Με την είσοδο των ενεργειακών κολοσσών ExxonMobil και Chevron στα θαλάσσια οικόπεδα νότια της Κρήτης, η Ελλάδα αποκτά ένα νέο, ισχυρό πλεονέκτημα στον ευρύτερο γεωπολιτικό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου. Οι εξελίξεις δεν είναι μόνο ενεργειακού χαρακτήρα – έχουν βαθιά στρατηγική σημασία, καθώς ενισχύουν την ελληνική παρουσία και θωρακίζουν την εθνική κυριαρχία απέναντι στις μονομερείς διεκδικήσεις της Τουρκίας και της Λιβύης. Όπως εξήγησε ο διπλωματικός συντάκτης της ΕΡΤ, Νίκος Μελέτης, πρόκειται για ένα κρίσιμο βήμα που μεταβάλλει τα δεδομένα, σε μια περιοχή όπου εδώ και χρόνια Αθήνα και Άγκυρα ανταγωνίζονται σε επίπεδο διεθνούς επιρροής και νομικών ερμηνειών.
Η συγκεκριμένη θαλάσσια ζώνη είχε χαραχθεί το 2014 στη βάση της μέσης γραμμής που είχε καθορίσει μονομερώς η Ελλάδα το 2011. Η χάραξη αυτή είχε ξεχωριστή σημασία, καθώς αναγνώριζε πλήρη επήρεια σε ελληνικά νησιά, όπως η Γαύδος, απορρίπτοντας τις λιβυκές απαιτήσεις που στόχευαν σε μετατόπιση της γραμμής βορειότερα, σε βάρος της ελληνικής ΑΟΖ. Η υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου το 2019, το οποίο χαρτογραφούσε μια αυθαίρετη θαλάσσια οριοθέτηση μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, επιδεινωσε την κατάσταση. Το μνημόνιο προέβλεπε διεκδίκηση περίπου 40.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων ελληνικής θαλάσσιας κυριαρχίας και ενίσχυσε τον φόβο για τουρκικές γεωτρήσεις με λιβυκή «κάλυψη» νότια της Κρήτης.
Ωστόσο, η πρόσφατη παραχώρηση αδειών σε διεθνείς ενεργειακές εταιρείες από την ελληνική πλευρά, σε συνδυασμό με μια σημαντική αλλαγή στάσης της Λιβύης, ανατρέπουν την εικόνα. Συγκεκριμένα, η Λιβύη σε πρόσφατη διαδικασία αδειοδότησης φάνηκε να σέβεται τη μέση γραμμή, δηλαδή την ελληνική θέση. Με αυτόν τον τρόπο ακυρώνεται στην πράξη το περιεχόμενο του τουρκολιβυκού μνημονίου ως προς τη θαλάσσια οριοθέτηση. Η εμπλοκή της Chevron και της ExxonMobil, δύο εταιρειών με παγκόσμιο ειδικό βάρος, δημιουργεί ένα διπλωματικό τετελεσμένο που δύσκολα μπορεί να αμφισβητηθεί. Κανείς, όπως σημειώνει ο Ν. Μελέτης, δεν μπορεί να φανταστεί ότι Τουρκία ή Λιβύη θα επιχειρήσουν να εμποδίσουν δραστηριότητες αμερικανικών εταιρειών σε μια περίοδο που η ενεργειακή ανεξαρτησία αποτελεί παγκόσμιο στρατηγικό στόχο.
Αν και οι νέες έρευνες δεν αφορούν απευθείας τις περιοχές της λεγόμενης «Γαλάζιας Πατρίδας», η ενίσχυση της ελληνικής παρουσίας και η αμερικανική ενεργειακή εμπλοκή υποσκάπτουν τους βασικούς άξονες της τουρκικής στρατηγικής στην Ανατολική Μεσόγειο. Η επιβεβαίωση των ελληνικών θέσεων στην πράξη και όχι μόνο στο διπλωματικό επίπεδο, αποτελεί ισχυρό μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση, ενώ επανατοποθετεί την Ελλάδα ως ενεργό παίκτη στον ευρύτερο διάλογο για την ενεργειακή ασφάλεια στην περιοχή.