Για έξι μήνες, έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2025, αναστέλλεται η άσκηση και η εξέλιξη αγωγών που έχει καταθέσει το Δημόσιο για τη διεκδίκηση ιδιωτικών ακινήτων. Η σχετική τροπολογία που κατατίθεται στη Βουλή, με πρωτοβουλία του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη, αποσκοπεί στην προστασία χιλιάδων ιδιοκτητών που βρέθηκαν αντιμέτωποι με διεκδικήσεις της κρατικής περιουσίας.
Οι αγωγές του Δημοσίου αφορούν ιδιοκτησίες ή και ολόκληρες περιοχές που διεκδικούνται βάσει εγγράφων ακόμη και από την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Το τελευταίο διάστημα, οι αγωγές αυτές πολλαπλασιάστηκαν, καθώς το Δημόσιο επιδιώκει να κατοχυρώσει τις αξιώσεις του ενόψει της ολοκλήρωσης του Κτηματολογίου.
Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, τα δικαστήρια απορρίπτουν τις αγωγές ως αβάσιμες, καθώς ο Άρειος Πάγος έχει αποφανθεί ότι τα έγγραφα της Τουρκοκρατίας από μόνα τους δεν επαρκούν για να θεμελιώσουν δικαιώματα κυριότητας υπέρ του Δημοσίου. Για να γίνει δεκτή μια τέτοια αγωγή, το Δημόσιο πρέπει να αποδείξει ότι είχε τίτλο ιδιοκτησίας ή πραγματική νομή και κατοχή.
Παρόλα αυτά, οι αγωγές συνεχίζονται, καθώς δεν υπάρχουν σαφή κριτήρια που να καθοδηγούν τις κρατικές υπηρεσίες και το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους για το πότε θα ασκούνται τέτοιες διεκδικήσεις και πότε όχι.
Η επόμενη νομοθετική ρύθμιση και η κατεύθυνση που θα δοθεί στο Δημόσιο
Το Υπουργείο Οικονομικών έχει ήδη ξεκινήσει τη σύνταξη συνολικής νομοθετικής ρύθμισης, η οποία θα βασίζεται στη νομολογία του Αρείου Πάγου και θα ορίζει τα κριτήρια που θα πρέπει να ακολουθεί το Δημόσιο σε μελλοντικές διεκδικήσεις.
Με τη νέα ρύθμιση, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους θα έχει σαφείς κατευθύνσεις, ώστε:
- Να αποφεύγει μη αναγκαίες αγωγές που ταλαιπωρούν τους πολίτες και επιβαρύνουν τα δικαστήρια.
- Να ξεκαθαρίζεται ποιες διεκδικήσεις είναι βάσιμες και ποιες όχι.
- Να μην υπάρχουν αυθαίρετες ερμηνείες που οδηγούν σε περιττές νομικές διαμάχες.
Έως την ψήφιση της συνολικής ρύθμισης, η εξάμηνη αναστολή προβλέπει ότι:
- Δεν θα κατατίθενται νέες αγωγές από το Δημόσιο για τη διεκδίκηση ιδιωτικών ακινήτων.
- Οι ήδη κατατεθειμένες αγωγές δεν θα προχωρούν για έξι μήνες.
Η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας θα ενημερώσει τις Κτηματικές Υπηρεσίες, ώστε να παγώσει κάθε νομική ενέργεια έως την ολοκλήρωση της νέας νομοθετικής παρέμβασης. Ωστόσο, πολίτες που δεν επιθυμούν να καθυστερήσει η δικαστική διαδικασία μπορούν να ζητήσουν την κανονική πρόοδο της υπόθεσής τους με αίτησή τους στον πρόεδρο του αρμόδιου τριμελούς συμβουλίου. Έτσι, όσοι αναμένουν άμεση δικαίωση δεν θα επηρεαστούν από την εξάμηνη αναστολή.
Τι σημαίνει η αναστολή για τις εκκρεμείς υποθέσεις
Μετά την ψήφιση της συνολικής ρύθμισης, πολλές από τις εκκρεμείς υποθέσεις θα κλείσουν, καθώς το Δημόσιο θα παραιτηθεί από μη βάσιμες αγωγές, αποφεύγοντας την άσκοπη επιβάρυνση της Δικαιοσύνης και τη δικαστική ταλαιπωρία των πολιτών. Η αναστολή αυτή αποτελεί ένα πρώτο βήμα προς την εξορθολογισμένη διαχείριση των κρατικών διεκδικήσεων, με στόχο να μην ταλαιπωρούνται αδίκως ιδιοκτήτες που έχουν τίτλους κυριότητας και να δοθεί τελική λύση στο ζήτημα μέσω της επικείμενης συνολικής νομοθετικής ρύθμισης.