Με άρθρο που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου «Αλέξης Τσίπρας», ο πρώην πρωθυπουργός επιχειρεί μια πολιτική επανεμφάνιση με τη μορφή προγραμματικής τοποθέτησης για την εξωτερική πολιτική, τη γεωπολιτική στρατηγική της Ελλάδας και τον ρόλο της Ευρώπης στη σημερινή παγκόσμια συγκυρία. Το κείμενο τιτλοφορείται «Νέα Εθνική Πυξίδα» και φέρει όλα τα χαρακτηριστικά ενός ολοκληρωμένου πολιτικού σχεδίου, που δεν περιορίζεται στην ανάλυση των διεθνών εξελίξεων, αλλά θέτει υπό αμφισβήτηση τη στρατηγική της κυβέρνησης Μητσοτάκη και προτείνει ένα εναλλακτικό εθνικό και ευρωπαϊκό αφήγημα. Στην καρδιά της παρέμβασής του, ο Αλέξης Τσίπρας τοποθετεί την ανάγκη για μια ενεργητική και πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, απορρίπτοντας τη λογική του «δεδομένου και πρόθυμου συμμάχου» που, κατά την άποψή του, έχει υιοθετήσει η σημερινή κυβέρνηση. Η Ελλάδα, υποστηρίζει, δεν μπορεί να συνεχίσει να πορεύεται ως «ουραγός» των εξελίξεων, ετεροπροσδιοριζόμενη είτε από τις Ηνωμένες Πολιτείες είτε από την ευρωπαϊκή πολιτική ηγεσία, ιδιαίτερα σε μια εποχή που ο κόσμος βιώνει τεκτονικές αλλαγές.
Ο πρώην πρωθυπουργός επιλέγει μια υψηλών τόνων πολιτική κριτική προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη, συνδέοντας άμεσα την εσωτερική κοινωνική και πολιτική δυσαρέσκεια – όπως αυτή εκφράστηκε στις διαδηλώσεις για την τραγωδία των Τεμπών – με την απώλεια πολιτικής νομιμοποίησης. Υποστηρίζει ότι η παραμονή του πρωθυπουργού στην εξουσία δεν επιβαρύνει απλώς το εσωτερικό πολιτικό κλίμα, αλλά εγείρει κινδύνους και για την εθνική ακεραιότητα. Με αυτή τη δραματική επισήμανση, ο Τσίπρας δεν περιορίζεται στη διατύπωση ενός ακόμη αντιπολιτευτικού λόγου. Επιδιώκει να συνδέσει την αμφισβήτηση του πολιτικού status quo με την αναγκαιότητα επανακαθορισμού της στρατηγικής της χώρας. Κεντρική θέση στη «Νέα Εθνική Πυξίδα» έχει η κριτική αποτίμηση της στάσης της Δύσης στον πόλεμο της Ουκρανίας. Ο Τσίπρας χαρακτηρίζει την ευρωπαϊκή γραμμή ως αυτοκαταστροφική, σημειώνοντας ότι ενώ οι ΗΠΑ επωφελήθηκαν οικονομικά και ενεργειακά, η ΕΕ – και ιδιαίτερα η Γερμανία – υπέστησαν σοβαρές επιπτώσεις. Με αυτή τη θέση, ο πρώην πρωθυπουργός θέτει υπό αμφισβήτηση το στρατηγικό βάθος της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής, υποστηρίζοντας ότι η Ευρώπη όφειλε να είχε αναζητήσει νωρίτερα διπλωματική διέξοδο αντί να ταυτιστεί απόλυτα με τη σύγκρουση.
Η κριτική αυτή δεν μένει θεωρητική, αλλά συνοδεύεται από συγκεκριμένες θέσεις για τον ρόλο της ΕΕ στο νέο παγκόσμιο σκηνικό. Ο Τσίπρας ζητά από την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναλάβει πρωτοβουλίες για την οικοδόμηση μιας νέας αρχιτεκτονικής ασφάλειας στην ήπειρο, να προχωρήσει στην έκδοση κοινού χρέους για την άμυνα και τη στήριξη δημοσίων αγαθών, και να επαναπροσδιορίσει τη στάση της απέναντι στο Παλαιστινιακό, τονίζοντας την ανάγκη να δοθεί τέλος στις ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις που έχουν προκαλέσει μαζικές απώλειες αμάχων.
Στο εθνικό πεδίο, η «Νέα Εθνική Πυξίδα» επανεξετάζει τις διπλωματικές και γεωστρατηγικές επιλογές της Ελλάδας. Ο Τσίπρας επισημαίνει ότι το δόγμα «ανήκουμε στη Δύση» είναι πλέον παρωχημένο σε έναν πολυπολικό κόσμο και υπενθυμίζει πως, παρ’ όλη την πρόθυμη στάση της χώρας προς τους συμμάχους της, η Ελλάδα παραμένει μόνη σε κρίσιμες στιγμές. Με αναφορές στο περιστατικό του «Barbaros» το 2018 και με κριτική στην αποτυχία της κυβέρνησης να κινηθεί μεθοδικά προς τη Χάγη ή να προωθήσει ουσιαστικές συνεργασίες με Κύπρο και Ισραήλ για ενεργειακές διασυνδέσεις, ο Τσίπρας περιγράφει μια εικόνα διπλωματικής στασιμότητας και γεωπολιτικής αδυναμίας. Η πρότασή του για αναπροσανατολισμό της ελληνοαμερικανικής συνεργασίας στηρίζεται στην αρχή του αμοιβαίου οφέλους και όχι της μονόπλευρης παραχώρησης. Παράλληλα, ζητά επανασύνδεση με τη Ρωσία σε διπλωματικό επίπεδο, ένταξη της Ελλάδας στις ευρωπαϊκές διεργασίες για την επόμενη μέρα στην Ουκρανία, και δυναμική παρουσία της χώρας στις συνομιλίες για το μέλλον της Μεσογείου, του Κυπριακού, των ελληνοτουρκικών, αλλά και του παγκόσμιου Νότου.
Σημαντικό βάρος δίνεται επίσης στην ανάγκη ανασυγκρότησης της Εθνικής Αμυντικής Βιομηχανίας, την οποία ο Τσίπρας χαρακτηρίζει πλήρως διαλυμένη. Η αμυντική αυτοδυναμία δεν παρουσιάζεται μόνο ως στρατιωτική προτεραιότητα, αλλά και ως κρίσιμος παράγοντας οικονομικής και στρατηγικής ανεξαρτησίας. Η «Νέα Εθνική Πυξίδα» δεν περιορίζεται σε μια κριτική εφ’ όλης της ύλης. Πρόκειται για ένα συνεκτικό και πολιτικά φορτισμένο κείμενο που φιλοδοξεί να επαναφέρει την εξωτερική πολιτική στο προσκήνιο της δημόσιας συζήτησης, δίνοντας της βάθος και όραμα. Την ίδια στιγμή, αφήνει ανοιχτό το ερώτημα: πρόκειται για μια απλή προγραμματική παρέμβαση από το περιθώριο ή για την πρώτη επίσημη ένδειξη ότι ο Αλέξης Τσίπρας ετοιμάζεται να επιστρέψει στο κέντρο του πολιτικού παιχνιδιού;
