Τι ισχύει για ΗΠΑ, Βρετανία
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα φιλόδοξο σχέδιο για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, δίνοντας έμφαση στη χρηματοδότηση και την κοινή προμήθεια αμυντικών πόρων. Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας αυτής, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μαζί με την ύπατη εκπρόσωπο της ΕΕ, Κάγια Κάλας, αποκάλυψαν τη “Λευκή Βίβλο” για την ευρωπαϊκή αμυντική ετοιμότητα και το σχέδιο “ReArm Europe”, που στοχεύει στη θωράκιση της Ευρώπης μέσω νέων χρηματοδοτικών εργαλείων. Ένα από τα σημαντικότερα προγράμματα που ανακοινώθηκαν είναι το SAFE, το οποίο θα επιτρέψει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αντλήσει έως και 150 δισεκατομμύρια ευρώ από τις κεφαλαιαγορές. Μέσω αυτού, τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσουν τις αμυντικές τους επενδύσεις, εξασφαλίζοντας ενίσχυση των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Ένωσης.
Ωστόσο, η συμμετοχή σε αυτό το ταμείο απαιτεί τη σύναψη “εταιρικών σχέσεων για την ασφάλεια και την άμυνα” με την ΕΕ, αποκλείοντας κράτη όπως η Τουρκία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο. Σύμφωνα με το κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, επιλέξιμα για κοινές προμήθειες θα είναι τα κράτη μέλη της ΕΕ, χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ισλανδία, Λιχτενστάιν, Νορβηγία), καθώς και η Ουκρανία. Η νέα αυτή στρατηγική υπογραμμίζει τη σημασία των διεθνών συνεργασιών, ιδιαίτερα στον τομέα της ασφάλειας και της αμυντικής βιομηχανίας. Το έγγραφο της Κομισιόν τονίζει ότι η Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει επιταχύνει την ανάγκη για ισχυρότερη αμυντική συνεργασία, καθώς οι υβριδικές απειλές και οι κυβερνοεπιθέσεις ξεπερνούν τα σύνορα και απαιτούν συλλογικές απαντήσεις.
Η “Λευκή Βίβλος” αναγνωρίζει την ανάγκη μείωσης των εξαρτήσεων της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας από τρίτες χώρες, ενώ δίνει έμφαση στη σημασία της διαφοροποίησης των προμηθευτών. Παράλληλα, επιτρέπει την ενσωμάτωση της ουκρανικής αμυντικής βιομηχανίας στις κοινές προμήθειες, δίνοντάς της ισότιμη πρόσβαση στα χρηματοδοτικά εργαλεία της ΕΕ. Όσον αφορά την Τουρκία, το έγγραφο αναφέρει ότι, παρά το γεγονός πως είναι υποψήφια προς ένταξη στην ΕΕ και έχει ιστορική συνεργασία με την Ένωση σε θέματα ασφάλειας, δεν πληροί προς το παρόν τις προϋποθέσεις συμμετοχής στο ταμείο SAFE. Οποιαδήποτε μελλοντική συνεργασία θα εξαρτηθεί από τις διμερείς σχέσεις της με την ΕΕ και τις δεσμεύσεις που θα αναλάβει σε θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Απριλίου 2024. Η απόφαση αυτή αποτελεί σημαντική εξέλιξη στην ευρωπαϊκή αμυντική στρατηγική, ενισχύοντας τη στρατιωτική αυτονομία της Ένωσης και αποσκοπώντας στη δημιουργία ενός πιο συνεκτικού αμυντικού οικοσυστήματος εντός των ευρωπαϊκών συνόρων.
