Δυστυχισμένα παιδιά 

Γράφει η Ευτυχία Παπούλια

Κοινωνιολόγος

Καμιά προσπάθεια επιβολής του νόμου δεν μπορεί να λύσει ένα πρόβλημα που ανάγεται πίσω στην οικογένεια.

J. Edgar Hoover

Αμερικανός, διευθυντής του FBI  (1895-1972)

Η νεαρή μαμά περπατούσε βιαστικά, νευρικά είναι ο ακριβής χαρακτηρισμός, κρατώντας απ’ το χεράκι του τον πεντάχρονο γιο της που μόλις είχε παραλάβει από το νηπιαγωγείο. Ο μικρός άρχισε να της μιλάει για όσα έζησε στο σχολείο του, χωρίς εκείνη να τον έχει καν ρωτήσει, απλά ήθελε να επικοινωνήσει μαζί της, εκδηλώνοντας και την χαρά του που την ξανάβλεπε μετά από κάποιες ώρες. Όμως εκείνη δεν του έδινε σημασία. Μιλούσε στο κινητό, αδιαφορώντας όχι μόνο για όσα της εξιστορούσε ο μικρός αλλά και για την αδυναμία του να συντονίσει τον βηματισμό του με τον δικό της, κάτι που είχε σαν συνέπεια να του μεταδίδει το δικό της στρες, δικαιολογημένο ή όχι, όπως άλλωστε και των περισσότερων γονιών που οι ευθύνες ανατροφής των παιδιών να δικαιολογούν, ως έναν βαθμό. Βέβαια αυτό, δεν απαλλάσσει τους γονείς από την υποχρέωση να καταβάλλουν περισσότερη προσπάθεια ώστε να επικοινωνούν με τα παιδιά τους, στην γλώσσα των παιδιών και όχι στην δική τους, ώστε να μην τραυματίζουν τις ευαίσθητες ψυχές τους με την αδιαφορία τους, όταν εκείνα προσπαθούν να συνδεθούν μαζί τους. Θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο ακόμη και για άσκηση ψυχολογικής βίας απέναντί τους. Γιατί και η περιφρόνηση, η άρνηση των γονέων, πολλές φορές, να αντιμετωπίσουν το παιδί τους σαν ισότιμο μέλος της οικογένειας σήμερα, της κοινωνίας αύριο, συνιστά μια μορφή κακοποίησης, ένα είδος ενδο-εξω οικογενειακής βίας.

Γιατί τα παιδιά, μέχρι τουλάχιστον να φτάσουν στην εφηβεία τους ακόμη και στην ενηλικίωσή τους, δεν διαθέτουν την επιχειρηματολογία να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους. Επιπρόσθετα, η θρησκεία μας αλλά και η κοινωνία, τους αποστερεί αυτή την δυνατότητα επιτάσσοντας σε αυτά να σέβονται τους γονείς τους αδιακρίτως, όποιας ηθικής υπόστασής τους, χωρίς τουλάχιστον να γίνεται και κάποια αναφορά για το αντίστροφο, στον βαθμό που οι γονείς θα πρέπει να γνωρίζουν πως είναι υπόλογοι για την συμπεριφορά τους απέναντι στα παιδιά τους, όχι μόνο μέσα στο σπίτι αλλά και έξω από αυτό.

Το περιστατικό με την 12χρονη στο Αλιβέρι, που από σύμπτωση αναδείχτηκε, θα πρέπει να θέσει υπό αμφισβήτηση το αναχρονιστικό δόγμα πως “τα εν οικω μη εν δήμω”  και να γίνει αφετηρία για μια ευρύτερη καμπάνια ώστε παιδιά αλλά και γονείς να γνωρίζουν από πολύ νωρίς, τόσο τα δικαιώματά τους, αλλά και τις υποχρεώσεις τους, ώστε να μην νιώθουν ανυπεράσπιστα απέναντι στην βία των γονιών τους.

Ιδίως το δικαίωμα των παιδιών να καταγγέλλουν τόσο την ψυχολογική όσο και την σωματική βία που ασκείται από τους γονείς τους εις βάρος τους. Αλλά και κάθε είδους βία που ασκείται γενικότερα μέσα στο ‘άβατο’ της Οικογένειας. Εννοείται βέβαια πως τα παιδιά, ιδιαίτερα μικρής ηλικίας, δεν μπορούν να διαχειριστούν τα όποια δικαιώματά τους για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους κυρίως από την λεκτική βία, την συνηθέστερη βία, που ασκούν οι περισσότεροι γονείς εις βάρος τους. Όμως τα παιδιά την βιώνουν και κάποια στιγμή θα κάνουν την επανάστασή τους. Και, γι’ αυτό, ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα πρέπει να το γνωρίζουν πρώτα οι γονείς, καθώς και το δικαίωμα των παιδιών τους κάποια στιγμή να απευθυνθούν σε έναν φορέα και να καταγγείλουν, με τις όποιες υπερβολές και ανακρίβειες, την πολύμορφη βία που μπορεί να υφίστανται… ‘για το καλό τους’.

Η Οικογένεια είναι πάντα η πρώτη βαθμίδα της κοινωνικοποίησης, όμως υπάρχει απεριόριστη η ελευθερία να ασκεί το κάθε μέλος της κυρίως λεκτική βία χωρίς συνέπειες. Έχει όμως το πλεονέκτημα να ‘ασκούνται’ τα άτομα στο πώς να τιθασεύουν τις παρορμήσεις τους, γιατί στην πραγματική ζωή το τίμημα στις επαγγελματικές και προσωπικές τους σχέσεις μπορεί να είναι βαρύ… Ένας μορφασμός, μια ειρωνεία, κι ακόμη χειρότερες εκφράσεις κοστίζουν και στέλνουν τα άτομα στο περιθώριο και την κοινωνική απομόνωση ακόμη κι’ αν διαθέτουν κάποιες δεξιότητες.

Πριν τα παιδιά φτάσουν σε τέτοιες ακρότητες, όπως το 12χρονο κορίτσι στο Αλιβέρι που άθελά του έστειλε τους γονείς του στην αστυνομία και πριν καταφύγουν σε κάποιους θεσμούς, που δεν είναι πάντα αποτελεσματικοί, οφείλουν οι γονείς ή έστω ο ένας, αν δεν ‘επικοινωνούν’ μεταξύ τους να κάνουν αυτά που μπορούν: Έντονες διαφωνίες και καβγάδες μεταξύ τους, μπροστά στα παιδιά, απαγορεύονται. Είναι κάτι τελείως πρακτικό και μπορούν να συμφωνήσουν. Οι γονείς πρέπει να επικοινωνούν με τα παιδιά τους ωσάν εκείνα να είναι ισότιμα μέλη κι όχι από θέση ισχύος. Οι γονείς θα πρέπει να γνωρίζουν ότι βαθμολογούνται τακτικά από τα παιδιά τους και κάποια μέρα όταν εκείνα θα μεγαλώσουν και θα κάνουν την δική τους Οικογένεια, τότε, με βάση και την δική τους εμπειρία, θα τους αξιολογήσουν και θα τους αποδώσουν τα εύσημα, ανάλογα με τα βιώματα που θα κουβαλάνε στην υπόλοιπη ζωή τους…

Τα ανεπιθύμητα

Η Κουλτούρα του πόνου

Σύγχρονοι Dementors