Παχυσαρκία και υγεία: Σχετίζεται με πάνω από 60 νοσήματα και μειώνει μέχρι και 14 έτη το προσδόκιμο επιβίωσης
Η παχυσαρκία αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα δημόσιας υγείας, καθώς σχετίζεται με περισσότερα από 60 νοσήματα. Επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι είναι υπεύθυνη για πάνω από το 70% των περιστατικών αρτηριακής υπέρτασης, ενώ αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης περισσότερων από 18 διαφορετικών τύπων καρκίνου. Δυστυχώς, η Ελλάδα κατατάσσεται πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο τόσο στην υπερβαρότητα όσο και στην παχυσαρκία, και στα δύο φύλα.
Η Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, παθολόγος και καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ, μιλά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για το ζήτημα, με αφορμή την 4η Μαρτίου, Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παχυσαρκίας. Τονίζει ότι η παχυσαρκία είναι πολυπαραγοντική νόσος, που συχνά ορίζεται μέσω του δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ), με φυσιολογικές τιμές από 18.5 έως 24.9, ενώ τιμές άνω του 30 υποδηλώνουν παχυσαρκία. Η νόσος αυτή συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακά νοσήματα, υπερλιπιδαιμία, μεταβολικό σύνδρομο και ηπατικές διαταραχές.
Η παχυσαρκία επιβαρύνει σημαντικά την υγεία, μειώνοντας το προσδόκιμο ζωής έως και 14 χρόνια στην περίπτωση νοσογόνου παχυσαρκίας. Η σχέση της με την εμφάνιση υπέρτασης είναι άμεση, ενώ αυξημένο σωματικό βάρος κατά 10 κιλά συνδέεται με υψηλότερη συστολική και διαστολική αρτηριακή πίεση, αυξάνοντας τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο και εγκεφαλικό επεισόδιο. Παράλληλα, αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνων, όπως του μαστού, του παχέος εντέρου, του προστάτη και αιματολογικών μορφών καρκίνου. Η παχυσαρκία συνδέεται επίσης με ηπατικές παθήσεις, όπως η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος, αναπνευστικά προβλήματα, όπως η υπνική άπνοια, οστεοαρθρίτιδα και μεταβολικές διαταραχές. Παράλληλα, επηρεάζει την αναπαραγωγική υγεία, αυξάνοντας τον κίνδυνο επιπλοκών στην εγκυμοσύνη και τη μειωμένη γονιμότητα, ενώ έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, αυξάνοντας τις πιθανότητες εμφάνισης άγχους, κατάθλιψης και χαμηλής αυτοεκτίμησης.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τη World Obesity Federation, το 65% των ανδρών και το 50% των γυναικών είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Ειδικά στους άνδρες, η χώρα μας κατατάσσεται στην 43η θέση παγκοσμίως, ενώ συνολικά βρίσκεται στην 71η θέση σε 200 χώρες. Στα παιδιά, το 35% των αγοριών και το 20% των κοριτσιών είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Το οικονομικό κόστος της παχυσαρκίας στη χώρα μας ανέρχεται στο 2,08% του ΑΕΠ, ενώ παγκοσμίως εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα 4 τρισεκατομμύρια δολάρια έως το 2035.
Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας απαιτεί μια πολυδιάστατη προσέγγιση. Σημαντική είναι η πρόληψη μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων, προώθησης της υγιεινής διατροφής και αύξησης της σωματικής δραστηριότητας. Παράλληλα, η εξατομικευμένη προσέγγιση περιλαμβάνει τη φαρμακευτική θεραπεία και, σε περιπτώσεις νοσογόνου παχυσαρκίας, τη βαριατρική χειρουργική. Νεότερα φάρμακα, όπως η τιρζεπατίδη και η σεμαγλουτίδη, έχουν δείξει εντυπωσιακά αποτελέσματα στη μείωση του σωματικού βάρους και της υπέρτασης. Ωστόσο, συνοδεύονται από γαστρεντερικές παρενέργειες, ενώ η φαιντερμίνη/τοπιραμάτη έχει συνδεθεί με άγχος και η τοπιραμάτη με κατάθλιψη. Παρόλα αυτά, οι νέες φαρμακευτικές αγωγές παρέχουν στους γιατρούς αποτελεσματικά εργαλεία στη μάχη κατά της παχυσαρκίας, προσφέροντας ελπίδα για καλύτερη διαχείριση της νόσου και βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
