Ίμια: 29 χρόνια από την μεγάλη κρίση στο Αιγαίο – Όταν Ελλάδα και Τουρκία έφτασαν μία ανάσα από τον πόλεμο
Σήμερα συμπληρώνονται 29 χρόνια από την κρίση των Ιμίων, μία από τις πιο δραματικές στιγμές στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, που έφερε τις δύο χώρες στα πρόθυρα πολεμικής σύρραξης. Το βράδυ της 31ης Ιανουαρίου 1996, οι ναυτικές δυνάμεις Ελλάδας και Τουρκίας παρατάχθηκαν γύρω από τις βραχονησίδες Ίμια, ενώ η ένταση κορυφωνόταν. Τα Ίμια, δύο μικρές ακατοίκητες βραχονησίδες στα Δωδεκάνησα, βρίσκονται κοντά στις τουρκικές ακτές και ανήκουν στην Ελλάδα από το 1947, με βάση τη Συνθήκη των Παρισίων. Ωστόσο, η Τουρκία αμφισβήτησε την κυριαρχία τους το 1995, όταν το τουρκικό φορτηγό «Φιγκέν Ακάτ» προσάραξε σε αβαθή ύδατα της περιοχής και ο πλοίαρχός του αρνήθηκε ελληνική βοήθεια, υποστηρίζοντας πως βρισκόταν σε τουρκικά χωρικά ύδατα. Η κρίση πήρε διαστάσεις στις 27 Ιανουαρίου 1996, όταν Τούρκοι δημοσιογράφοι της εφημερίδας “Χουριέτ” κατέβασαν την ελληνική σημαία από τη Μεγάλη Ίμια και ύψωσαν την τουρκική, προκαλώντας την άμεση ελληνική αντίδραση. Οι ελληνικές ειδικές δυνάμεις έφτασαν στην περιοχή και αποκατέστησαν τη σημαία, ενώ και οι δύο χώρες ενίσχυαν τη στρατιωτική τους παρουσία.
Το αποκορύφωμα ήρθε τη νύχτα της 31ης Ιανουαρίου, όταν τουρκικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν στη Μικρή Ίμια. Στο μεταξύ, ένα ελληνικό ελικόπτερο του Πολεμικού Ναυτικού που πραγματοποιούσε αναγνωριστική πτήση κατέπεσε, με αποτέλεσμα τον θάνατο των τριών αξιωματικών: Χριστόδουλου Καραθανάση, Παναγιώτη Βλαχάκου και Έκτορα Γιαλοψού. Οι επίσημες αναφορές απέδωσαν την πτώση σε κακές καιρικές συνθήκες, αν και υπήρξαν θεωρίες για τουρκική εμπλοκή.
Η παρέμβαση των Ηνωμένων Πολιτειών
Η παρέμβαση των Ηνωμένων Πολιτειών, μέσω του υφυπουργού Εξωτερικών Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, οδήγησε σε αποκλιμάκωση με τη φράση “No ships, no troops, no flags”. Έτσι, τα πολεμικά πλοία, οι στρατιώτες και οι σημαίες αποσύρθηκαν, τερματίζοντας προσωρινά την κρίση. Ωστόσο, η κρίση των Ιμίων άφησε μια βαριά κληρονομιά. Η Τουρκία άρχισε να προωθεί τη θεωρία των “γκρίζων ζωνών” στο Αιγαίο, αμφισβητώντας την ελληνική κυριαρχία σε διάφορες νησίδες. Από την πλευρά της, η ελληνική κυβέρνηση, με πρωθυπουργό τον Κώστα Σημίτη, επικρίθηκε για τη διαχείριση της κρίσης, ενώ οι δημόσιες ευχαριστίες προς τις ΗΠΑ προκάλεσαν αντιδράσεις στην ελληνική κοινή γνώμη. Η κρίση των Ιμίων δεν άλλαξε το νομικό καθεστώς των βραχονησίδων, αλλά αποτέλεσε σημείο καμπής στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Οι επιπτώσεις της εξακολουθούν να επηρεάζουν τη στρατηγική ισορροπία στο Αιγαίο, με τις δύο χώρες να παρακολουθούν στενά την κατάσταση στην περιοχή.
