Τέμπη: Οι φωνές που δεν σώπασαν
Η 28η Φεβρουαρίου 2023 δεν είναι απλώς μια ημερομηνία. Είναι ένα σημείο τομής στην ιστορία μας, μια μέρα που χαράχτηκε ανεξίτηλα στις ψυχές όλων μας. Εκείνο το βράδυ, στις 23:21, η Ελλάδα σταμάτησε για μια στιγμή να αναπνέει. Δύο τρένα συγκρούστηκαν μετωπικά στα Τέμπη, και μαζί τους συγκρούστηκαν η αμέλεια, η ανευθυνότητα, η ολιγωρία με την ανθρώπινη ζωή. Δεν ήταν ένα απλό δυστύχημα. Ήταν μια τραγωδία που θα μπορούσε – και έπρεπε – να έχει αποφευχθεί. Ήταν το τίμημα χρόνων αδιαφορίας, διαφθοράς, εγκατάλειψης. Οι φωνές των επιβατών έγιναν κραυγές αγωνίας, που λίγες στιγμές μετά σώπασαν για πάντα. Στην άμορφη μάζα των βαγονιών που τυλίχθηκαν στις φλόγες, δεν υπήρχαν μόνο ζωές που κόπηκαν βίαια. Υπήρχαν όνειρα, υποσχέσεις, αγάπες που δεν πρόλαβαν να ειπωθούν, οικογένειες που έμειναν να κοιτούν το κενό περιμένοντας ένα τηλέφωνο που δεν θα χτυπήσει ποτέ ξανά.
Τις πρώτες ώρες μετά την τραγωδία, η σιωπή σκέπασε τα πάντα. Μια σιωπή βαριά, βασανιστική, σχεδόν αφύσικη. Ήταν η σιωπή του σοκ, της αδυναμίας να δεχτεί κανείς το αδιανόητο. Ήταν, όμως, και η σιωπή των ευθυνών που έψαχναν να κρυφτούν, των συστημάτων που είχαν αποτύχει ξανά. Μα αυτή η σιωπή δεν κράτησε πολύ. Γιατί η οργή έγινε κύμα, έγινε ποτάμι, έγινε φωνή. Οι δρόμοι γέμισαν από χιλιάδες ανθρώπους που φώναξαν για όσους δεν μπορούσαν πια. «Δεν ήταν ατύχημα». Λόγια βαριά, αλήθειες που πονούσαν. Μα ήταν η μόνη αλήθεια που μπορούσε να ειπωθεί. Οι οικογένειες των θυμάτων δεν ζήτησαν εκδίκηση. Ζήτησαν δικαιοσύνη. Ζήτησαν απαντήσεις, όχι ψυχρές ανακοινώσεις. Ζήτησαν να μην ξεχαστεί κανένα όνομα, κανένα βλέμμα, καμία φωνή. Και μαζί τους ζήτησε όλη η κοινωνία. Γιατί η απώλειά τους δεν ήταν δική τους υπόθεση· ήταν όλων μας.
Η χώρα που πενθεί
Η τραγωδία των Τεμπών δεν ήταν μόνο μια τραγωδία απώλειας. Ήταν και μια τραγωδία συνειδητοποίησης. Συνειδητοποιήσαμε, ίσως πιο οδυνηρά από ποτέ, πως τίποτα δεν είναι δεδομένο. Πως μπορούμε να ζούμε σε έναν κόσμο όπου ένας νέος άνθρωπος, που μπαίνει σε ένα τρένο για να επιστρέψει σπίτι του, μπορεί να μη φτάσει ποτέ. Και αυτή η συνειδητοποίηση γεννά φόβο. Γιατί τα Τέμπη δεν ήταν ένα μοναδικό περιστατικό. Ήταν το αποτέλεσμα μιας ολόκληρης νοοτροπίας που υποτιμά την ανθρώπινη ζωή, που μεταθέτει ευθύνες, που συμβιβάζεται με το «έτσι γίνονται τα πράγματα». Και αυτό είναι το πιο τρομακτικό απ’ όλα. Γι’ αυτό και ο κόσμος βγήκε στους δρόμους. Γιατί δεν ήθελε να φοβάται άλλο. Γιατί δεν ήθελε να ξεχάσει. Γιατί δεν άντεχε να δει την ιστορία να επαναλαμβάνεται.
Μια υπόσχεση που δεν πρέπει να σβήσει
Δυο χρόνια μετά τα Τέμπη παραμένουν μια ανοιχτή πληγή. Οι οικογένειες θρηνούν, η κοινωνία συνεχίζει να αναρωτιέται αν όντως κάτι θα αλλάξει. Και ο κίνδυνος της λήθης παραμονεύει. Όμως, κάθε πορεία, κάθε κερί που ανάβει, κάθε σύνθημα που γράφεται σε έναν τοίχο είναι μια υπενθύμιση. Δεν πρέπει να ξεχάσουμε. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε στην οργή να γίνει συνήθεια, στη μνήμη να ξεθωριάσει. Κάθε βήμα σε μια πορεία είναι ένα άγραφο μνημόσυνο. Μια σιωπηλή υπόσχεση στις ψυχές που χάθηκαν τόσο άδικα. Πως δεν θα μείνουμε ίδιοι. Πως δεν θα αφήσουμε άλλες οικογένειες να ζήσουν αυτόν τον εφιάλτη. Πως θα αλλάξουμε, γιατί τους το χρωστάμε. Γιατί τα Τέμπη δεν ήταν απλώς μια τραγωδία. Ήταν μια κραυγή που ακόμα αντηχεί. Και δεν πρέπει να σιγήσει ποτέ.
