ΗΠΑ - Αλεξανδρούπολη: Η στρατηγική σημασία του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης
Την προσεχή Παρασκευή, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, θα έχει συνάντηση με τον Αμερικανό ομόλογό του, Μάρκο Ρούμπιο, στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Η ατζέντα της συνάντησης θα επικεντρωθεί στις διμερείς σχέσεις Ελλάδας – ΗΠΑ, καθώς και σε κρίσιμα διεθνή ζητήματα. Η συνάντηση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο της συμμετοχής του κ. Γεραπετρίτη στις συνεδριάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που θα πραγματοποιηθούν στη Νέα Υόρκη. Αξιοσημείωτο είναι ότι η συνάντηση αυτή διεξάγεται εν μέσω σεναρίων περί ενδεχόμενου κλεισίματος της αμερικανικής στρατιωτικής βάσης στην Αλεξανδρούπολη, λόγω της φερόμενης αλλαγής στάσης της Ουάσιγκτον στο ζήτημα της Ουκρανίας. Ωστόσο, ο ίδιος ο Αμερικανός Πρόεδρος τοποθετήθηκε επί του θέματος, διαψεύδοντας τις φήμες που υποστήριζαν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες σχεδιάζουν να αποχωρήσουν από τη στρατηγική αυτή τοποθεσία.
Κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Γάλλο Πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, στον Λευκό Οίκο, ο Αμερικανός Πρόεδρος ρωτήθηκε από δημοσιογράφο για το ζήτημα και εμφανίστηκε να αγνοεί τις σχετικές αναφορές. Στρέφοντας το βλέμμα προς τον Υπουργό Άμυνας, ζήτησε διευκρίνιση, ρωτώντας: «Αυτό σημαίνει όχι, Πιτ;». Ο Υπουργός Άμυνας απάντησε καταφατικά: «Είναι όχι», με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ να προσθέτει: «Δεν είναι αληθές». Οι δηλώσεις αυτές ήρθαν μετά από σχετικό δημοσίευμα ελληνικής εφημερίδας, που ισχυριζόταν ότι η νέα κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ προσανατολίζεται στην απομάκρυνση των αμερικανικών στρατευμάτων από την Αλεξανδρούπολη.
Η στρατηγική σημασία του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης
Το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης έχει καταστεί νευραλγικό σημείο τόσο για την Ελλάδα όσο και για τις Ηνωμένες Πολιτείες, ιδιαίτερα μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Η Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) μεταξύ των δύο χωρών έχει ενισχύσει τη στρατηγική του σημασία, καθιστώντας το κεντρικό κόμβο για τη μεταφορά στρατιωτικού και ενεργειακού εξοπλισμού. Η επιχειρησιακή συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ έχει οδηγήσει στην αξιοποίηση του λιμανιού ως κρίσιμου σημείου διέλευσης στρατιωτικών δυνάμεων και εξοπλισμού, ενισχύοντας τον ανατολικό πυλώνα του ΝΑΤΟ. Μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, το λιμάνι χρησιμοποιήθηκε για τη μεταφορά μεγάλων ποσοτήτων στρατιωτικού υλικού, συμπεριλαμβανομένων αεροσκαφών και τεθωρακισμένων οχημάτων, προς υποστήριξη των ουκρανικών δυνάμεων.
Επιπλέον, η ελληνική κυβέρνηση ακύρωσε το 2022 τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης του λιμένα, αναγνωρίζοντας την ιδιαίτερη γεωπολιτική του αξία. Παράλληλα, η Αλεξανδρούπολη έχει εξελιχθεί σε ενεργειακό και διαμετακομιστικό κόμβο του ΝΑΤΟ, υποστηρίζοντας τη μεταφορά εφοδίων, τροφίμων και ανθρωπιστικής βοήθειας προς τις ουκρανικές δυνάμεις. Το ερώτημα που ανακύπτει είναι εάν η νέα αμερικανική διοίκηση σκοπεύει να περιορίσει τη χρήση του λιμένα και ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, καθώς και στη στρατηγική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών. Η ελληνική διπλωματία αντιμετωπίζει το ζήτημα με ψυχραιμία, επισημαίνοντας ότι η στρατηγική σχέση Ελλάδας – ΗΠΑ έχει βαθιά θεμέλια και παραμένει ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια της ευρύτερης περιοχής.
Η σημασία του λιμανιού για τις Ηνωμένες Πολιτείες αποδεικνύεται από τις επενδύσεις τους σε κρίσιμες υποδομές. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η επιχείρηση ανέλκυσης της βυθοκόρου «Όλγα», η οποία παρεμπόδιζε την είσοδο μεγάλων πλοίων στο λιμάνι. Το έργο, που χρηματοδοτήθηκε από τον αμερικανικό στρατό με 2,3 εκατομμύρια δολάρια, είχε ως στόχο τη βελτίωση της λειτουργικότητας του λιμένα, προκειμένου να μπορεί να φιλοξενεί ποντοπόρα πολεμικά σκάφη. Η επένδυση αυτή εντάσσεται στο ευρύτερο αμερικανικό ενδιαφέρον για τη στρατηγική αξιοποίηση των λιμανιών της Αλεξανδρούπολης και της Καβάλας, ενισχύοντας τη γεωπολιτική σημασία της περιοχής και τη συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Ηνωμένων Πολιτειών.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, οι συνομιλίες των δύο υπουργών θα καλύψουν κρίσιμα γεωπολιτικά ζητήματα, όπως οι ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό. Η ελληνική πλευρά προσδοκά στη διατήρηση της στήριξης των ΗΠΑ στις ελληνικές και κυπριακές θέσεις, ενώ υπενθυμίζεται ότι ο νέος Αμερικανός ΥΠΕΞ έχει στο παρελθόν ταχθεί υπέρ της προώθησης του αγωγού φυσικού αερίου EastMed, ο οποίος θα συνδέει την Ελλάδα με την Κύπρο και το Ισραήλ.
Παράλληλα, η Αθήνα θα επιδιώξει την περαιτέρω ενίσχυση των δεσμών της με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, εν μέσω μεταβαλλόμενων γεωπολιτικών ισορροπιών. Στο τραπέζι των συζητήσεων αναμένεται να τεθούν επίσης οι εξελίξεις στον πόλεμο στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή, με ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τις προοπτικές για την περιφερειακή σταθερότητα. Για την ελληνική κυβέρνηση, η επίσκεψη αυτή υπογραμμίζει τη στρατηγική σημασία των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, με την ελληνική διπλωματία να επιδιώκει τη διατήρηση και εμβάθυνση της συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στο περιθώριο της επίσκεψής του, ο κ. Γεραπετρίτης θα έχει επίσης συναντήσεις με μέλη του Κογκρέσου και φορείς της ελληνικής ομογένειας, ενισχύοντας τη διασύνδεση της Ελλάδας με την αμερικανική πολιτική σκηνή.
