Η απόφαση ελήφθη προκειμένου να γίνει αυτοψία του χώρου, ως μέτρο πρόληψης και προστασίας της ασφάλειας μαθητών και εκπαιδευτικών, μετά τον εντοπισμό αμιάντου.
Σε καθεστώς προσωρινής αναστολής λειτουργίας τίθεται το 15ο Δημοτικό Σχολείο Ρόδου, με απόφαση του δημάρχου, έπειτα από τον εντοπισμό υλικών που περιέχουν αμίαντο στον σχολικό χώρο. Η απόφαση ελήφθη ως άμεσο μέτρο πρόληψης, με βασική προτεραιότητα την ασφάλεια των μαθητών και του προσωπικού του σχολείου. Στόχος είναι η διενέργεια ενδελεχούς αυτοψίας και η λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων. Ο αμίαντος, υλικό ευρέως χρησιμοποιούμενο σε κατασκευές του παρελθόντος –κυρίως πριν από τη δεκαετία του ’80–, έχει αποδειχθεί ότι είναι εξαιρετικά επικίνδυνος για την υγεία. Οι ίνες του, όταν απελευθερώνονται στον αέρα και εισπνέονται, συνδέονται με σοβαρές ασθένειες, όπως η αμιάντωση και ο καρκίνος του πνεύμονα. Λόγω της τοξικότητάς του, η χρήση του έχει απαγορευτεί σε πολλές χώρες, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα.
Την έντονη ανησυχία του για την κατάσταση εκφράζει ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών της Περιφερειακής Ενότητας Ρόδου, ζητώντας να μην μείνει κανένα ζήτημα ασφάλειας στο σκοτάδι. Σε ανακοίνωσή του υπογραμμίζει: «Η υγεία και η ασφάλεια των παιδιών και των εργαζομένων δεν επιδέχονται καθυστερήσεις ή εκπτώσεις. Ο εντοπισμός αμιάντου αποτελεί ζήτημα ζωτικής σημασίας και απαιτεί άμεση, διαφανή και συνολική διαχείριση». Ο Σύλλογος καλεί, επίσης, τις αρμόδιες αρχές να προχωρήσουν σε ελέγχους και αυτοψίες σε όλα τα σχολικά συγκροτήματα που κατασκευάστηκαν πριν από το 1980 – χρονολογία-ορόσημο για την εκτεταμένη χρήση του αμιάντου σε οικοδομικά υλικά.
Ο αμίαντος είναι ένα φυσικό ορυκτό που αποτελείται από πολύ λεπτές, ινώδεις ίνες, οι οποίες είναι ανθεκτικές στη θερμότητα, στη φωτιά, σε χημικά και δεν διασπώνται εύκολα. Για δεκαετίες, χρησιμοποιήθηκε ευρέως στη βιομηχανία και την οικοδομή, κυρίως ως μονωτικό υλικό σε κτίρια, σωλήνες, στέγες, πλακάκια και λέβητες. Ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές πριν από τη δεκαετία του 1980, ακριβώς λόγω της μεγάλης αντοχής του και της χαμηλής του τιμής.
Ωστόσο, ο αμίαντος είναι εξαιρετικά επικίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία. Όταν οι ίνες του απελευθερώνονται στον αέρα και εισπνέονται, μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές και ανίατες παθήσεις, όπως:
-
Αμιάντωση (μια χρόνια, μη αναστρέψιμη πνευμονοπάθεια)
-
Καρκίνος του πνεύμονα
-
Μεσοθηλίωμα (σπάνιος αλλά πολύ επιθετικός καρκίνος του υπεζωκότα)
Οι ίνες του είναι τόσο μικρές και ελαφριές που αιωρούνται στον αέρα και εισχωρούν στους πνεύμονες χωρίς να το αντιληφθεί κανείς. Το επικίνδυνο είναι ότι αυτές οι ασθένειες εμφανίζονται μετά από χρόνια έκθεσης – πολλές φορές ακόμα και 20 ή 30 χρόνια αργότερα. Για τους παραπάνω λόγους, ο αμίαντος έχει απαγορευτεί σε πολλές χώρες, ανάμεσά τους και στην Ελλάδα (από το 2005), και πλέον θεωρείται επικίνδυνο απόβλητο που απαιτεί ειδική διαχείριση και απομάκρυνση από πιστοποιημένα συνεργεία.
Ο αμίαντος και οι σιωπηλοί του κίνδυνοι: Ένας αόρατος εχθρός για την υγεία
Η τοξικότητα του αμίαντου δεν είναι σύγχρονη ανακάλυψη· ήδη από τη δεκαετία του 1920, ο Βρετανός παθολόγος Dr. Cooke παρατήρησε τις επιπτώσεις του σε εργάτες που εργάζονταν σε περιβάλλοντα με σκόνη αμιάντου, ονομάζοντας τη βλάβη στους πνεύμονες “ασβέστωση” (asbestosis). Σήμερα, ο αμίαντος έχει αναγνωριστεί διεθνώς ως ένας από τους πιο ισχυρούς καρκινογόνους παράγοντες και η έκθεση στις ίνες του θεωρείται άκρως επικίνδυνη, ακόμη και αν δεν προκαλεί άμεσα συμπτώματα. Οι χώρες σε όλο τον κόσμο έχουν προχωρήσει στη σταδιακή και οριστική απαγόρευση της χρήσης του, καθώς η ενοχοποίησή του για σοβαρές παθήσεις του αναπνευστικού και του πεπτικού συστήματος δεν επιδέχεται αμφισβήτηση.
Η έκθεση στον αμίαντο δεν είναι πάντα ορατή ή αισθητή. Η πρώτη επαφή μπορεί να περάσει απαρατήρητη. Όμως οι ίδιες οι ίνες του – εξαιρετικά λεπτές, αιωρούμενες και αόρατες με γυμνό μάτι – εισχωρούν ύπουλα μέσω της αναπνοής, και σε ορισμένες περιπτώσεις από το πεπτικό σύστημα. Αν και το δέρμα δεν απορροφά τον αμίαντο, οι ίνες μπορούν να εγκλωβιστούν κάτω από αυτό. Ο πραγματικός κίνδυνος προκύπτει με τη συνεχή και παρατεταμένη έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις. Οι εργαζόμενοι που επί χρόνια έρχονται σε επαφή με αμίαντο – σε οικοδομές, ναυπηγεία, εργοστάσια ή εργασίες κατεδάφισης – διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Αξιοσημείωτο είναι πως οι ασθένειες δεν εκδηλώνονται άμεσα: χρειάζονται συνήθως 10 έως και 40 χρόνια για να εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα. Ακόμη και η βραχεία έκθεση, σε μικρές ποσότητες, ενδέχεται να είναι επικίνδυνη, ανάλογα με την ευαισθησία του κάθε ατόμου.
Παράγοντες που επηρεάζουν την επικινδυνότητα της έκθεσης
Η σοβαρότητα των συνεπειών εξαρτάται από:
Το είδος του αμίαντου (ο μπλε και ο καφέ αμίαντος είναι πιο επικίνδυνοι από τον λευκό).
Την ηλικία του ατόμου κατά την πρώτη έκθεση.
Τη διάρκεια και συχνότητα της έκθεσης.
Τον αριθμό των εισπνεόμενων ινών.
Το κάπνισμα, που σε συνδυασμό με τον αμίαντο αυξάνει κατακόρυφα τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
Τα προϊόντα που περιέχουν αμίαντο θεωρούνται επικίνδυνα μόνο όταν οι ίνες του απελευθερώνονται στον αέρα και εισπνέονται – για παράδειγμα, κατά τη φθορά, τη διάτρηση ή την κατεδάφιση υλικών που τον περιέχουν.
Οι κυριότερες ασθένειες που σχετίζονται με τον αμίαντο
Αμιάντωση
Μία σοβαρή, μη καρκινική, αλλά εκφυλιστική πνευμονοπάθεια, που προκαλείται αποκλειστικά από την εισπνοή ινών αμιάντου. Οι πνεύμονες χάνουν σταδιακά την ελαστικότητά τους, οδηγώντας σε δυσκολία στην αναπνοή και αναπνευστική ανεπάρκεια. Η ασθένεια εξελίσσεται αργά αλλά αδυσώπητα, και απαιτεί μακροχρόνια ιατρική παρακολούθηση. Ο χρόνος επώασης κυμαίνεται από 10 έως 20 χρόνια.
Καρκίνος του Πνεύμονα
Αν και κύρια αιτία είναι το κάπνισμα, η έκθεση σε αμίαντο πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο – ακόμα και σε μη καπνιστές. Οι καπνιστές που εκτίθενται στον αμίαντο έχουν έως και 80 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν καρκίνο των πνευμόνων. Ο χρόνος επώασης μπορεί να φτάσει και τα 30 χρόνια.
Μεσοθηλίωμα
Ένας σπάνιος αλλά φονικός καρκίνος που εμφανίζεται στους ιστούς που περιβάλλουν τους πνεύμονες ή την κοιλιακή χώρα. Η μόνη γνωστή αιτία εμφάνισής του είναι η έκθεση σε αμίαντο. Αναπτύσσεται ύπουλα και γρήγορα, και οδηγεί συνήθως στον θάνατο μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο. Ο χρόνος επώασης κυμαίνεται μεταξύ 30-40 ετών.
Υπεζωκοτικές Πλάκες
Καλοήθεις αλλοιώσεις στους πνεύμονες, χαρακτηριστικές σε ανθρώπους που έχουν εκτεθεί στον αμίαντο. Δεν συνοδεύονται από άμεσες αναπνευστικές διαταραχές, αλλά είναι ενδεικτικές της επικίνδυνης επαφής.
Άλλοι τύποι καρκίνου
Έρευνες έχουν δείξει σύνδεση ανάμεσα στην έκθεση σε αμίαντο και την εμφάνιση καρκίνου στον οισοφάγο, το στομάχι, το έντερο, ακόμη και το πάγκρεας.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;
Εργαζόμενοι σε:
Ορυχεία αμιάντου
Κατασκευές και οικοδομικές εργασίες
Εργασίες κατεδάφισης
Βιομηχανίες υλικών αμιάντου
Επισκευές φρένων, μονώσεις, ναυπηγεία
Πυρόσβεση και σωστικά συνεργεία
Ο ελληνικός νόμος αναγνωρίζει επίσημα την αμιάντωση και το μεσοθηλίωμα ως επαγγελματικές ασθένειες, με σχετικές προβλέψεις στο άρθρο 40 του Κανονισμού του ΙΚΑ.
