Μπροστά σε σημαντικές αλλαγές στον τρόπο που παρουσιάζονται οι προσφορές και οι εκπτώσεις στα ράφια των σούπερ μάρκετ βρίσκονται πλέον οι καταναλωτές, καθώς τέθηκε σε πλήρη εφαρμογή ο ανανεωμένος Κώδικας Δεοντολογίας για τις εμπορικές πρακτικές. Στόχος των νέων μέτρων είναι η αποφυγή παραπλανητικών ενεργειών και η ενίσχυση της διαφάνειας στην ενημέρωση του καταναλωτικού κοινού. Ήδη στα καταστήματα μεγάλων αλυσίδων έχουν τοποθετηθεί νέες ειδικές ενδείξεις σε προϊόντα που βρίσκονται σε προσφορά, οι οποίες αναγράφουν ξεκάθαρα τόσο την αρχική τιμή όσο και την τελική τιμή μετά την έκπτωση. Με τον τρόπο αυτό, οι καταναλωτές μπορούν να γνωρίζουν με ακρίβεια το οικονομικό όφελος από κάθε προωθητική ενέργεια.
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο γενικός διευθυντής της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος, Απόστολος Πεταλάς, ο νέος Κώδικας έχει τεθεί πλήρως σε ισχύ, με μοναδική εξαίρεση ορισμένες προσφορές που είχαν προγραμματιστεί νωρίτερα και θα παραμείνουν στα ράφια έως την εξάντληση των αποθεμάτων ή έως την 31η Μαΐου. Ειδικά για τα αντιηλιακά και αντικουνουπικά προϊόντα, έχει δοθεί παράταση μέχρι το τέλος Αυγούστου. Ο Κώδικας Δεοντολογίας, όπως επισημαίνει ο κ. Πεταλάς, αφορά αποκλειστικά στον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούνται οι τιμές στους καταναλωτές – όχι στην ίδια την κοστολόγηση των προϊόντων. Η πρώτη βασική αρχή ορίζει ότι οποιαδήποτε έκπτωση ή προσφορά πρέπει να συγκρίνεται με την πραγματική τιμή πώλησης του προϊόντος τις τελευταίες 30 ημέρες. Η δεύτερη αρχή αφορά την περιορισμένη διάρκεια των ποσοτικών προσφορών (όπως “1+1 δώρο”), οι οποίες δεν μπορούν να ισχύουν για απεριόριστο χρονικό διάστημα, καθώς τότε αλλοιώνεται η αντίληψη της κανονικής τιμής. Το υπουργείο Ανάπτυξης έχει θέσει όριο ώστε τέτοιες προσφορές να μην ισχύουν πάνω από το 1/3 του χρόνου, με στόχο την ειλικρινή επικοινωνία τιμής και την αποτροπή τεχνητών εκπτώσεων.
Αυστηροί έλεγχοι και υψηλά πρόστιμα
Ο υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος, δήλωσε ότι οι έλεγχοι δεν θα είναι πλέον απλώς προειδοποιητικοί, αλλά θα συνοδεύονται από κυρώσεις σε περιπτώσεις παραβάσεων. Η Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου της Αγοράς (ΔΙΜΕΑ) ενισχύθηκε με 30 επιπλέον στελέχη, ενώ αυξήθηκαν και τα ανώτατα όρια των προστίμων. Οι επιχειρήσεις που παραβιάζουν τους κανόνες κινδυνεύουν με πρόστιμα από 5.000 έως 1,5 εκατ. ευρώ, ενώ σε περίπτωση υποτροπής εντός πενταετίας, το ποσό μπορεί να φτάσει έως και τα 3 εκατ. ευρώ. Σε σοβαρές περιπτώσεις, όπου τα πρόστιμα ξεπερνούν τις 50.000 ευρώ, το όνομα της επιχείρησης και τα στοιχεία της παράβασης θα δημοσιεύονται από το Υπουργείο.
Από τις ρυθμίσεις του Κώδικα εξαιρούνται τα ευαλλοίωτα προϊόντα, ιδίως όσα έχουν διάρκεια ζωής κάτω των 30 ημερών, τα οποία εξακολουθούν να ελέγχονται βάσει γενικών διατάξεων περί αθέμιτων πρακτικών. Επιπλέον, διευκρινίζεται ότι η “αρχική τιμή”, από την οποία υπολογίζεται η έκπτωση, δεν μπορεί να είναι μία αυθαίρετη ή ξεπερασμένη τιμή τιμοκαταλόγου, αλλά πρέπει να αντανακλά την πραγματική, χαμηλότερη τιμή πώλησης του προϊόντος τον τελευταίο μήνα.
Αύξηση στις πωλήσεις και στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας
Παρά τις αλλαγές στο πλαίσιο των προσφορών, ο κλάδος της οργανωμένης λιανικής κατέγραψε σημαντική ανάπτυξη τον Ιανουάριο του 2025. Σύμφωνα με την εταιρεία Circana, οι συνολικές πωλήσεις έφτασαν τα 966 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας άνοδο 8,7% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2024. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις σημειώθηκαν στα τυποποιημένα προϊόντα (7,6%) και στα προϊόντα χύμα (12,3%). Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το μερίδιο των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας έφτασε το 26,5%, με αύξηση 5,3% σε σχέση με τα επώνυμα. Το μεγαλύτερο μερίδιο παρατηρήθηκε στα τρόφιμα (26,6%) και στα είδη σπιτιού (27,6%).
Παρά τη μείωση κατά 1,5 μονάδα στη συμμετοχή των προωθητικών ενεργειών στον συνολικό τζίρο, το 23,7% των πωλήσεων του Ιανουαρίου προήλθε από προϊόντα σε προσφορά. Στις γεωγραφικές περιοχές, τα μεγαλύτερα ποσοστά ανάπτυξης καταγράφηκαν στα νησιά (10,4%), την Πελοπόννησο (10,3%) και την Κρήτη (10,2%). Τέλος, η αγορά των online σούπερ μάρκετ κινήθηκε επίσης ανοδικά, με τον ετήσιο τζίρο να φτάνει τα 335 εκατ. ευρώ, αυξημένος κατά 9% σε σχέση με το 2023, ενώ και η μέση αξία παραγγελίας ενισχύθηκε στα 85 ευρώ.