Κλιματική αλλαγή: Τι προσφέρει το «χρυσό διαβατήριο» του νησιού
Το μικροσκοπικό νησιωτικό κράτος του Ναουρού (4000 χλμ. βορειοανατολικά της Αυστραλίας) ανακοίνωσε ένα καινοτόμο πρόγραμμα «χρυσού διαβατηρίου», μέσω του οποίου προσφέρει την υπηκοότητά του έναντι 105.000 δολαρίων. Ο σκοπός αυτής της πρωτοβουλίας είναι η συγκέντρωση κεφαλαίων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, που απειλεί άμεσα την επιβίωση του νησιού. Με μόλις 8 τετραγωνικά μίλια γης, το Ναουρού αντιμετωπίζει σοβαρούς κινδύνους από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, τη διάβρωση των ακτών και τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Ωστόσο, η οικονομική του αδυναμία καθιστά δύσκολη την υλοποίηση μέτρων προστασίας, ενώ η κλιματική κρίση επιδεινώνεται κυρίως από τις ισχυρές βιομηχανικές χώρες. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι τα έσοδα από την πώληση διαβατηρίων θα διατεθούν στη μετεγκατάσταση του 90% του πληθυσμού (περίπου 12.500 άνθρωποι) σε ασφαλέστερες περιοχές με υψηλότερο υψόμετρο, καθώς και στη δημιουργία ενός βιώσιμου οικισμού.
Τα οφέλη της υπηκοότητας του Ναουρού
Η υπηκοότητα του Ναουρού παρέχει πρόσβαση χωρίς βίζα σε 89 χώρες, μεταξύ των οποίων το Ηνωμένο Βασίλειο, το Χονγκ Κονγκ, η Σιγκαπούρη και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Παρότι η πλειονότητα των νέων υπηκόων δεν προβλέπεται να μετοικήσουν στο νησί, το διαβατήριο τους προσφέρει σημαντικά ταξιδιωτικά προνόμια. Τα προγράμματα υπηκοότητας μέσω επένδυσης έχουν προκαλέσει αντιδράσεις παγκοσμίως, καθώς έχουν χρησιμοποιηθεί από εγκληματικά δίκτυα και φοροφυγάδες. Η κυβέρνηση του Ναουρού δεσμεύεται ότι η διαδικασία θα είναι αυστηρή, αποκλείοντας άτομα με βεβαρημένο ποινικό μητρώο, καθώς και υπηκόους από χώρες υψηλού κινδύνου, όπως η Ρωσία και η Βόρεια Κορέα.
Το παρελθόν και το αβέβαιο μέλλον του Ναουρού
Η οικονομία του Ναουρού έχει περάσει από διακυμάνσεις. Στις αρχές του 20ού αιώνα, η εντατική εξόρυξη φωσφορικών αλάτων κατέστρεψε το 80% της έκτασής του, καθιστώντας μεγάλο μέρος του νησιού μη κατοικήσιμο. Όταν εξαντλήθηκαν οι φυσικοί πόροι, το κράτος στράφηκε σε αμφιλεγόμενες πρακτικές, όπως η φιλοξενία κέντρων κράτησης μεταναστών για λογαριασμό της Αυστραλίας, κάτι που προκάλεσε διεθνείς καταγγελίες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Σήμερα, εξετάζεται η υποθαλάσσια εξόρυξη πολύτιμων μετάλλων, παρά τις ανησυχίες για περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Παράλληλα, η κυβέρνηση εκτιμά ότι το πρόγραμμα «χρυσού διαβατηρίου» θα αποφέρει 5,6 εκατομμύρια δολάρια τον πρώτο χρόνο και έως 42 εκατομμύρια ετησίως, καλύπτοντας περίπου το 19% των κρατικών εσόδων.
Το αν αυτή η πρωτοβουλία θα επιτύχει τον στόχο της εξαρτάται από τη διαφάνεια στη διαχείριση των εσόδων. Χώρες όπως η Ντομίνικα έχουν ήδη εφαρμόσει παρόμοια προγράμματα, χρηματοδοτώντας έργα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Για το Ναουρού, το πρόγραμμα αυτό ίσως αποτελέσει τη μοναδική λύση για να διασφαλίσει ένα βιώσιμο μέλλον εν μέσω αυξανόμενων περιβαλλοντικών απειλών.
