Τι δικαιώματα θα έχει πλέον το Taranaki Maunga μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου
Σε μια ιστορική απόφαση, η κυβέρνηση της Νέας Ζηλανδίας προχώρησε στην αναγνώριση του ηφαιστειακού βουνού Ταρανάκι ως νομικό πρόσωπο, δίνοντάς του τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις που έχει ένας άνθρωπος. Αυτή η κίνηση αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας αποκατάστασης των δικαιωμάτων των Μαορί, των αυτοχθόνων κατοίκων της χώρας, οι οποίοι θεωρούν το βουνό έναν προγονικό θεσμό με βαθιά πολιτισμική και πνευματική σημασία. Το βουνό Ταρανάκι, ή Ταρανάκι Μαούνγκα όπως το αποκαλούν οι Μαορί, δεσπόζει στο τοπίο της Νέας Ζηλανδίας με το επιβλητικό του ύψος των 2.518 μέτρων. Είναι ένα ανενεργό ηφαίστειο που προσελκύει χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο, τόσο για πεζοπορία όσο και για χειμερινά σπορ. Ωστόσο, για τις φυλές των Μαορί, το Ταρανάκι είναι κάτι περισσότερο από ένα φυσικό τοπίο: είναι ένας ιερός πρόγονος, μια ζωντανή οντότητα που έχει αδικηθεί ιστορικά μέσω αποικιοκρατικών πρακτικών.
Η αναγνώριση του Ταρανάκι ως νομικού προσώπου ήρθε ως μέρος μιας μακροχρόνιας διαδικασίας αποκατάστασης αδικιών. Ο αποικισμός της Νέας Ζηλανδίας είχε ως αποτέλεσμα την αφαίρεση της γης από τις φυλές των Μαορί, συμπεριλαμβανομένου και του ιερού βουνού τους. Η κυβέρνηση αναγνώρισε ότι το βουνό είχε κατασχεθεί άδικα τον 19ο αιώνα, κατά παράβαση της Συνθήκης του Ουαϊτάνγκι, του ιδρυτικού εγγράφου της χώρας που υποτίθεται ότι διασφάλιζε τα δικαιώματα των Μαορί στη γη και τους φυσικούς πόρους τους.
Τι σημαίνει η νομική αναγνώριση
Σύμφωνα με τον νέο νόμο, το βουνό Ταρανάκι απέκτησε νομική προσωπικότητα με την ονομασία “Τε Καούι Τουπούα”, που αναγνωρίζεται ως ένα “ζωντανό και αδιαίρετο σύνολο”. Αυτό σημαίνει ότι το βουνό έχει πλέον νομικά δικαιώματα και υποχρεώσεις, ενώ θα εκπροσωπείται από ένα συμβούλιο διαχείρισης που αποτελείται τόσο από αυτόχθονες Μαορί όσο και από κυβερνητικούς αξιωματούχους.
Η νέα αυτή ρύθμιση επιτρέπει στο Ταρανάκι να προστατεύεται νομικά από ενέργειες που μπορεί να βλάψουν τη φυσική του ακεραιότητα. Για παράδειγμα, οποιαδήποτε απόπειρα εκμετάλλευσης της γης ή της χλωρίδας και πανίδας του βουνού θα αντιμετωπίζεται νομικά όπως ακριβώς θα συνέβαινε αν αφορούσε έναν άνθρωπο. Ουσιαστικά, οι υπεύθυνοι διαχείρισης του βουνού θα ενεργούν ως “κηδεμόνες” του, διασφαλίζοντας την προστασία και τη βιωσιμότητά του.
Η αναγνώριση του Ταρανάκι ακολουθεί προηγούμενες αντίστοιχες αποφάσεις στη Νέα Ζηλανδία, όπου φυσικά τοπία έχουν αποκτήσει νομική υπόσταση. Το 2014, το δάσος Te Urewera έγινε το πρώτο φυσικό σημείο στη χώρα που έλαβε νομική προσωπικότητα, ενώ το 2017, ο ποταμός Whanganui απέκτησε και αυτός αντίστοιχο νομικό καθεστώς. Η απόφαση για το Ταρανάκι αποτελεί μια ιστορική στιγμή τόσο για τους Μαορί όσο και για τη Νέα Ζηλανδία γενικότερα. Υπογραμμίζει την πρόοδο που έχει σημειωθεί στις σχέσεις μεταξύ των αυτόχθονων πληθυσμών και του κράτους, αλλά και την αυξανόμενη αναγνώριση της σημασίας της περιβαλλοντικής προστασίας μέσω νομικών και πολιτισμικών μηχανισμών.
Όπως δήλωσε η Ντέμπι Νγκαρέβα-Πάκερ, εκπρόσωπος των φυλών Ταρανάκι, «σήμερα, το Ταρανάκι απελευθερώνεται από τα δεσμά της αδικίας, της άγνοιας και της παραμέλησης. Με αυτή την αναγνώριση, επιστρέφουμε στην παράδοση του σεβασμού προς τη γη και τους προγόνους μας». Η ιστορική αυτή απόφαση δείχνει τον δρόμο για έναν νέο τρόπο σκέψης όσον αφορά τη σχέση ανθρώπου και φύσης, προωθώντας ένα μέλλον όπου το φυσικό περιβάλλον αντιμετωπίζεται με τον σεβασμό που του αξίζει.
