«Ο τίτλος βαρύς και με μεγάλη ευθύνη»
Στην απεραντοσύνη του Ιονίου, εκεί που η θάλασσα συναντά την ιστορία, ένα όνομα ξεχωρίζει: Μαριέττα Βυθούλκα. 34 ετών, πλοίαρχος, θαλασσόλυκος και πρωτοπόρος. Είναι η πρώτη και μοναδική γυναίκα πλοίαρχος της ακτοπλοΐας στο Ιόνιο, η «Καπετάνισσα», όπως την αποκαλούν με σεβασμό στο λιμάνι. Κάθε μέρα, με σταθερό χέρι και βλέμμα γεμάτο αποφασιστικότητα, αναλαμβάνει το πηδάλιο του «Ανδρέας Κάλβος» της Levante Ferries, ταξιδεύοντας ανάμεσα στην Πάτρα, τη Σάμη και την Ιθάκη. Η παρουσία της στο τιμόνι δεν είναι απλώς συμβολική – είναι ένας θρίαμβος. Είναι η απόδειξη ότι τα όνειρα, αν συνδυαστούν με τόλμη και πάθος, δεν έχουν φύλο.
Η θάλασσα δεν ήταν ποτέ ξένη για τη Μαριέττα. Ήταν το φυσικό της περιβάλλον. Από μικρή, μεγάλωσε μέσα στα πλοία, δίπλα στον πατέρα της, ναυτικό στο επάγγελμα. Στα παιδικά της χρόνια, τα κύματα δεν ήταν εμπόδιο – ήταν δάσκαλος. Ο πατέρας της την έπαιρνε μαζί του στα δρομολόγια Κυλλήνη – Ζάκυνθος. Εκεί, πίσω από το τιμόνι, ένιωθε για πρώτη φορά τη δύναμη της θάλασσας. Δεν υπήρχαν αμφιβολίες. Δεν υπήρχε “γιατί”. Υπήρχε μόνο το “πώς”.
Έτσι, ακολούθησε την καρδιά της και φοίτησε στη Σχολή Εμποροπλοιάρχων Ασπροπύργου. Η πρώτη της εμπειρία στη Seajets της έδωσε τις βάσεις, αλλά η Levante Ferries ήταν το λιμάνι όπου ρίζωσε πραγματικά. Από ανθυποπλοίαρχος το 2015, σε πλοίαρχος το 2023. Η στιγμή που περίμενε δεν ήρθε τυχαία – ήρθε επειδή το άξιζε.
Η καθημερινότητά της είναι σκληρή, απαιτητική, ασταμάτητη. Το ξυπνητήρι της δεν χτυπάει απλά για να αρχίσει η μέρα – χτυπάει για να αρχίσει μια αποστολή. Ξεκινάει με το βλέμμα στον ουρανό. Ο καιρός είναι ο πρώτος της συνομιλητής. Ξέρει ότι η θάλασσα είναι γυναίκα – απρόβλεπτη, ανεξέλεγκτη, δυνατή. Ελέγχει τα ναυτιλιακά όργανα, τις πρόσδεσεις, την ασφάλεια των επιβατών. Ο απόπλους δεν είναι ποτέ μια απλή διαδικασία – είναι μια ιεροτελεστία. «Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι τα κύματα», λέει. «Πρέπει να σέβεσαι τη θάλασσα. Να την καταλαβαίνεις. Να την αφουγκράζεσαι. Αν νομίζεις ότι θα την νικήσεις, είσαι χαμένος».
Όταν ανέλαβε ως πλοίαρχος, κανείς δεν της χάρισε τίποτα – το κέρδισε με τον ιδρώτα και τη δουλειά της. Στο λιμάνι, ο κόσμος της μιλάει με θαυμασμό. «Μας έκανες περήφανους», της λένε. «Είσαι η καπετάνισσά μας». Έχει συναντήσει αμφισβήτηση; Ίσως. Αλλά αν την έχουν σχολιάσει πίσω από την πλάτη της, δεν την ενδιαφέρει. Δουλεύει, αποδεικνύει την αξία της και προχωρά. «Το πλοίο είναι οικογένεια. Οι ομάδες πάνε μπροστά, όχι οι μονάδες», λέει. Και το πλήρωμά της ξέρει ότι πίσω από το πηδάλιο βρίσκεται ένας άνθρωπος που έχει κερδίσει τη θέση του με το σπαθί του.
Ένας κόσμος ανδρών; Όχι πια!
«Η ναυτιλία ήταν πάντα ένας ανδροκρατούμενος χώρος. Αλλά οι εποχές αλλάζουν», λέει. «Οι γυναίκες δεν χρειάζονται “ειδική μεταχείριση” – χρειάζονται ευκαιρίες. Και όταν τους δοθούν, αποδεικνύουν την αξία τους». Θαυμάζει τις γυναίκες της ακτοπλοΐας. Θαυμάζει τις γυναίκες στα ποντοπόρα πλοία, που ταξιδεύουν σε ανοιχτές θάλασσες, μακριά από τη στεριά για μήνες. Αλλά πάνω απ’ όλα, θαυμάζει όσους ακολουθούν το όνειρό τους – είτε είναι γυναίκες, είτε άνδρες.
Δεν είναι όλα τα ταξίδια απλά διαδρομές. Κάποιες φορές, είναι μάχες με τη ζωή και τον θάνατο. Θυμάται τη μέρα που ένας επιβάτης υπέστη ανακοπή και εγκεφαλικό. Εκείνη και η ομάδα της πάλεψαν για να τον κρατήσουν στη ζωή. «Τα καταφέραμε», λέει. «Και μετά από καιρό, βρήκε το τηλέφωνό μου. Με πήρε προσωπικά. Ήθελε να με ευχαριστήσει. Αυτές είναι οι στιγμές που μένουν για πάντα».
Η θάλασσα είναι το σπίτι της, αλλά κάποια στιγμή θέλει να δει και άλλους ορίζοντες. Όταν θα πάρει την άδειά της, ένα μεγάλο ταξίδι την περιμένει. «Δεν έχω κάνει ποτέ κρουαζιέρα», λέει γελώντας. «Πώς γίνεται να είμαι συνέχεια μέσα σε πλοία και να μην έχω κάνει μία; Νομίζω ήρθε η ώρα». Η Μαριέττα Βυθούλκα δεν είναι απλώς μια πλοίαρχος. Είναι μια γυναίκα που χάραξε τη δική της ρότα στα κύματα, που έσπασε στερεότυπα, που απέδειξε ότι η θάλασσα δεν κάνει διακρίσεις. Κάθε φορά που ανεβαίνει στη γέφυρα και πιάνει το πηδάλιο, ξέρει πως είναι εκεί που ανήκει. Και οι επιβάτες που ταξιδεύουν μαζί της ξέρουν ότι βρίσκονται στα καλύτερα χέρια.
