Όταν μιλάμε για τη Σουηδία, στο μυαλό μας έρχεται η ισότητα των φύλων. Οπότε γιατί οι γυναίκες της χώρας εγκαταλείπουν οικειοθελώς τις δουλειές τους; Υπάρχει μια μικρο-τάση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η οποία εξυμνεί την εγκατάλειψη της εργασίας. Και αυτό το θέμα προκαλεί συζήτηση στη Σουηδία. Μία από αυτές, είναι η 25χρονη Vilma Larsson, η οποία εργαζόταν στο παρελθόν σε ένα παντοπωλείο, ένα γηροκομείο και ένα εργοστάσιο. Αλλά παραιτήθηκε από την εργασία της πριν από ένα χρόνο για να γίνει νοικοκυρά και λέει ότι ποτέ δεν ήταν πιο ευτυχισμένη. «Η ζωή μου είναι πιο ήπια. Δεν ζορίζομαι. Δεν είμαι πολύ αγχωμένη».
Ο φίλος της εργάζεται εξ αποστάσεως στον οικονομικά τομέα, και ενώ εκείνος περνάει τις μέρες του στο λάπτοπ του, εκείνη βρίσκεται στο γυμναστήριο, έξω για καφέ ή μαγειρεύει. Το ζευγάρι μεγάλωσε σε μικρές πόλεις της κεντρικής Σουηδίας, αλλά τώρα ταξιδεύει πολύ και περνάει τον χειμώνα στην Κύπρο. «Κάθε μήνα μου δίνει μισθό από τα χρήματα που έβγαλε. Αλλά αν χρειάζομαι περισσότερα, θα του τα ζητήσω. Ή αν χρειάζομαι λιγότερα, δεν το κάνω – απλά φυλάω τα υπόλοιπα», εξηγεί η Larsson, η οποία μοιράζεται τον τρόπο ζωής της στο Instagram, το YouTube και το TikTok, όπου έχει συγκεντρώσει 11.000 followers. Κάποιες από τις αναρτήσεις της έχουν σχεδόν 400.000 likes, αν και η ίδια λέει ότι δεν έχει εισόδημα από το περιεχόμενό της. Χρησιμοποιεί τα hashtags «hemmaflickvän» και «hemmafru» (οι λέξεις στα σουηδικά για την κοπέλα που μένει στο σπίτι και τη νοικοκυρά) και περιγράφει τον εαυτό της ως «soft girl».
Τι είναι τα «soft girls»
Ο τρόπος ζωής του «soft girl» αποτελεί μια μικρο-τάση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε διάφορα μέρη του κόσμου από τα τέλη της δεκαετίας του 2010. Αλλά στη Σουηδία – με πέντε δεκαετίες πολιτικών που έχουν σχεδιαστεί για να προάγουν τα διπλά εισοδήματα στα νοικοκυριά – η πρόσφατη δημοτικότητα της έννοιας έχει προκαλέσει έκπληξη αλλά και διχασμό. Το Ungdomsbarometern – η μεγαλύτερη ετήσια έρευνα νέων στη Σουηδία – ανέδειξε για πρώτη φορά το εθνικό ενδιαφέρον για τους Σουηδούς που υιοθετούν την τάση της «soft girl» πριν από ένα χρόνο, αφού έγινε δημοφιλής επιλογή όταν ρωτήθηκαν νέοι ηλικίας 15 έως 24 ετών να προβλέψουν τις τάσεις για το 2024.
Μια άλλη μελέτη που κυκλοφόρησε από το Ungdomsbaromatern αυτόν τον Αύγουστο έδειξε ότι γίνεται ακόμη και μια φιλοδοξία μεταξύ των νεότερων μαθητριών, με το 14% των επτά έως 14 ετών να προσδιορίζονται ως soft girls. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για τον αριθμό των νέων «soft girls» που εγκαταλείπουν εντελώς την εργασία τους και ζουν από τους συντρόφους τους. Ωστόσο, έχει γίνει ένα σημαντικό θέμα συζήτησης στη Σουηδία, από άρθρα γνώμης σε μεγάλες εφημερίδες, μέχρι συζητήσεις σε πάνελ στο Almedalen – ένα τεράστιο ετήσιο διακομματικό πολιτικό γεγονός – και στη δημόσια σουηδική τηλεόραση.
Η Gudrun Schyman – συνιδρύτρια και πρώην επικεφαλής του φεμινιστικού κόμματος Feministiskt initiativ της Σουηδίας – λέει ότι έχει συμμετάσχει σε πρόσφατες συζητήσεις για το θέμα. Πιστεύει ότι το να ζουν οι γυναίκες από τον πλούτο των συντρόφων τους είναι «πολύ επικίνδυνο» και «ένα βήμα προς τα πίσω» για την ισότητα των φύλων.
Γιατί οι Σουηδές εγκαταλείπουν τις δουλειές τους
Η Schyman υποστηρίζει ότι οι νέοι Σουηδοί έχουν επηρεαστεί από την δεξιά συμμαχική κυβέρνηση της χώρας, η οποία συνεργάζεται με το εθνικιστικό κόμμα των Σουηδών Δημοκρατών, καθώς και από την «ευρύτερη ανάπτυξη» του λαϊκισμού στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκτός από τις ιδεολογικές συζητήσεις, οι συζητήσεις έχουν επικεντρωθεί και στους κοινωνικούς και πολιτιστικούς παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις νεαρές γυναίκες να εγκαταλείψουν την εργασία ή τουλάχιστον να επιδιώξουν έναν πιο ήπιο τρόπο ζωής. Η Σουηδία έχει τη φήμη της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής – οι περισσότεροι εργαζόμενοι παίρνουν έξι εβδομάδες διακοπές το χρόνο και λιγότερο από το 1% εργάζεται πάνω από 50 ώρες την εβδομάδα.
Εν τω μεταξύ, η ηλικιακή ομάδα Generation Z (τα παιδιά που γεννήθηκαν μεταξύ 1997 και 2012) δημιουργεί και επηρεάζεται από το περιεχόμενο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που εξυμνεί τον ελεύθερο χρόνο και όχι τους στόχους καριέρας. Αλλά ίσως το μεγαλύτερο θέμα συζήτησης είναι αν η τάση αυτή αποτελεί απάντηση στους περιορισμούς των πρωτοποριακών πολιτικών της Σουηδίας για την ισότητα των φύλων. Μαζί με τη Σλοβενία, η Σουηδία έχει το υψηλότερο ποσοστό εργαζόμενων μητέρων στην Ευρώπη, ωστόσο οι κυβερνητικές στατιστικές δείχνουν ότι οι γυναίκες στα ετερόφυλα ζευγάρια εξακολουθούν να αναλαμβάνουν μεγαλύτερο μερίδιο των εργασιών του σπιτιού και της φροντίδας των παιδιών από ό,τι οι άνδρες.
Παίρνουν επίσης το 70% της χρηματοδοτούμενης από το κράτος γονικής άδειας και είναι πιο πιθανό να πάρουν αναρρωτική άδεια λόγω άγχους. Εν τω μεταξύ, αν και το εισοδηματικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών παραμένει χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 12,7%, έχει σταματήσει στο 10% περίπου από το 2019. Η Larsson – η οποία θέλει να αποκτήσει παιδιά στο μέλλον – λέει ότι η απόφασή της να γίνει «φίλη που μένει στο σπίτι» οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι παρακολούθησε τις μεγαλύτερες γυναίκες να δυσκολεύονται να συνδυάσουν καριέρα και οικογενειακή ζωή.
Με πληροφορίες από το BBC