Μια ροζ μπαντάνα. Αυτό είναι το μοναδικό «καμουφλάζ» της οκτάχρονης Σάμα Τουμπάιλ, ενός παιδιού από τη Γάζα που, μέσα σε λίγους μήνες, βίωσε την απώλεια όχι μόνο της καθημερινότητάς της αλλά και της ίδιας της παιδικής της αθωότητας. «Είμαι τόσο λυπημένη που δεν υπάρχει ούτε μία τρίχα για να χτενίσω με τη βούρτσα μου», εξομολογείται με πόνο στην κάμερα του CNN, κρατώντας έναν καθρέφτη που δεν της δείχνει πια το γνώριμο της είδωλο. «Θέλω τόσο πολύ να ξαναβάλω τη βούρτσα στα μαλλιά μου. Θέλω να ξαναπαίξω όπως πριν». Τα λόγια της είναι σπαρακτικά. Γιατί πίσω από αυτά δεν κρύβεται απλώς ένα χαμένο χτένισμα. Κρύβεται η βίαιη απογύμνωση από μια ζωή που γνώριζε μέχρι τις 7 Οκτωβρίου 2023.
Από τότε, η Σάμα, μαζί με σχεδόν 1,9 εκατομμύρια εκτοπισμένους Παλαιστίνιους, έφυγε από το σπίτι της και κατέληξε με την οικογένειά της σε έναν πρόχειρο καταυλισμό στη Ράφα. Η πτώση πυραύλου στο διπλανό σπίτι, ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για την παιδική της ψυχή. Το σοκ ήταν τόσο βαθύ, που – σύμφωνα με τους γιατρούς – οδήγησε στην απώλεια των μαλλιών της. Ήταν η σωματική αντανάκλαση του ψυχικού τραύματος: αλωπεκία από έντονο στρες. Η Σάμα δεν παίζει πια. Δεν θέλει να βγει από τη σκηνή της. Τα άλλα παιδιά την κοροϊδεύουν για την εμφάνισή της. Όταν το τολμά, καλύπτει το κεφάλι της. Όχι από ντροπή – αλλά από ανάγκη να νιώσει ξανά αόρατη, προστατευμένη.
Η ιστορία της Σάμα δεν είναι μοναδική. Είναι ένα από τα χιλιάδες πρόσωπα μιας γενιάς που μεγαλώνει μέσα στον φόβο, την απώλεια, την ανασφάλεια. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε στα τέλη του 2023 σε περισσότερους από 500 φροντιστές παιδιών στη Γάζα, κατέδειξε το ψυχολογικό έλλειμμα μιας ολόκληρης κοινωνίας σε κατάρρευση:
- 96% των παιδιών αισθάνονταν ότι ο θάνατος πλησιάζει.
- Σχεδόν 1 στα 2 παιδιά είχε εκφράσει την επιθυμία να πεθάνει.
Πρόκειται για στατιστικά απόγνωσης. Δεν είναι αριθμοί σε έκθεση, είναι η κραυγή ενός λαού που βλέπει τα παιδιά του να σβήνουν σιωπηλά, χωρίς να ακουστεί το κλάμα τους. Η UNICEF προειδοποιεί ότι σχεδόν όλα τα 1,2 εκατομμύρια παιδιά στη Γάζα χρειάζονται ψυχολογική στήριξη, ιδίως εκείνα που βιώνουν επαναλαμβανόμενα τραυματικά γεγονότα. Ο επικεφαλής της ανθρωπιστικής υπηρεσίας του ΟΗΕ, Τομ Φλέτσερ, είχε δηλώσει με σκληρή ειλικρίνεια: «Πρόκειται για μια γενιά που έχει τραυματιστεί. Παιδιά έχουν πεθάνει, έχουν πεινάσει, έχουν παγώσει. Κανένα παιδί δεν πρέπει να μεγαλώνει έτσι». Το κενό που αισθάνεται η Σάμα όταν πιάνει τη βούρτσα της, δεν είναι απλώς ένα θέμα εξωτερικής εμφάνισης. Είναι η απουσία του κόσμου της, του σπιτιού της, των φίλων της, του χαμόγελου της καθημερινότητας. Είναι το πένθος για κάτι που δεν πέθανε, αλλά χάθηκε χωρίς αποχαιρετισμό. Η εικόνα της μικρής Σάμα κρατώντας έναν καθρέφτη στον αέρα, είναι ο καθρέφτης μιας εποχής: μιας εποχής που μας κοιτά κατάματα και μας καλεί να δούμε τι γίνεται όταν ο πόλεμος κλέβει όχι μόνο ζωές, αλλά και παιδικές ψυχές.
