Τζίμι Κάρτερ, ποιος ήταν: Για το ανθρωπιστικό του έργο ο Τζίμι Κάρτερ τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης
Πρώην πρόεδροι των ΗΠΑ αλλά και αρχηγοί κρατών από όλο τον κόσμο στέλνουν συλλυπητήρια μηνύματα για τον θάνατο του πρώην προέδρου Τζίμι Κάρτερ από χθες Κυριακή 29/12 που γνωστοποιήθηκε η είδηση του θανάτου του σε ηλικία 100 ετών.
Μπάιντεν: «Πολιτικός ηγέτης με αρχές ήθος και ταπεινότητα»
Ο Αμερικανός πρώην πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ, που απεβίωσε χθες Κυριακή σε ηλικία 100 ετών στο σπίτι του στην Τζόρτζια, ήταν «άνδρας με αρχές, πίστη και ταπεινότητα», τόνισε ο απερχόμενος Δημοκρατικός πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν σε ανακοίνωση που δημοσιοποιήθηκε από τις υπηρεσίες του στον Λευκό Οίκο. «Η Αμερική και ο κόσμος έχασαν έναν εξαιρετικό ηγέτη, πολιτικό και ανθρωπιστή», ανέφεραν ο νυν πρόεδρος και η σύζυγός του στην ανακοίνωση, αποτίνοντας φόρο τιμής σε αυτόν που «είχαν το προνόμιο να αποκαλούν αγαπητό φίλο». «Για όλους όσοι ψάχνουν τι σημαίνει να ζεις μια ζωή που έχει σκοπό και νόημα μελετήστε τον Τζίμι Κάρτερ, έναν άνθρωπο με αρχές, πίστη και ταπεινότητα», προστίθεται στο κείμενο.
Over six decades, Jill and I had the honor of calling Jimmy Carter a dear friend.
But, what’s extraordinary about Jimmy Carter, though, is that millions of people throughout America and the world who never met him thought of him as a dear friend as well. pic.twitter.com/irknhZ6CJY
— President Biden (@POTUS) December 29, 2024
Τραμπ: «Όλοι οι Αμερικανοί του οφείλουν ευγνωμοσύνη»
Ο Ρεπουμπλικάνος εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ απέτισε φόρο τιμής χθες Κυριακή στον Δημοκρατικό προκάτοχό του στον Λευκό Οίκο Τζίμι Κάρτερ, ο οποίος ανακοινώθηκε ότι απεβίωσε στο σπίτι του στην Τζόρτζια σε ηλικία 100 ετών, κρίνοντας πως η χώρα του οφείλει «ευγνωμοσύνη» για τη μοναδική προεδρική θητεία του (1977-1981). «Οι προκλήσεις με τις οποίες βρέθηκε αντιμέτωπος ο Τζίμι ως πρόεδρος ήρθαν σε κρίσιμη στιγμή για τη χώρα μας κι έκανε το παν εντός των δυνάμεών του για να βελτιώσει τη ζωή όλων των Αμερικανών. Για αυτό, του οφείλουμε όλοι ευγνωμοσύνη», ανέφερε ο 45ος και προσεχώς 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ σε μήνυμά του μέσω Truth Social για τον 39ο.
Ομπάμα: «’Ηταν αξιοσημείωτος άνθρωπος»
Ο Δημοκρατικός πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα τόνισε, αποτίνοντας φόρο τιμής στον Τζίμι Κάρτερ, που απεβίωσε χθες Κυριακή σε ηλικία 100 ετών, πως ο προκάτοχός του ήταν «αξιοσημείωτος άνθρωπος». Ο πρώην πρόεδρος Κάρτερ «έμαθε σε όλους και όλες μας τι πάει να πει το να ζεις με χάρη, με αξιοπρέπεια, με δικαιοσύνη και υπηρετώντας» τους άλλους, ανέφερε μέσω Medium ο πρώτος μαύρος πρόεδρος στην ιστορία των ΗΠΑ (2009-2017).
Κλίντον: «Εργάστηκε ακούραστα για έναν καλύτερο κόσμο»
Ο Αμερικανός πρώην πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ, που απεβίωσε χθες Κυριακή, «εργάστηκε ακούραστα για έναν καλύτερο και δικαιότερο κόσμο», ανέφεραν σε ανακοίνωσή τους ο —επίσης Δημοκρατικός— διάδοχός του στον Λευκό Οίκο Μπιλ Κλίντον και η σύζυγός του Χίλαρι Κλίντον, πρώην υπουργός Εξωτερικών και ατυχήσασα υποψήφια για την προεδρία το 2016. «Καθοδηγούμενος από την πίστη του, ο (σ.σ. πρώην) πρόεδρος Κάρτερ έζησε για να υπηρετεί άλλους—ως την τελευταία στιγμή» της ζωής του, ανέφερε το ζεύγος Κλίντον σε συλλυπητήριο μήνυμα που έδωσε στη δημοσιότητα,μετά τον θάνατο στο σπίτι του στην Τζόρτζια σε ηλικία 100 ετών του 39ου προέδρου των ΗΠΑ.
Hillary’s and my statement on the passing of President Jimmy Carter: pic.twitter.com/SOgqTZUdi6
— Bill Clinton (@BillClinton) December 29, 2024
Μπους: «Θα εμπνέει γενιές Αμερικανών»
Ο Ρεπουμπλικάνος πρώην πρόεδρος Τζορτζ Ου. Μπους έκρινε χθες Κυριακή πως όσα πέτυχε ο Δημοκρατικός προκάτοχός του Τζίμι Κάρτερ, ο οποίος απεβίωσε νωρίτερα χθες στην Τζόρτζια σε ηλικία 100 ετών, «θα εμπνέουν γενιές Αμερικανών». Χαρακτηρίζοντας τον 39ο πρόεδρο των ΗΠΑ «άνδρα με βαθιές πεποιθήσεις» και «πιστό στην οικογένειά του, στην κοινότητά του και στην πατρίδα του», ο Ρεπουμπλικάνος ένοικος του Λευκού Οίκου από το 2001 ως το 2009 έκρινε πως «οι προσπάθειές του να αφήσει πίσω καλύτερο κόσμο δεν τέλειωσαν με την προεδρία του» από το 1977 ως το 1981.
Μακρόν: «Αγωνίστηκε για την ειρήνη»
Ο Εμανουέλ Μακρόν απέτισε φόρο τιμής στη μνήμη του Αμερικανού πρώην προέδρου Τζίμι Κάρτερ, που πέθανε χθες Κυριακή σε ηλικία 100 ετών, αφού μια ζωή «υπερασπίστηκε τα δικαιώματα των πιο ευάλωτων» και «έδωσε ακούραστα αγώνα για την ειρήνη». «Η Γαλλία συγκινημένη σκέφτεται την οικογένειά του και τον αμερικανικό λαό», πρόσθεσε ο Γάλλος πρόεδρος στα αγγλικά και στα γαλλικά μέσω X.
Τριντό: Υπηρέτησε με αυταπάρνηση τις ΗΠΑ
Ο καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό απέτισε φόρο τιμής στον Αμερικανό πρώην πρόεδρο Τζίμι Κάρτερ, ο οποίος πέθανε χθες Κυριακή στο σπίτι του σε ηλικία 100 ετών, τονίζοντας πως «υπηρέτησε άλλους στην πατρίδα του και στον κόσμο ολόκληρο όλη του ζωή». «Η κληρονομιά του Τζίμι Κάρτερ είναι αυτή της συμπόνιας, της ευγένειας, της ενσυναίσθησης και της σκληρής δουλειάς. Υπηρέτησε άλλους στην πατρίδα του και σε όλο τον κόσμο όλη του τη ζωή — και λάτρευε να το κάνει. Ήταν πάντα γενναιόδωρος στις συμβουλές του σ’ εμένα», σημείωσε ο κ. Τριντό μέσω X.
Στάρμερ: «Αγωνίστηκε για την ειρήνη όλη του τη ζωή»
Ο βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ απέτισε φόρο τιμής στη «δέσμευση υπέρ της ειρήνης» του Αμερικανού πρώην προέδρου Τζίμι Κάρτερ, που πέθανε χθες Κυριακή σε ηλικία 100 ετών, «όλη του τη ζωή», και την προσφορά «δεκαετιών υπηρεσίας σε άλλους». «Παρακινούμενος από την πίστη και τις βαθιές αξίες του, ο (πρώην) πρόεδρος Κάρτερ επανακαθόρισε την περίοδο μετά την προεδρία χάρη στην αξιοσημείωτη δέσμευσή του υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα του και στο εξωτερικό», σημείωσε σε ανακοίνωσή του ο πρωθυπουργός των Εργατικών, ενώ από την πλευρά του ο βασιλιάς Κάρολος Γ΄ υπογράμμισε πως ο εκλιπών «αφιέρωσε τη ζωή του στο έργο για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Ζελένσκι: «Υποστήριξε τη μάχη της Ουκρανίας για ελευθερία»
Ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι εξέφρασε σήμερα «εγκάρδια συλλυπητήρια» κι απέτισε φόρο τιμής στον Αμερικανό πρώην πρόεδρο Τζίμι Κάρτερ, που πέθανε χθες Κυριακή σε ηλικία 100 ετών, για τη υποστήριξη του αγώνα της χώρας του για «ελευθερία», με φόντο τον πόλεμο με τη Ρωσία, που οδεύει να κλείσει τρία χρόνια τον Φεβρουάριο. «Η καρδιά του βρισκόταν σθεναρά στο πλευρό μας στον συνεχιζόμενο αγώνα μας για ελευθερία» και «εκτιμάμε βαθιά την ακλόνητη δέσμευσή του στη χριστιανική πίστη και στις δημοκρατικές αξίες, όπως και την αταλάντευτη υποστήριξή του στην Ουκρανία έναντι της αδικαιολόγητης επίθεσης της Ρωσίας», ανέφερε ο κ. Ζελένσκι μέσω X.
Φάταχ ελ Σίσι: «Σημαντικός ο ρόλος του στη συμφωνία ειρήνης Αιγύπτου-Ισραήλ»
Ο πρόεδρος της Αιγύπτου Άμπντελ Φάταχ ελ Σίσι εξήρε τον «σημαντικό ρόλο» για την ειρήνη ανάμεσα στη χώρα του και το Ισραήλ του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ, αρχιτέκτονα των συμφωνιών του Καμπ Ντέιβιντ (1978), πρελούδιου της πρώτης συμφωνίας ανάμεσα στο Ισραήλ και αραβικό κράτος, ο οποίος πέθανε χθες Κυριακή σε ηλικία 100 ετών. Ο Αιγύπτιος πρόεδρος Anwar Sadat (Αριστερά), ο Αμερικανός πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ (κέντρο) και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Menachem Begin (δεξιά) κατά την ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Αιγύπτου-Ισραήλ στις 26 Μαρτίου 1979. «Ο σημαντικός ρόλος του στην επίτευξη της συμφωνίας ειρήνης μεταξύ της Αιγύπτου και του Ισραήλ θα παραμείνει χαραγμένος στα χρονικά της ιστορίας», ενώ το «ανθρωπιστικό του έργο» ενσαρκώνει τις «αρχές της αγάπης, της ειρήνης και της αδελφοσύνης», ανέφερε ο αρχηγός του αιγυπτιακού κράτους μέσω X.
Ντίας-Κανέλ: «Ευγνώμων για τις προσπάθειες βελτίωσης των σχέσεων Κούβας-ΗΠΑ»
Ο κουβανός πρόεδρος Μιγκέλ Ντίας-Κανέλ διαβεβαίωσε πως οι Κουβανοί θυμούνται με «ευγνωμοσύνη» τον Αμερικανό πρώην πρόεδρο Τζίμι Κάρτερ λόγω των προσπαθειών που κατέβαλε προκειμένου να υπάρξει «βελτίωση των σχέσεων» ανάμεσα στις δυο χώρες. «Ο λαός μας θυμάται με ευγνωμοσύνη τις προσπάθειές του υπέρ της βελτίωσης των σχέσεων, τις επισκέψεις του στην Κούβα και τη δήλωσή του υπέρ της απελευθέρωσης των πέντε» κουβανών πρακτόρων που είχαν συλληφθεί το 1998 και καταδικαστεί για κατασκοπεία στις ΗΠΑ, εξήγησε ο κ. Ντίας-Κανέλ, πρώτος γραμματέας της κεντρικής επιτροπής του κομμουνιστικού κόμματος, μέσω X.
Μουλίνο: «Διαπραγματεύτηκε τη συμφωνία που έδωσε τον έλεγχο της διώρυγας του Παναμά στη χώρα»
Ο πρόεδρος του Παναμά Χοσέ Ραούλ Μουλίνο εξήρε τον ρόλο του Αμερικανού πρώην προέδρου Τζίμι Κάρτερ, που απεβίωσε χθες Κυριακή σε ηλικία 100 ετών, στην παράδοση στη χώρα του του ελέγχου της διώρυγας, που πρόσφατα ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ απείλησε να ανακτήσει. Απευθύνοντας συλλυπητήρια στην «οικογένειά του, στον λαό και στην κυβέρνηση των ΗΠΑ», ο κ. Μουλίνο σημείωσε μέσω X ότι «το πέρασμά του από τον Λευκό Οίκο σημαδεύτηκε από περίπλοκες στιγμές, κρίσιμες για τον Παναμά καθώς διαπραγματεύτηκε τις συμφωνίες Τορίχος-Κάρτερ το 1977,μ με τις οποίες έγιναν πραγματικότητα η μεταφορά (του ελέγχου) της διώρυγας σε παναμαϊκά χέρια και η πλήρης εθνική κυριαρχία της χώρας μας».
Μαδούρο: «Άνθρωπος της ειρήνης και του διαλόγου»
Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο απέτισε φόρο τιμής στον Αμερικανό πρώην πρόεδρο Τζίμι Κάρτερ, ο οποίος απεβίωσε χθες Κυριακή σε ηλικία 100 ετών, χαρακτηρίζοντας τον άνθρωπο «της ειρήνης και του διαλόγου» κι εκφράζοντας «τα πιο ειλικρινή συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους φίλους του». «Ο πρώην πρόεδρος Κάρτερ ήταν άνθρωπος με αποδεδειγμένη δέσμευση στην ειρήνη και τον διάλογο. Η συμβολή του σε παγκόσμια πολιτικά ζητήματα και η αφοσίωσή του στην ειρήνη αφήνουν ανεξίτηλο σημάδι στον κόσμο», ανέφερε ο κ. Μαδούρο.
Γκουτέρες: «Συνέβαλε στη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια»
«Ο ηγετικός ρόλος του (πρώην) προέδρου (των ΗΠΑ Τζίμι) Κάρτερ συνέβαλε σημαντικά στη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια», ιδίως χάρη «στις ιστορικές συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ», καθώς και «τη συνθήκη SALT II» και «τις συμβάσεις για τη Διώρυγα του Παναμά», τόνισε σε ανακοίνωση που δημοσιοποιήθηκε από τις υπηρεσίες του στη Νέα Υόρκη ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, μετά την ανακοίνωση χθες Κυριακή πως ο πρώην αρχηγός του αμερικανικού κράτους απεβίωσε σε ηλικία 100 ετών. Ο 39ος πρόεδρος των ΗΠΑ παρέμενε στρατευμένος «στη διεθνή ειρήνη και στα ανθρώπινα δικαιώματα» καιρό αφού εγκατέλειψε το αξίωμα, διαδραματίζοντας «ρόλο κλειδί στη μεσολάβηση σε συγκρούσεις, στην παρατήρηση εκλογικών διαδικασιών, στην προώθηση της δημοκρατίας και στην πρόληψη και στην εξάλειψη ασθενειών», συνέχισε ο κ. Γκουτέρες. «Αυτές και άλλες προσπάθειες οδήγησαν στο να κερδίσει το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης» το 2002, συμπλήρωσε ο κ. Γκουτέρες, εξαίροντας τον εκλιπόντα που «βοήθησε να προχωρήσει το έργο των Ηνωμένων Εθνών».
Τέντρος Γεμπρεγιεσούς: «Έσωσε αναρίθμητες ζωές»
Ο Αμερικανός πρώην πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ, που απεβίωσε χθες Κυριακή σε ηλικία 100 ετών, «έσωσε αναρίθμητες ζωές» με τη δράση του για την εξάλειψη ασθενειών, τόνισε ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ο Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεέσους. Ο επικεφαλής του ΠΟΥ σημείωσε μέσω X ότι τον θλίβει η είδηση του θανάτου του Τζίμι Κάρτερ, που χαρακτήρισε «αληθινό ηγέτη που ενέπνευσε τόσους πολλούς». «Η ακλόνητη δέσμευσή του υπέρ της ευημερίας των πολιτών των ΗΠΑ και του κόσμου ολόκληρου θα παραμείνει χαραγμένη στη μνήμη μας για πάντα», συνέχισε ο Δρ. Τέντρος. «Το έργο του μέσω του Κέντρου Κάρτερ επέτρεψε να σωθούν αναρίθμητες ζωές και να πλησιάσουμε στην εξάλειψη πολλών παραμελημένων τροπικών ασθενειών».
«Ο ηγετικός ρόλος του (πρώην) πρόεδρου Κάρτερ ήταν αποφασιστικός στη διευκόλυνση των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων στη Μέση Ανατολή πριν από δεκαετίες, και υπενθυμίζει τι χρειάζεται περισσότερο από οτιδήποτε άλλο ο κόσμος μας σήμερα», έκρινε ο Δρ. Τέντρος. «Αγαπητέ πρόεδρε Κάρτερ, θα μας λείψετε πολύ. Αναπαυθείτε εν ειρήνη», συμπλήρωσε. Το Κέντρο Κάρτερ αγωνίζεται εναντίον έξι ασθενειών —του σκουληκιού της Γουινέας, της τύφλωσης των ποταμών, του τραχώματος, της σχιστοσωμίασης, της ελεφαντίασης και της ελονοσίας στην Αϊτή και στη Δομινικανή Δημοκρατία— μέσω εκστρατειών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης και μεθόδων πρόληψης και θεραπείας απλών και φθηνών.
Τζίμι Κάρτερ, η «ιστορία» της σύγχρονης Αμερικής – Το απρόοπτο όταν είχε επισκεφθεί την Ελλάδα
Ο Τζίμι Κάρτερ, ο Νομπελίστας 39ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, που θεωρούσε ότι κατά βάθος ήταν ένας απλός καλλιεργητής φιστικιών, και του οποίου το όραμα για μια «ικανή και συμπονετική» κυβέρνηση τον οδήγησε στον Λευκό Οίκο, πέθανε την Κυριακή. Ήταν 100 ετών, και ως η «ιστορία» της σύγχρονης Αμερικής, έζησε πολλά γεγονότα, διαμορφώθηκε από πολλά γεγονότα, αλλά και διαμόρφωσε πολλά γεγονότα με την πολιτική του. Πρόκειται για ένα «τέλος εποχής» για τις ΗΠΑ, όταν η πολιτική και οι πολιτικοί συμπεριφέρονταν, εκφράζονταν και έπρατταν αλλιώς σχολιάζουν αμερικανικά ΜΜΕ, χρησιμοποιώντας τη λέξη «statesman». Ο Κάρτερ ήταν πάντοτε σεμνός, προσηνής και χαμογελαστός, ίσως όχι τόσο γοητευτικός όπως οι Κένεντι, αλλά σίγουρα όχι αμφιλεγόμενος όπως ο Ρίτσαρντ Νίξον. Για το ανθρωπιστικό του έργο ο Κάρτερ τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης.
Ο Κάρτερ έζησε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον πρόεδρο μετά τη λήξη της θητείας του. Τις δεκαετίες που ακολούθησαν απέκτησε τη φήμη ότι ήταν καλύτερος πρώην πρόεδρος απ’ ότι ήταν ως πρόεδρος – κάτι που παραδεχόταν και ο ίδιος. Έγραψε περισσότερα από 24 βιβλία, από τα απομνημονεύματά του ως πρόεδρος μέχρι παιδικά παραμύθια και ποίηση, καθώς επίσης και έργα που αφορούσαν τη διπλωματία και τη βαθιά θρησκευτική πίστη του. Ο θάνατος του Κάρτερ ακολουθεί τον θάνατο της αγαπημένης συζύγου του Ρόζαλιν περίπου έναν χρόνο πριν, στις 19 Νοεμβρίου 2023 σε ηλικία 96 ετών. Έζησαν μαζί μια ολόκληρη ζωή. Από τον Φεβρουάριο του 2023, ο Κάρτερ λάμβανε παρηγορητική θεραπεία, ενός είδους παύσης της φαρμακευτικής αγωγής, λόγω διάγνωσης του με μεταστατικό μελάνωμα στον εγκέφαλο και στο ήπαρ του. Ο Τζέισον Κάρτερ, εγγονός του Κάρτερ, είχε ανακοινώσει τον Μάιο ότι πίστευε ότι ο πρώην πρόεδρος «έφτανε στο τέλος» του ταξιδιού της ζωής του, όμως άντεξε για μερικούς μήνες ακόμη. Η οικογένεια Κάρτερ είχε ιστορικό καρκίνου και ο πρώην πρόεδρος έχασε τον πατέρα, τον αδερφό και τις δύο αδερφές του από καρκίνο στο πάγκρεας. Η μητέρα του είχε καρκίνο του μαστού, ο οποίος αργότερα εξαπλώθηκε στο πάγκρεας της.
Το απρόοπτο όταν είχε επισκεφθεί την Ελλάδα
Σημειώνεται ότι κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στη χώρα μας, ο Τζίμι Κάρτερ είχε ερωτηθεί από Έλληνα δημοσιογράφο για τα φιστίκια που καλλιεργεί, θέμα που ήταν πηγή υπερηφάνειας γι’ αυτόν. «Καλλιεργώ τα καλύτερα φιστίκια του κόσμου» έσπευσε να δηλώσει χαμογελώντας, και όταν ο δημοσιογράφος του είπε για τα φιστίκια Αιγίνης φάνηκε να ντρέπεται για το καύχημά του. Αυτή η τόσο μικρή λεπτομέρεια λέει πολλά για τον άνθρωπο Κάρτερ. Ο μετριοπαθής, ευγενής και χαμογελαστός Κάρτερ είδε τη μοναδική του θητεία στο Οβάλ Γραφείο να επισκιάζεται από την οικονομική ύφεση στο εσωτερικό και αλλεπάλληλες διεθνείς κρίσεις στο εξωτερικό. Συνέχιζε να ασχολείται με τις εξωτερικές υποθέσεις, ιδίως όσον αφορά την ισραηλινοπαλαιστινιακή σύγκρουση. Ο Κάρτερ συναντήθηκε με την ηγεσία και τον Παλαιστίνιο εκπρόσωπο της Χαμάς το 2009 και το 2015. Επέπληξε το Ισραήλ για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του εναντίον της Χαμάς το 2014, λέγοντας ότι «δεν υπάρχει καμία δικαιολογία στον κόσμο για αυτό που κάνει το Ισραήλ».
Τα παιδικά του χρόνια, ο ευτυχισμένος γάμος με τη Ρόζαλιν
Ο Τζέιμς Ερλ Κάρτερ ο Νεότερος γεννήθηκε το 1924 στο Πλέινς της πολιτείας Τζόρτζια. Το Πλέινς είναι μια αγροτική πόλη και ο πατέρας του Κάρτερ ήταν αγρότης, ένα υπόβαθρο που του βοήθησε να ενσταλάξει μέσα του την αγάπη για τη γη, μια αφοσίωση θα τον ακολουθούσε σε όλη του τη ζωή. Ήταν ο μεγαλύτερος από τέσσερα παιδιά του Τζέιμς Ερλ Κάρτερ και της Μπέσσι Λίλιαν Γκόρντυ. Ο πατέρας του ήταν ένας επιφανής επιχειρηματίας στην κοινότητα και η μητέρα του ήταν νοσοκόμα. Ο Κάρτερ καταγόταν από μετανάστες από τη νότια Αγγλία (ο πρόγονος από την πλευρά του πατέρα του έφθασε στις Αμερικανικές Αποικίες το 1635), και η οικογένεια του έχει ζήσει στην πολιτεία της Τζόρτζια αρκετές γενεές. Ο Κάρτερ είχε καταγεγραμμένους προγόνους που πολέμησαν στην Αμερικανική Επανάσταση. Ο προπάππος του Κάρτερ, στρατιώτης Λ.Μπ. Ουόκερ Κάρτερ (1832–1874), υπηρέτησε στον στρατό των νοτίων.
Ο Κάρτερ ήταν προικισμένος μαθητής ο οποίος πάντα με κλίση στο διάβασμα. Είχε τρία νεότερα αδέλφια: τις αδελφές του Γκλόρια Κάρτερ Σπαν (1926–1990) και Ρουθ Κάρτερ Στάπλετον (1929–1983), και τον αδελφό του Ουίλιαμ Άλτον Κάρτερ (1937–1988). Από τα εφηβικά του χρόνια, ο Κάρτερ ήταν δάσκαλος στο κατηχητικό της Εκκλησίας των Βαπτιστών και μιλούσε ανοιχτά για τη θρησκευτική πίστη του και έφερε μια ισχυρή αίσθηση ηθικής στην προεδρία. Προσπάθησε επίσης να αποβάλει τη μεγαλοπρέπεια του αξιώματός του, όπως για παράδειγμα όταν περπάτησε, αντί να πάει με λιμουζίνα, στην ορκωμοσία του. Νυμφεύθηκε τη Ρόζαλιν Σμιθ το 1946, με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά, τρεις γιους και μια κόρη. Ο Κάρτερ έγινε εκατομμυριούχος, εξελέγη στην Πολιτειακή Βουλή της Τζόρτζια και στη συνέχεια εξελέγη κυβερνήτης της Πολιτείας, μεταξύ 1971-75.
Χαρακτήριζε δε, τον γάμο τους ως «το σημαντικότερο πράγμα στη ζωή του». Ο Κάρτερ έγινε εκατομμυριούχος, εξελέγη στην Πολιτειακή Βουλή της Τζόρτζια και στη συνέχεια εξελέγη κυβερνήτης της Πολιτείας, μεταξύ 1971-75. Έγραψε περισσότερα από 24 βιβλία, από τα απομνημονεύματά του ως πρόεδρος μέχρι παιδικά παραμύθια και ποίηση, καθώς επίσης και έργα που αφορούσαν τη διπλωματία και τη θρησκευτική πίστη του.
Η πολιτική του δράση συνοπτικά
Υπηρέτησε ως 39ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών από το 1977 έως το 1981. Ήταν μέλος του Δημοκρατικού Κόμματος. Παραλήπτης του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης το 2002, ήταν ο μόνος πρόεδρος των ΗΠΑ που έλαβε αυτό το βραβείο αφότου άφησε το αξίωμα του. Προτού γίνει πρόεδρος, ο Κάρτερ υπηρέτησε ως αξιωματούχος του Ναυτικού των ΗΠΑ, ήταν αγρότης, υπηρέτησε δύο θητείες ως Πολιτειακός Γερουσιαστής στην Τζόρτζια (1963-1967) και μία ως κυβερνήτης της Τζόρτζια (1971–1975). Ο Κάρτερ, όντας κυβερνήτης της Τζόρτζια, ήταν το αουτσάιντερ όταν διεκδίκησε την προεδρία, σε μια περίοδο που η Αμερική συνερχόταν ακόμη από το σκάνδαλο του Γουότεργκεϊτ και την παραίτηση του Ρεπουμπλικάνου προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον. «Είμαι ο Τζίμι Κάρτερ και είμαι υποψήφιος για πρόεδρος. Δεν θα σας πω ποτέ ψέματα» υποσχέθηκε στους ψηφοφόρους, με ένα πλατύ χαμόγελο.
Ως πρόεδρος, ο Κάρτερ δημιούργησε δύο νέα κυβερνητικού επιπέδου υπουργεία: το υπουργείο Ενέργειας και το υπουργείο Εκπαίδευσης. Εγκαθίδρυσε μια εθνική ενεργειακή πολιτική που περιελάμβανε τη διατήρηση, τον έλεγχο των τιμών, και τις νέες τεχνολογίες. Στα εξωτερικά ζητήματα, ο Κάρτερ επεδίωξε τις Συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ, τις Συνθήκες του Καναλιού του Παναμά, τον δεύτερο γύρο των Συνομιλιών Περιορισμού Στρατηγικών Όπλων (SALT II), και επέστρεψε τη Διώρυγα του Παναμά στη χώρα αυτή. Σε όλη την καριέρα του, ο Κάρτερ επίμονα έδινε έμφαση στα ανθρώπινα δικαιώματα. Ανέλαβε το αξίωμα του σε περίοδο διεθνούς στασιμοπληθωρισμού, ο οποίος παρέμεινε σε όλη τη θητεία του. Το τέλος της προεδρικής του θητείας σημαδεύτηκε από την Ιρανική κρίση ομηρίας του 1979-1981, την ενεργειακή κρίση του 1979, το πυρηνικό ατύχημα του Νησιού των Τριών Μιλίων, τη Σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν (στο τέλος του 1979), το μποϋκοτάζ των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων της Μόσχας του 1980 από την πλευρά των Ηνωμένων Πολιτειών και την έκρηξη του όρους Αγία Ελένη του 1980.
Μέχρι το 1980, η δημοτικότητα του Κάρτερ είχε διαβρωθεί. Επιβίωσε από μια προκριματική αναμέτρηση ενάντια στον Τεντ Κένεντι για το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος στις εκλογές του 1980, αλλά έχασε με σημαντική διαφορά στις γενικές εκλογές από τον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο Ρόναλντ Ρέιγκαν. Στις 20 Ιανουαρίου 1981, λεπτά μετά τη λήξη της θητείας του Κάρτερ, οι 52 Αμερικανοί αιχμάλωτοι στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Τεχεράνη ελευθερώθηκαν, τερματίζοντας την 444-ήμερη κρίση ομηρίας στο Ιράν.
Αφότου άφησε το αξίωμα του, ο Κάρτερ και η σύζυγος του Ρόζαλιν ίδρυσαν το κέντρο Κάρτερ το 1982, μία μη κυβερνητική, μη κερδοσκοπική οργάνωση που λειτουργεί για την προαγωγή των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Έχει ταξιδέψει εκτεταμένα για να διεξάγει ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, να είναι παρατηρητής εκλογών, και να προάγει την πρόληψη ασθενειών και την εκρίζωση τους στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ο Κάρτερ ήταν πρόσωπο κλειδί στην επιχείρηση Καταφύγιο για την Ανθρωπότητα (Habitat for Humanity), και επίσης παρέμενε ιδιαίτερα ενεργός στην Παλαιστινιακή Διένεξη, λέγοντας τη γνώμη του παρά τις αντιδράσεις. Τον Μάρτιο 2012, δύο μήνες πριν ο πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα ανακοινώσει ότι είναι υπέρ του γάμου των ομοφυλοφίλων, ο Κάρτερ δήλωσε πως είναι υπέρ του να επιτρέπεται να παντρεύονται τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια.
Μέση Ανατολή
Η Μέση Ανατολή βρέθηκε στο επίκεντρο της εξωτερικής πολιτικής του. Η ειρηνευτική συμφωνία του 1979, που βασίστηκε στις συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ, τερμάτισε την εμπόλεμη κατάσταση μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ. Ο Κάρτερ έφερε τον τότε πρόεδρο της Αιγύπτου Ανουάρ Σαντάτ και τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μεναχέμ Μπεγκίν στο Κάμπ Ντέιβιντ, την προεδρική εξοχική κατοικία, για συνομιλίες. Αργότερα, όταν άρχισε να διαφαίνεται ότι οι συμφωνίες κατέρρεαν, έσωσε την κατάσταση πηγαίνοντας ο ίδιος στο Κάιρο και την Ιερουσαλήμ. Με τη συμφωνία, το Ισραήλ αποχώρησε από τη χερσόνησο του Σινά και οι δύο χώρες σύναψαν διπλωματικές σχέσεις. Οι δύο ηγέτες τους τιμήθηκαν με το Νόμπελ Ειρήνης το 1978. Μέχρι το 1980 ωστόσο, τα θέματα που κυριαρχούσαν ήταν οικονομικά: ο διψήφιος πληθωρισμός, τα επιτόκια που υπερέβαιναν το 20%, η τιμή του αερίου που ανέβαινε συνεχώς. Παράλληλα, η κρίση των ομήρων του Ιράν ήταν ντροπιαστική για την Αμερική. Τα προβλήματα αυτά αμαύρωσαν την προεδρία του Κάρτερ και υπονόμευσαν τις πιθανότητές του για μια δεύτερη θητεία.
Η κρίση των ομήρων
Στις 4 Νοεμβρίου 1979, ισλαμιστές φοιτητές, πιστοί στον Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί, εισέβαλαν στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Τεχεράνη, έπιασαν ομήρους τους Αμερικανούς που βρίσκονταν εκεί και απαίτησαν την επιστροφή του σάχη Μοχαμάντ Ρεζά Παχλαβί στη χώρα του, προκειμένου να δικαστεί. Ο σάχης νοσηλευόταν εκείνη την περίοδο στις ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί αρχικά στήριξαν τον Κάρτερ, όμως η προσπάθεια διάσωσης των ομήρων, τον Απρίλιο του 1980 κατέληξε στον θάνατο οκτώ Αμερικανών στρατιωτών. Η τελική ταπείνωση για τον 39ο πρόεδρο ήταν ότι το Ιράν απελευθέρωσε τους ομήρους λίγα λεπτά αφού ορκίστηκε νέος πρόεδρος ο Ρίγκαν, στις 20 Ιανουαρίου 1981. Σε μια άλλη κρίση, ο Κάρτερ μποϊκοτάρισε τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας, το 1980, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την εισβολή της τότε ΕΣΣΔ στο Αφγανιστάν. Αδιαφορώντας για το μποϊκοτάζ, οι Σοβιετικοί παρέμειναν στο Αφγανιστάν επί μία δεκαετία.
Ζωή μετά την πολιτική
Ο Κάρτερ παρέμεινε ενεργός με πλούσια πολιτική και φιλανθρωπική δράση μετά την πολιτική του καριέρα Όταν έφυγε από τον Λευκό Οίκο ήταν ιδιαίτερα αντιδημοφιλής στους Αμερικανούς, ωστόσο εργάστηκε δυναμικά επί δεκαετίες για ανθρωπιστικούς σκοπούς. Το 2002 τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης για τις «άοκνες προσπάθειές του να βρει ειρηνικές λύσεις σε διεθνείς συγκρούσεις, να προωθήσει τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα και να δώσει ώθηση στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη». Όταν του ζητήθηκε να αξιολογήσει την προεδρία του, σε ένα ντοκιμαντέρ του 1991, ο ίδιος είπε: «Η μεγαλύτερη αποτυχία που είχαμε ήταν η πολιτική. Ποτέ δεν μπόρεσα να πείσω τον αμερικανικό λαό ότι ήμουν ισχυρός ηγέτης».
Παρά τις δυσκολίες του κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Κάρτερ ήταν ασυναγώνιστος ως πρώην πρόεδρος. Κέρδισε την παγκόσμια αναγνώριση ως ακούραστος υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ως η φωνή των αδικημένων, ως ηγέτης στη μάχη κατά της πείνας και της φτώχειας – έτσι κέρδισε και τον σεβασμό που του έλειπε στον Λευκό Οίκο. Αγωνίστηκε για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την επίλυση κρίσεων σε όλον τον κόσμο, από την Αιθιοπία και την Ερυθραία μέχρι τη Βοσνία και την Αϊτή. Το Κέντρο Κάρτερ της Ατλάντας έστελνε διεθνείς ομάδες παρατηρητών σε εκλογές παντού.
skai.gr – ΑΜΠΕ – Fox News – Wikipedia
