Τα lockdown έσωσαν ζωές, αλλά με ποιο κόστος;
Πέντε χρόνια πέρασαν από τη μέρα που ο κόσμος μας άλλαξε ριζικά. Ο ήχος των σειρήνων των ασθενοφόρων, οι άδειοι δρόμοι, τα κλειστά σχολεία και οι αγκαλιές που έμειναν μετέωρες είναι εικόνες που χαράχτηκαν βαθιά στη μνήμη μας. Τα lockdown, οι πρωτόγνωρες απαγορεύσεις και η απομόνωση, σημάδεψαν γενιές ολόκληρες. Αλλά άξιζε πραγματικά αυτό το τίμημα; Στην αρχή, οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο πάλευαν ενάντια σε έναν αόρατο εχθρό. Ο φόβος ήταν μεγαλύτερος από τη γνώση, η ανάγκη για δράση επιτακτική. Κάποιες χώρες επέλεξαν τον δρόμο του αυστηρού εγκλεισμού, άλλες υιοθέτησαν ηπιότερα μέτρα, κάποιες αρνήθηκαν να ακολουθήσουν αυτή την παγκόσμια «καραντίνα».
Η Σουηδία έγινε σύμβολο της αντίστασης στα lockdown, αφήνοντας τους πολίτες της να επιλέξουν. Το αποτέλεσμα; Υψηλότεροι θάνατοι στην αρχή, αλλά λιγότερα οικονομικά και κοινωνικά τραύματα. Από την άλλη, χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία, που είδαν τα νοσοκομεία τους να καταρρέουν, αναγκάστηκαν να υιοθετήσουν δρακόντεια μέτρα.
Το τίμημα της σωτηρίας
Τα lockdown έσωσαν ζωές. Αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Αλλά το ερώτημα δεν είναι μόνο πόσοι γλίτωσαν, αλλά και πόσοι πλήρωσαν το τίμημα. Τα κλειστά σχολεία άφησαν πίσω μια γενιά παιδιών που έχασαν όχι μόνο πολύτιμη εκπαίδευση αλλά και τις πιο αθώες στιγμές τους. Μοναχικά γενέθλια, χαμένες παρέες, σχολικές αυλές γεμάτες σιωπή. Οι ηλικιωμένοι, που προστατεύτηκαν με κάθε κόστος, έζησαν τους τελευταίους τους μήνες σε μοναξιά, χωρίς το χάδι των αγαπημένων τους. Η ψυχική υγεία κατακρημνίστηκε. Η κατάθλιψη και το άγχος εκτοξεύτηκαν. Το αίσθημα της ανασφάλειας έγινε μόνιμος σύντροφος, ενώ η οικονομική δυσπραγία χτύπησε εκατομμύρια ανθρώπους, μικρομεσαίες επιχειρήσεις έκλεισαν, και όνειρα ετών χάθηκαν σε ένα απρόβλεπτο κύμα λουκέτων.
Οι εναλλακτικοί δρόμοι
Υπήρχαν χώρες που ακολούθησαν άλλες διαδρομές. Η Ιαπωνία και η Ταϊβάν δεν επέβαλαν καθολικά lockdown, επιλέγοντας τη μαζική χρήση μάσκας, την τεχνολογία ανίχνευσης επαφών και στοχευμένες καραντίνες. Η επιτυχία τους έδειξε ότι υπήρχαν και άλλοι τρόποι αντιμετώπισης, πέρα από την απόλυτη απαγόρευση. Σήμερα, καθώς κοιτάμε πίσω, αναρωτιόμαστε: Μπορούσαμε να προστατευτούμε διαφορετικά; Ήταν αναπόφευκτο να περάσουμε από αυτή την παγκόσμια απομόνωση, ή μήπως η ανάγκη για έλεγχο και η έλλειψη ετοιμότητας μας οδήγησαν σε ακραία μέτρα;
Το μεγάλο ερώτημα
Η επόμενη πανδημία δεν είναι θέμα «αν», αλλά «πότε». Οι επιστήμονες προειδοποιούν πως ο κόσμος θα έρθει ξανά αντιμέτωπος με παρόμοιες κρίσεις. Η διαφορά είναι πως αυτή τη φορά, έχουμε γνώση. Ίσως το πιο σημαντικό μάθημα που πήραμε από την πανδημία του κορωνοϊού είναι πως η κοινωνία δεν μπορεί να λειτουργήσει μόνο με αριθμούς και στατιστικά. Ο άνθρωπος δεν είναι απλώς ένας δυνητικός φορέας ενός ιού. Είναι συναισθήματα, στιγμές, επαφές, ζωή. Και την επόμενη φορά, η ισορροπία ανάμεσα στην υγεία και την ανθρώπινη υπόσταση πρέπει να είναι καλύτερη. Τελικά, ήταν τα lockdown μια σωτήρια θυσία ή ένα παγκόσμιο λάθος; Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Αλλά το σίγουρο είναι πως ο κόσμος που βγήκε από αυτά, δεν είναι ο ίδιος.
