Ευρωπαϊκή άμυνα: Τα 150 δισ. ευρώ και ο Ερντογάν
Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για επένδυση 150 δισ. ευρώ στην ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας της Ευρώπης έχει αναδειχθεί σε σημείο έντονης διαφωνίας μεταξύ της Γαλλίας και της Γερμανίας, με βασικό ζήτημα το εάν τα κονδύλια θα επιτρέπεται να δαπανηθούν για την αγορά όπλων από χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Τουρκία.
Σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times, η Ευρώπη επιδιώκει να αυξήσει δραστικά τις αμυντικές δαπάνες της, κυρίως λόγω των ανησυχιών που προκύπτουν από τις δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με την υποστήριξη των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ. Την περασμένη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε να συγκεντρωθούν 150 δισ. ευρώ, τα οποία θα δανείζονταν οι χώρες της ΕΕ για να ενισχύσουν την αμυντική τους παραγωγή. Παρότι η γενική ιδέα έχει λάβει ομόφωνη πολιτική υποστήριξη, η εφαρμογή της αντιμετωπίζει προκλήσεις, καθώς διατυπώνονται διαφορετικές απόψεις για το πώς θα χρησιμοποιηθούν τα χρήματα.
Κατά την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ την Πέμπτη, ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς τάχθηκε υπέρ μιας πιο ανοιχτής προσέγγισης, προτείνοντας ότι οι χώρες εκτός ΕΕ που έχουν στενή συνεργασία με την Ευρώπη, όπως η Μεγάλη Βρετανία, η Νορβηγία, η Ελβετία και η Τουρκία, θα πρέπει να μπορούν να συμμετέχουν στις αμυντικές προμήθειες. Αντίθετα, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν επέμεινε ότι οι αμυντικές δαπάνες πρέπει να κατευθύνονται αποκλειστικά σε ευρωπαϊκές εταιρείες και να δοθεί προτεραιότητα στην εγχώρια βιομηχανική παραγωγή.
Οι διαφωνίες μεταξύ των δύο χωρών ενδέχεται να οδηγήσουν σε καθυστερήσεις στην υλοποίηση της πρωτοβουλίας. Διπλωμάτες στις Βρυξέλλες εκφράζουν ανησυχίες ότι η πρόταση των 150 δισ. ευρώ κινδυνεύει να εκτροχιαστεί, όπως είχε συμβεί και με το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Αμυντικής Βιομηχανίας ύψους 1,5 δισ. ευρώ. Εκεί, οι προσπάθειες προώθησής του καθυστέρησαν λόγω των γαλλικών απαιτήσεων να τεθούν όρια στις αγορές εξοπλισμού από τρίτες χώρες.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλείται τώρα να καταθέσει μια λεπτομερή πρόταση εντός των επόμενων δέκα ημερών, συνεργαζόμενη στενά με το Παρίσι, το Βερολίνο και άλλες πρωτεύουσες, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα μπλοκαριστεί όταν θα υποβληθεί προς έγκριση από τα κράτη-μέλη. Η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχει δηλώσει ότι τα δάνεια θα στοχεύουν σε συγκεκριμένους τομείς, όπως η αεράμυνα, η αντιπυραυλική άμυνα, το πυροβολικό και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, προκειμένου να ενισχυθεί η στρατιωτική ετοιμότητα της Ευρώπης και να διασφαλιστεί η παροχή στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία.
Η πολωνική κυβέρνηση, η οποία προεδρεύει αυτή τη στιγμή στην ΕΕ, αναμένεται να πιέσει για ταχεία επίτευξη συμφωνίας. Η πρωτοβουλία μπορεί να εγκριθεί από την πλειοψηφία των 27 κρατών-μελών, όμως η συμμετοχή της Γαλλίας θεωρείται κρίσιμη, καθώς αποτελεί βασικό πυλώνα της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.
Η διαμάχη για το σχέδιο των 150 δισ. ευρώ αντανακλά τις ευρύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ στη διαμόρφωση μιας κοινής αμυντικής στρατηγικής. Η πίεση του χρόνου είναι έντονη, καθώς οι διεθνείς γεωπολιτικές ισορροπίες μεταβάλλονται και η ανάγκη για μια πιο αυτάρκη και ισχυρή ευρωπαϊκή άμυνα γίνεται όλο και πιο επιτακτική.
