Φοροελαφρύνσεις: Τα σενάρια για μειώσεις σε φορολογικό συντελεστή, τεκμήρια, εισφορές -Πότε αναμένονται ανακοινώσεις
Στην αναζήτηση δημοσιονομικού χώρου βρίσκεται η κυβέρνηση, με στόχο να προχωρήσει, εφόσον το επιτρέψουν οι συνθήκες, σε μια νέα, ουσιαστική μείωση της φορολογίας – μια εξαγγελία στην οποία ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει επανειλημμένα δεσμευθεί. Η πρόσφατη επίσκεψή του στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και η συνεργασία του με τον νέο υπουργό Κυριάκο Πιερρακάκη, επιβεβαίωσε αυτή την πρόθεση. Ο ίδιος έκανε λόγο για ορατά σύντομα οφέλη από τη μάχη κατά της φοροδιαφυγής, αφήνοντας να εννοηθεί πως οι σχετικές αποφάσεις μπορεί να ληφθούν μέσα στο καλοκαίρι, με τις ανακοινώσεις να δρομολογούνται τον Σεπτέμβριο από το βήμα της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης.
Τα πρώτα δημοσιονομικά στοιχεία για το 2025 είναι ενθαρρυντικά. Το δίμηνο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου καταγράφηκε υπέρβαση στα φορολογικά έσοδα που ξεπερνά το μισό δισεκατομμύριο ευρώ, γεγονός που δημιουργεί προσδοκίες ότι το οικονομικό περιθώριο για νέες ελαφρύνσεις μπορεί να παγιωθεί. Η αύξηση των εσόδων αποδίδεται τόσο στην επιτάχυνση της ανάπτυξης όσο και στην αυστηροποίηση των ελέγχων για τη φοροδιαφυγή. Εφόσον η τάση αυτή συνεχιστεί, δεν αποκλείεται η κυβέρνηση να προχωρήσει σε μόνιμα μέτρα μείωσης των φόρων, τα οποία θα απευθύνονται κυρίως στη μεσαία τάξη.
Μέσα στο καλοκαίρι αναμένεται να αποσαφηνιστεί πλήρως το διαθέσιμο δημοσιονομικό περιθώριο, καθώς τότε θα υπάρχουν και τα πρώτα στατιστικά από τον τουρισμό, που αποτελεί καταλυτικό παράγοντα για τα φορολογικά έσοδα. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, όποιος δημοσιονομικός «αέρας» προκύψει μέσα στο 2025, θα διοχετευθεί κατά κύριο λόγο στη μείωση των άμεσων φόρων, με ιδιαίτερη έμφαση σε ετήσια εισοδήματα έως 40.000 ευρώ. Η προτεραιότητα δίνεται στους φορολογούμενους με εισοδήματα μεταξύ 10.000 και 20.000 ευρώ, με πιθανότητα επέκτασης των παρεμβάσεων και σε υψηλότερα εισοδήματα, εφόσον υπάρξουν θετικές εξελίξεις.
Η πρόθεση της κυβέρνησης να ενισχύσει τη μεσαία τάξη επαναβεβαιώθηκε και από τον πρώην υπουργό Οικονομικών και νυν αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Κωστή Χατζηδάκη, ο οποίος έχει τονίσει σε πολλαπλές δηλώσεις του ότι το 2025 θα είναι έτος σημαντικών φορολογικών ελαφρύνσεων. Ο Πρωθυπουργός αναμένεται να ανακοινώσει τις σχετικές παρεμβάσεις στην προσεχή ΔΕΘ, σηματοδοτώντας μια νέα φάση στο φορολογικό αφήγημα της κυβέρνησης.
Στην ίδια γραμμή και ο νυν υπουργός Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, που, στις πρώτες του δημόσιες τοποθετήσεις, ανέδειξε τον ρόλο της τεχνολογίας ως βασικού συμμάχου στον περιορισμό της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής. Όπως χαρακτηριστικά σημείωσε, στόχος είναι τα επιπλέον έσοδα που θα εξασφαλιστούν με τη βοήθεια των ψηφιακών εργαλείων να επιστρέψουν στους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Ταυτόχρονα, επανέλαβε πως καμία φορολογική παρέμβαση δεν θα γίνει εις βάρος της δημοσιονομικής ισορροπίας, την οποία χαρακτήρισε αδιαπραγμάτευτη, προσθέτοντας με έμφαση: «Ποτέ ξανά».
Η διαδικασία επανασχεδιασμού της φορολογικής κλίμακας έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει το καλοκαίρι, όταν θα έχουν διαμορφωθεί οι πρώτες καθαρές ενδείξεις για την πορεία των εσόδων. Καθοριστικής σημασίας θα είναι και η αποτίμηση του 2024, όπου η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής απέφερε περισσότερα από 2 δισ. ευρώ. Την ίδια στιγμή, υπό το νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας, απαιτείται έγκριση από την Κομισιόν για κάθε χρήση δημοσιονομικού πλεονάσματος προς φορολογικές ελαφρύνσεις, κάτι που προσθέτει έναν ακόμα κρίσιμο παράγοντα στις σχετικές αποφάσεις.
Κεντρικός στόχος παραμένει η ουσιαστική ανακούφιση της μεσαίας τάξης, η οποία τα τελευταία χρόνια φέρει μεγάλο μέρος του φορολογικού βάρους, χωρίς πάντοτε να αντισταθμίζεται από ανάλογες αυξήσεις στα εισοδήματα. Η μεταρρύθμιση επιδιώκει να αποκαταστήσει αυτή την ανισορροπία, προσαρμόζοντας τη φορολογική κλίμακα και ενσωματώνοντας μηχανισμούς τιμαριθμικής αναπροσαρμογής, ώστε να περιοριστεί η επιβάρυνση από τον πληθωρισμό.
Οι παρεμβάσεις που εξετάζονται περιλαμβάνουν τη μείωση του φορολογικού συντελεστή για εισοδήματα από 10.001 έως 20.000 ευρώ, με πιθανή μείωση από το 22% στο 15%, κάτι που θα μείωνε τον φόρο κατά 700 ευρώ και θα αύξανε το καθαρό μηνιαίο εισόδημα κατά περίπου 50 ευρώ. Επιπλέον, μελετάται η σταδιακή τιμαριθμοποίηση των φορολογικών κλιμακίων για εισοδήματα έως 40.000 ευρώ, ώστε να εξαλειφθούν οι αδικίες που προκαλούνται από τη μετακίνηση φορολογουμένων σε ανώτερες φορολογικές κλίμακες, χωρίς ουσιαστική αύξηση της αγοραστικής τους δύναμης.
Παράλληλα, η αύξηση του ορίου επιβολής του ανώτατου φορολογικού συντελεστή (44%) βρίσκεται στο τραπέζι, προκειμένου να μειωθούν οι πιέσεις στα υψηλότερα εισοδήματα. Από το 2026, αναμένεται και η εφαρμογή μείωσης κατά 30% στα τεκμήρια διαβίωσης, τα οποία θα βαίνουν προς σταδιακή κατάργηση τα επόμενα χρόνια, με σκοπό την αποκατάσταση αδικιών εις βάρος των χαμηλόμισθων και συνταξιούχων. Στον σχεδιασμό περιλαμβάνεται και νέα μείωση κατά 0,5% των ασφαλιστικών εισφορών, με πιθανή εφαρμογή ακόμη και πριν από το 2026, ανάλογα με την πορεία των εσόδων.
Όλες οι αποφάσεις θα σταθμιστούν όταν υπάρχουν ασφαλή δεδομένα από την εκτέλεση του προϋπολογισμού για τους πρώτους πέντε μήνες του έτους. Μέχρι τότε, η οικονομική πολιτική κινείται με σύνεση, αλλά και με σταθερή προσήλωση στον στόχο: τη μείωση των φόρων με κοινωνικό πρόσημο και οικονομική ισορροπία.
