Το πέτρινο ντόνατ που άγγιξε τον ουρανό με φτερά
Στα ήρεμα νερά του κόλπου Wash, εκεί όπου οι παλίρροιες σμιλεύουν τη γη και το θαλασσινό αλάτι διαπερνά τα πάντα, στέκεται σήμερα ένα παράξενο νησί με κυκλικό σχήμα – ένα πέτρινο απομεινάρι ανθρώπινης φιλοδοξίας που κατέληξε καταφύγιο της φύσης. Το Outer Trial Bank, όπως ονομάζεται, γεννήθηκε μέσα από ένα μεγαλόπνοο σχέδιο της βρετανικής κυβέρνησης τη δεκαετία του 1970, και κόστισε το ισοδύναμο των 30 εκατομμυρίων λιρών σε σημερινή αξία. Κι όμως, ποτέ δεν χρησίμευσε στον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε. Η ιδέα ήταν τολμηρή: να αναχαιτιστεί η θάλασσα, να συγκρατηθεί γλυκό νερό από ποτάμια όπως ο Welland, ο Nene, ο Witham και ο Great Ouse, και να δημιουργηθεί μια τεχνητή δεξαμενή στο εσωτερικό της Wash. Η ελπίδα; Να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της υδροδότησης με έναν καινοτόμο τρόπο. Το έργο ξεκίνησε το 1972 και μέχρι το 1975 είχε ολοκληρωθεί. Το κυκλικό νησί, με διάμετρο 250 μέτρων και κέντρο μια δεξαμενή περίπου 2,5 στρεμμάτων, δημιουργήθηκε από ασβεστολιθικά μπάζα. Η εικόνα του από ψηλά μοιάζει σχεδόν με γιγαντιαίο ντόνατ, εξού και το παρατσούκλι που του κόλλησαν ντόπιοι και μη.
Όμως το φιλόδοξο σχέδιο σύντομα προσέκρουσε σε μια σκληρή πραγματικότητα. Μια έρευνα που διεξήχθη μετά την ολοκλήρωση του έργου αποκάλυψε μια κρίσιμη αποτυχία στον σχεδιασμό: η περιοχή ήταν υπερβολικά κοντά στον αλμυρό εκβολικό κόλπο της Wash, γεγονός που σήμαινε πως τα επίπεδα αλατότητας στο νερό ήταν ασυμβίβαστα με τη δημιουργία αποθήκης γλυκού νερού. Επιπλέον, ορισμένα από τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή είχαν ήδη απορροφήσει αλάτι, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο το πρόβλημα. Όπως εξήγησε η Tammy Smalley, επικεφαλής του Wash Estuary Project, σε συνέντευξή της στο BBC: «Δεν μπορείς να περιμένεις να συγκρατήσεις γλυκό νερό σε ένα φυσικό περιβάλλον γεμάτο αλάτι. Το έργο εγκαταλείφθηκε, γιατί απλώς δεν μπορούσε να λειτουργήσει». Το 1976, το σχέδιο απορρίφθηκε οριστικά και το Outer Trial Bank έμεινε εκεί – μια σιωπηλή μνήμη μιας αποτυχημένης τεχνολογικής απόπειρας. Όμως η φύση, όπως πάντα, δεν άφησε τίποτα να πάει χαμένο.
Με το πέρασμα του χρόνου, το εγκαταλελειμμένο νησί μεταμορφώθηκε σε όαση για την άγρια ζωή. Σήμερα φιλοξενεί χιλιάδες θαλασσοπούλια, τα οποία έχουν βρει εκεί ασφαλές καταφύγιο μακριά από θηρευτές και ανθρώπινη ενόχληση. Μέχρι και 3.000 ζευγάρια φτιάχνουν τις φωλιές τους κάθε χρόνο, καθιστώντας το σημείο σημαντικό αναπαραγωγικό κέντρο. Ο Simon Cooter, από τον οργανισμό Natural England, υπογραμμίζει τη μοναδικότητα της τοποθεσίας: «Οι γεωλογικοί σχηματισμοί της περιοχής είναι μοναδικοί – είναι ουσιαστικά οι μόνοι “λόφοι” μέσα στον επίπεδο κόλπο της Wash. Το νησί έχει εξελιχθεί σε βασικό καταφύγιο για θαλασσοπούλια, τη στιγμή που οι πληθυσμοί τους φθίνουν σε άλλα παραδοσιακά σημεία». Έτσι, ένα έργο που ξεκίνησε με την ανθρώπινη ελπίδα να δαμάσει τη φύση, τελικά βρήκε τον σκοπό του ακριβώς επειδή η φύση επικράτησε. Στο Outer Trial Bank, η αποτυχία μετατράπηκε σε θαύμα – ένα σιωπηλό μνημείο του τι συμβαίνει όταν η γη, το νερό και τα πλάσματά της γράφουν τον δικό τους, απρόβλεπτο επίλογο.
