτησαν από τους άλλους να το γλείψουν. «Δεν υπήρχε πάντα φαγητό. Μέναμε χωρίς ύπνο. Μας χτυπούσαν με μπαστούνια. Ήμασταν συνέχεια άρρωστοι», λέει ένας πρώην κρατούμενος, που προσθέτει ότι οι φύλακες χοροπηδούσαν πάνω στα σώματα τους προκαλώντας τους κατάγματα.
Στη φυλακή γίνονταν και εκτελέσεις. «Δεν ήξερες αν έχει έρθει η σειρά σου. Ακουγαμε τα ονόματα το μεσημέρι και ξέραμε ότι οι συγκεκριμένοι άνθρωποι πρόκειται να εκτελεστούν», λέει ένας άνδρας που γλίτωσε την εκτέλεση επειδή η οικογένεια του πλήρωσε 10.000 δολάρια στους φρουρούς. Τώρα οι άνθρωποι που απελευθερώθηκαν προσπαθούν να μαζέψουν τα κομμάτια της ζωής τους. Αλλά πρώτα πρέπει να καταφέρουν το πιο βασικό: να συνηθίσουν το φως του ηλίου και μία ζωή χωρίς φόβο.